Vandaag is het al 35 jaar geleden dat Claus Fuchs is overleden. “Wie is Claus Fuchs?” zult u zich afvragen. Wel, dat is een Duitser uit Stetting, die studeerde te Berlijn. Hij was lid van de communistische partij (*) en streed tegen het nazisme. Als het hem in Duitsland te warm wordt (1933), wijkt hij – met behulp van professor Altman – uit naar Engeland. Daar promoveert hij tot doctor in de theoretische fysica. Zijn studies worden betaald door de Engelse regering, maar klandistien ook door de communistische internationale. Daarna gaat Fuchs met een Engelse missie naar Amerika. Hij werkt er mee aan de productie van de atoombom. Hij woont de eerste kernontploffing bij. Onder de indruk van dit gebeuren geeft hij atoomgeheimen door aan Russische agenten, niet voor het geld, maar om het evenwicht tussen de grootmachten te herstellen zodat ze dit verschrikkelijk wapen niet kunnen gebruiken. Dit is het uitgangspunt van het stuk “Voorlopig Vonnis” van Jozef Van Hoeck, dat ik op 9 januari 1971 zag in de Broederschool van Temse zoals het werd opgevoerd door Theater Antigone.
Lees verder “Claus Fuchs (1911-1988)”Tag: Anton van Wilderode
Ter gelegenheid van Gedichtendag: Miguel Declercq
“De bijbel en poëzie, daar is het gewone volk gevoelig voor.” Aldus priester-dichter Anton van Wilderode toen ik hem bij leven en welzijn ging interviewen. Maar met alle respect voor mijn en bijvoorbeeld ook Tom Lanoye’s leermeester, dat vond ik eigenlijk toch echte “kalotenpraat”. Ik sluit mij eerder aan bij Hugo Claus als die beweert: “Iedereen schrijft gedichten als hij zestien is, alleen de naïevelingen gaan gewoon door.”
Lees verder “Ter gelegenheid van Gedichtendag: Miguel Declercq”Hoe zou het nog zijn met…? 55.Beatrijs
Geestelijke epiek is de verzamelnaam van verhalende teksten in de middeleeuwen die als doel hadden om de mensen aan te sporen om een christelijk leven te gaan leiden.
Lees verder “Hoe zou het nog zijn met…? 55.Beatrijs”Hoe zou het nog zijn met…? 54.Van den vos Reinaerde
Het dierenepos “Van den vos Reinaerde” werd in de 12de eeuw geschreven door “Willem die Madocke maecte”. Wat is dit eigenlijk, die “Madocke”? Wel het gaat over een visioen, dat Willem zou hebben gehad terwijl hij vaak nachtenlang waakte. Eigenlijk is het een lachwekkende droom, een parodie op ridderromans. Hubert Lampo heeft het hele verhaal wel ernstig genomen en volgens hem gaat het over Prins Madoc van Welche (Wales), die zowaar zelfs Amerika zou hebben ontdekt. In dezelfde zin moeten we dan ook nog “De Reis van Sint-Brandaen” vermelden, want deze heilige (486-574) voer volgens dit verhaal van Ierland naar Amerika. In de 9de eeuw na Christus was er trouwens reeds een Latijns werk, “Navigatio Sancti Brandani Abbatis”, dat zelfs door Columbus in 1492 werd gebruikt.
Lees verder “Hoe zou het nog zijn met…? 54.Van den vos Reinaerde”Tien jaar geleden: Cicero en de theorie van de welsprekendheid
Tien jaar geleden werden de Catilinarische Redevoeringen van de Romeinse schrijver én advocaat Cicero (60 vr. Christus) bewerkt tot een theaterstuk. De bewerking was van de hand van theaterschrijver Daniël Gybels (zelf ook advocaat), die de pleidooien heeft belicht vanuit een hedendaagse reflexie. De “politiek correcte puritein” Cicero krijgt een menselijk gelaat, temidden de intriges van macht, temidden politieke afrekeningen en temidden één van de meest groteske samenzweringen uit de wereldgeschiedenis. Cicero stapt geregeld uit zijn “rol” en denkt na over de mens die achter de vijand schuilt en over de mens die hijzelf is… als hij zijn toga even vergeet. Zo blijken vijanden uiteindelijk vaak gelijkgestemde zielen te zijn. Zo zijn – als van alle tijden – zogezegd grotere belangen vaak pure eigenbelangen. Zo worden zogenaamd dappere macho’s erg kwetsbare wezels en speelt, in een mannenwereld van macht, de vrouw nog altijd, of toch meestal, de stille hoofdrol. Guido Vanderauwera geeft, vanuit een gedroomde type-casting, met Romeins elan stevig gestalte aan Cicero, als de imposante, wijze, soms zachtmoedige, doch zeer gedreven staatsman-consul. Jo Decaluwe voert de regie in Theater Tinnenpot in Gent.
Lees verder “Tien jaar geleden: Cicero en de theorie van de welsprekendheid”Het hoekje van Opa Adhemar (100)
Het zal vermoedelijk in 1957 geweest zijn dat ’t Kapoentje, de wekelijkse bijlage voor de jeugd van dagblad Het Volk, zich mocht verheugen met – en de eer genoot van – het publiceren van mijn eerste gedicht. Helaas is het ooit gekoesterde exemplaar van dit vooral met stripverhalen gevulde blad, waar mijn negenjarige artistieke ontboezeming dus enig niveau aan trachtte te geven, in de plooien van de tijd verloren gegaan. Net als het manuscript dat nu ongetwijfeld zijn gewicht in goud zou waard zijn. Zo is de start van mijn literaire carrière als een stofje de eeuwigheid in geblazen. Foetsie, weg, onverbiddelijk.
Lees verder “Het hoekje van Opa Adhemar (100)”Hoe zou het nog zijn met…? 53.”Floris ende Blancefloer”
De auteur van “Floris ende Blancefloer” is gekend. Het betreft Diederik van Assenede (ca.1230-1290). We kennen zijn naam heel simpel omdat die vermeld wordt in de inleiding. Hij was een klerk die zich op een Frans voorbeeld (“Floire et Blanceflor”, 12de eeuw) inspireerde. Hieronder de samenvatting zoals Anton van Wilderode die in zijn lessen gaf, ondertussen ook al vijftig jaar geleden.
Lees verder “Hoe zou het nog zijn met…? 53.”Floris ende Blancefloer””Hoe zou het nog zijn met…? 52.”Ferguut”
“Ferguut” is een bewerking van de Franstalige Keltische roman “Fergus”, geschreven door Guillaume Li Clerc. De bewerking is hoogstwaarschijnlijk gebeurd door een Oost-Vlaming in de tweede helft van de dertiende eeuw. Vandaar dat men denkt aan Diederik van Assenede. Er bestaat slechts één manuscript. Zoals gewoonlijk geef ik hieronder de samenvatting naar de lessen van Anton van Wilderode, ondertussen vijftig jaar geleden.
Lees verder “Hoe zou het nog zijn met…? 52.”Ferguut””Hoe zou het nog zijn met…? 49.Walewein
“Walewein” is geschreven door Penninc (die het eerste gedeelte schreef, tot v.8000) en Pieter Vostaert (tot v.11000), twee dichters die in de tekst zelf worden vermeld. Twee afschrijvers hebben het handschrift van 1350 gemaakt, maar het werk (dat vermoedelijk oorspronkelijk Nederlands is) dateert wellicht van ca.1200. Hieronder volgt de samenvatting in de opvatting van Anton van Wilderode.
Lees verder “Hoe zou het nog zijn met…? 49.Walewein”Filip De Pillecyn (1891-1962)
Vandaag is het zestig jaar geleden dat de Vlaamse auteur Filip De Pillecyn is gestorven. Na een inleiding die ikzelf heb geschreven (waarbij ik me vooral heb gebaseerd op de lessen van Anton van Wilderode), volgt er een exclusieve bijdrage van de hand van niemand minder dan Pol Hoste.
Lees verder “Filip De Pillecyn (1891-1962)”