Andrei Ivaneanu (1936-1989)

Morgen zal het al dertig jaar geleden zijn dat de Roemeens-Belgische kostuumontwerper Andrei Ivaneanu is overleden.

Andrei is zo typisch zo één van die figuren waarover nu nog amper iets is te vinden op het internet.
Het voornaamste wat ik heb gevonden en wat op hem betrekking heeft, is eigenlijk een geschiedenis van de afdeling “Theaterkostuumontwerp” van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen: “Het is in het midden van de jaren zeventig, dat binnen de opleiding MODE een nevenopleiding THEATERKOSTUUMONTWERP is ontstaan als afstudeerrichting. Oorspronkelijk waren het de 2 meestergraden (twee laatste opleidingsjaren van een vierjarige opleiding) die de opleiding vervolmaakten. De kandidatuur werd gezamenlijk met de MODE opleiding gevolgd.
Aan de wieg van deze opleiding staat ANDREÏ IVANEANU, de oorspronkelijk uit Roemenië afkomstige scenograaf, die in 1974 vast verbonden werd aan het voormalige Nederlands Toneel Gent, en die vanaf dat moment de Belgische nationaliteit aangenomen heeft.” “Duidelijk een bijzondere trefzeker aanwinst voor het NTG,” aldus A.Van Daele over Molières “Misanthroop” in de Gazet van Antwerpen van 28 november 1973. En Mark Vlaeminck over “Richard II”: “In een sober, functioneel en bijzonder mooi decor van Andrei Ivaneanu laat regisseur Paul Anrieu zijn dramatis personae evolueren.”
Terug naar de KASK: “Deze scenograaf heeft gedurende zijn korte maar intensieve carrière in alle grote en kleine theaters van België en europa zijn stempel gezet. Zijn specifieke stijl werd door alle regisseurs en choreografen van de periode 1970-1987 fel begeerd, en het is ook niet verwonderlijk dat een aantal van zijn ‘studenten’ in zijn voetsporen is getreden.
Onder zijn leiding, en samen met Nina Onzia, en Linda Loppa werd de Theaterkostuumontwerp-afdeling op het goede spoor gezet.
Al snel begon deze afdeling uit zijn voegen te treden, en drong er zich een afsplitsing op, en werd THEATERKOSTUUMONTWERP een volwaardige vier jaar durende opleiding.
Na het plotse overlijden van Andreï Ivaneanu nam Nina Onzia de fakkel over, en werd de artistieke input waargenomen door diverse nationale en internationale theatermakers.
Dr.Prof.Toon Brouwers voegde zich bij de artistieke ploeg van de afdeling en wist de afstudeerrichting samen met voormalig algemeen directeur hogeschool Antwerpen Jacques Peeters te hervormen tot wat de afdeling nu is geworden.
Sedert 1999 is het MARNIK BAERT die de artistieke werking van de afdeling voorzit, bijgestaan door MARIELLA DEVOS, die de afdeling coördineert, en omringd door een reeks nationale en internationale vaste docenten, en gastdocenten.”
Op mijn eigen blog wordt Ivaneanu herhaaldelijk geciteerd als decor- en/of kostuumontwerper voor o.a. het Speeltheater, theater Arena, het Mechels Miniatuur Theater, het Koninklijk Jeugdtheater, de Opera voor Vlaanderen en het Ballet van Vlaanderen, maar helaas meestal zonder al te veel commentaar, ook al was ik meestal onder de indruk van zijn werk. Adjectieven die steeds weerkeren zijn rustgevend, sprankelend, speels, exotisch…
Alleen bij de musical Spring van het Speeltheater wordt er in de nabespreking met de kinderen iets meer over zijn werk verteld:
— In tegenstelling tot het sobere decor was de kledij zeer goed verzorgd door Andrei Ivaneanu (behalve als het sloppenkinderen betrof natuurlijk). Hebben jullie dat ook gevraagd, wij willen die of die kleren ?
Jongen : Ja ! We mochten kiezen. We hebben ze eerst zelf getekend en op basis daarvan maakte hij de kostuums.
Eva Bal : Dat was voor Andrei ook een totaal nieuwe ervaring. En wij vonden het fantastisch hoe zo’n beroemd kledij-ontwerper op die manier betrokken wordt bij het spel.
— En de zaal, die vond het goed de kledij?
Iedereen : Ja.
Meisje : Alleen toen ze schuurden…
Eva : Die zijn te netjes, hé ?
Meisje : Ja.
Eva : Dat vinden we allemaal. Maar waarschijnlijk is er nog wel een kans… Andrei vond het zo mooi. Hij zei: ja, het stuk moet blij eindigen, en zo. Maar wij vinden ook dat ze te netjes zijn. En daar gaan we dan eens met hem over praten of we daar voor de volgende voorstelling wat in mogen scheuren en vlekken op maken.
En om te eindigen, als je het ook eens van iemand anders wil horen, een zekere A.S. (ik weet niet wie dat is) schrijft in De Rode Vaan van 26/1/1978 over “Toch zonde dat ‘t een hoer is” van theater Arena: “De kostuums die Andrei Ivaneanu voor het stuk ontwierp behoren tot de mooiste die hier in jaren op de planken te zien geweest zijn.”

(Als illustratie een foto van Andrei met Roger Bolders t.g.v. “Belgische Cirque Belge” in het NTG in 1982, met heel veel dank aan Frans Redant.)