25 jaar geleden: cultuur in Gent (310)

25 jaar geleden: cultuur in Gent (310)

In « Partij kiezen », het stuk van Ronald Harwood (foto YouTube) in Arca, wordt dirigent Wilhelm Furtwängler vrijgepleit van nazisympathieën. Het merkwaardige argument dat hiervoor wordt ontwikkeld is dat genieën als Furtwängler of Richard Strauss boven de politiek staan. Zij zijn dus als het ware Uebermenschen. De echte collaborateur is de gewone man in de straat (gesymboliseerd in de tweede violist). Als die zich gedeisd houdt omwille van schrik voor zijn hachje, dan heet dat lafheid. Als zogenaamde genieën echter hoge functies aanvaarden binnen het naziregime, dan heet het « dat ze niet anders konden ». Merkwaardig dat de gewone mensen in de zaal deze redenering blijken te pikken. Of beschouwen zij zichzelf allemaal als genieën? Hoe dan ook, 25 jaar geleden kon u zelf een oordeel vormen. Uit schrik voor een extravagante vormgeving hoeft u het zeker niet te laten. Een fragment uit deze voorstelling kan immers vormelijk zonder problemen in de volgende Arca-productie worden geschoven, “De parochiezaal”, waarin een overzicht van het Vlaamse toneelleven wordt gegeven. (HLN, 17/3/1998)

25 jaar geleden: cultuur in Gent (306)

25 jaar geleden: cultuur in Gent (306)

Een tijdje geleden hadden we het er reeds over dat steeds meer musici die destijds met de nazi’s collaboreerden, de jongste jaren worden vergoelijkt. We schreven dat toen naar aanleiding van Richard Strauss. 25 jaar geleden ging in Arca het stuk « Partij kiezen » van Ronald Harwood in première, dat over het denazificatieproces van dirigent Wilhelm Furtwängler (foto Wikimedia) handelt. Zoals de titel reeds aangeeft, is de idee van het stuk dat het vaak moeilijk « partij kiezen » is, wat ook weer een zekere vergoelijking in zich draagt, maar anderzijds is de regie in handen van Jules Croiset, de man die enkele jaren geleden via een zelfontvoering de aandacht wilde vestigen op de verrechtsing van onze maatschappij. Nu was die zelfontvoering niet zo’n goed idee, hopelijk is dit stuk, waarin hij ook nog eens de aanklager speelt, dat wel. De rol van Furtwängler wordt gespeeld door Piet Balfoort en velen zullen met mij ook verheugd zijn Aafke Bruining nog eens op scène te zien staan. Verder zijn er nog rollen weggelegd voor Lieve Cornelis, Niels Croiset en… Daan Van den Durpel. (HLN, 11/3/1998)

25 jaar geleden: cultuur in Gent (279)

25 jaar geleden: cultuur in Gent (279)

Strauss, Goeyvaerts, Kafka, Bauman. ’t Zal duidelijk geen lichtvoetig rubriekje worden vandaag. (HLN, 3/2/1998) ★ Men heeft bij de Vlaamse Opera geen poging gedaan om « Daphne » van Richard Strauss nog van een regie te voorzien. Vanavond, vrijdag en zondag krijgen we dan ook de concertante versie te zien in de Bijloke. Strauss schreef deze hulde aan onze Hellenistische culturele erfenis tijdens de hoogdagen van het fascistische regime, waarmee hij beste maatjes was, wat sommige documentaires ook mogen beweren. Onlangs zag ik er zelfs een die probeerde Strauss voor te stellen als een slachtoffer! ★ Geef mij dan maar de Praagse jood Franz Kafka, al is het onduidelijk in hoeverre die nog terug te vinden is in de bewerking die studententheater Kajton maakte van« Het Proces ». De nieuwe titel « K’s pruimentijd » geeft wel te denken. Nog tot en met donderdag in de Tinnen Pot. ★ ’t Zal postmodernisme zijn zeker en daarvoor moeten we bij Zygmunt Bauman zijn, waarover vanavond gesproken wordt in Elcker-Ik. ★ En in de Gele Zaal herdenkt men avant-garde componist Karel Goeyvaerts (foto Pinterest).

25 jaar geleden: Cultuur in Gent (88)

25 jaar geleden: Cultuur in Gent (88)

Daniel Sternefeld (foto) was in Vlaanderen een pleitbezorger van de avantgarde, maar zijn eigen muziek leunde sterk aan bij Mahler en Strauss. Het is dan ook een goed idee om een uitvoering van zijn monodrama « Mater Dolorosa » (de eerste sedert 60 jaar!) vanavond in de Bijlokehal té laten vergezeld gaan van de « Metamorphosen » van Richard Strauss. Bovendien staan beide werken in het teken van de tweede wereldoorlog. Librettist Willem Ghysels grijpt een sprookje van Andersen aan om het verdriet van een moeder over haar jong gestorven kind te schetsen (ze vraagt aan de Dood om haar kind weer te geven; deze wil dat wel, maar toont haar eerst welk ellendig leven het te wachten staat, daarop verkiest de moeder het kind niet opnieuw tot leven te wekken). Richard Strauss van zijn kant componeerde zijn werk in 1945 na de verwoesting van Dresden. Niet de grootste heldendaad van de geallieerden, maar men moet toch ook de nazistische sympathieën van Richard Strauss in acht nemen. De uitvoering is in handen van liet Filharmonisch Orkest van Vlaanderen. (HLN, 11/4/1997)

Stefan Zweig (1881-1942)

Stefan Zweig (1881-1942)

Het is vandaag tachtig jaar geleden dat de Oostenrijkse auteur Stefan Zweig samen met zijn vrouw (foto) in Rio de Janeiro zelfmoord pleegde omwille van de ondergang van de Westerse wereld. (Er bestaan ook foto’s van hun doodsbed – ze kwamen om door vergif in te nemen – maar ik heb deze bewust niet willen plaatsen.)

Lees verder “Stefan Zweig (1881-1942)”

Johannes Heesters (1903-2011)

Johannes Heesters (1903-2011)

Morgen is het tien jaar geleden dat de in Duitsland wonende Nederlandse zanger Johannes Heesters is gestorven. Ik dacht eerst dat Magere Hein hem vergeten was en dat hij gewoonweg zou blijven leven. Op 16 februari 2008 heeft de toen 104-jarige Johannes Heesters immers nog een concert gegeven in zijn geboortedorp Amersfoort. Enfin, een concert gegeven, ik vond het al een hele prestatie dat hij daar gewoonweg levend gerààkt is. Maar daar gaat het niet over. Waar het wél over gaat is dat aan dit bezoek een hele heisa is voorafgegaan. Zo te zien waren er namelijk mensen die de zanger, die reeds met méér dan één been in het graf stond, deze laatste wens wilden ontzeggen. Hoe harteloos kan men zijn!

Lees verder “Johannes Heesters (1903-2011)”