Het is vandaag ook al dertig jaar geleden dat de omstreden dirigent Herbert von Karajan is overleden (foto YouTube).
Eigenlijk heet Herbert von Karajan gewoon Herbert Karajan of Karajanis, zoals zijn voorouders uit Macedonië oorspronkelijk heetten. Het is waar dat zijn overovergrootvader, die zijn heil in Saksen had gezocht, daar naam had gemaakt in de kledingindustrie en daarom door de Oostenrijkse keizer in de adelstand was verheven, maar bij de oprichting van de Oostenrijkse staat werd de adel afgeschaft.
Herbert Von Karajan kon na de Tweede Wereldoorlog onmogelijk zijn NSDAP-lidmaatschap loochenen. Hij stelde het echter voor dat zijn lidmaatschap een “formaliteit” was om in 1935 chefdirigent in Aken te worden. Niet alleen is het onzin te beweren dat een chefdirigent een nazi-partijlid zou moeten zijn, het is vooral gewoonweg gelogen, want Von Karajan was reeds twee jaar eerder en uit volle overtuiging lid geworden, eerst in Oostenrijk, nadien in Duitsland. In 1944 dirigeerde hij in het bezette Parijs nog het tweede Brandenburgs concert van Bach (waarvoor hij zich dus dubbel zou moeten schamen!) en toch werd hij reeds in 1947 aangesteld als hoofd van de Wiener Philharmoniker! Nochtans waren veel mensen er getuige van geweest hoe hij concerten vaak met het Horst Wessellied begon.
“Hard to swallow” voor de zovele Karajan-fans natuurlijk, daarom dat men er steeds vergoelijkend (?) aan toevoegt : “Hij zou zijn stem uitbrengen op de partij die het best zijn persoonlijke belangen dient. Hij heeft, geen ideologie.” Het zijn slechts joodse musici zoals Isaac Stern, Arthur Rubinstein en Itzhak Perlman die weigeren met “het genie van het Wirtschaftswunder” (zoals Theodore Adorno hem genoemd heeft) samen te werken. Andere joden zijn niet zo kieskeurig. Karajan is een goudmijn, dus Karajan is onze vriend, zeggen de… Rothschilds!
Herbert von Karajan heeft inderdaad een buitengewone aanleg om geld te scheppen. En dan nog niet eens vanwege zijn gage (300.000 fr. per concert) waarmee hij in de jaren zeventig aan de top stond van de dirigenten (Boehm, Bernstein en Solti delen de tweede plaats met 240.000 fr. elk). In de jaren zestig gold Von Karajan dan ook zowat als het boegbeeld van de klassieke muziek. Maar daarom ook werd hij bijna onmiddellijk verguisd toen hij is overleden in juli 1989. Om een voorbeeld te geven van zijn pathetiek: over het fameuze adagietto van Gustav Mahler doet hij veertien minuten, terwijl Bruno Walter, toch een persoonlijke vriend van Mahler, slechts acht minuten nodig had.
Herbert von Karajan (1908-1989)
