Dertig jaar geleden was hét medianieuws uiteraard de start van VTM op 1 februari, maar aangezien De Rode Vaan daaraan een volledig « dossier » wijdde, moest ik mijn wekelijkse televisierubriek opvullen met minder belangrijke zaken. Dat werd dan een stukje dat ik “radio op televisie” noemde en ik zal het zelf nog eens moeten nalezen om te weten wat ik daarmee nu precies bedoelde…

Hét medianieuws deze week is uiteraard de start van VTM op 1 februari e.k. Maar aangezien we daaraan volgende week een volledig « dossier » wijden, kunnen we hier met deze vermelding volstaan. Dat « Zonderlinge zielen » met de Prijs van de Radio- en TV-Kritiek zou gaan lopen, kan al evenmin een verrassing heten. Vandaar dat onze aandacht vooral gaat naar de « Klokke Roeland » die aan Michel Follet werd uitgereikt, omdat daaruit blijkt dat zelfs beroepscritici maar oppervlakkige radioluisteraars zijn. Anderzijds probeert men succesvolle radioprogramma’s (zoals « De Taalstrijd ») op televisie over te doen of haalt men populaire radio-presentators (zoals Felice Damiano) binnen, terwijl er natuurlijk ook mensen zijn als Bart Peeters die in beide media thuis zijn…
Dat « Zonderlinge Zielen » de Prijs van de Radio- en TV-Kritiek in de wacht zou slepen, stond haast bij voorbaat vast. Deze opmerkelijk sfeervolle verfilming door Jean-Pierre De Decker van een aangrijpend scenario van de ondertussen overleden René Verheezen kon immers op unanieme lof rekenen in de binnen- én buitenlandse pers. Het uitstekende camerawerk van Michel Van Laer en de uitzonderlijke vertolkingen door o.a. Josse De Pauw, Els Olaerts en Marc Cassiman hebben daar zeker toe bijgedragen. Maar, zoals gezegd, hiermee vertellen we niks nieuws. Opmerkelijker allicht waren de nominaties. Vooral dan van « Krokant », het smakelijke culinaire magazine van Peter Suetens dat doelbewust tegenover « Kwizien » werd gesteld, waar de informatie wel eens ondergeschikt wordt gemaakt aan de « show » die door de binnengehaalde « vedette » wordt opgevoerd (al kan die, als het b.v. Arno Hintjens betreft, best leuk zijn). Iemand noemde bovendien Herwig Van Hove « de televisieontdekking van het jaar », maar wij houden ons wat dat betreft liever op de vlakte. Dat « De Zevende Dag » en dan vooral de presentatie door Etienne Van Den Bergh ook genomineerd werd, zal allicht vele van onze lezers plezier hebben gedaan. Een echte verrassing kan men dit dus niet noemen, eerder een terechte bevestiging van wat wijzelf reeds hadden aangestipt in ons jaaroverzicht.
De drie nominaties voor de « Klokke Roeland » daarentegen, de prijs voor het beste radioprogramma dus, kunnen wel een verrassing worden genoemd. Het is geen nieuw verschijnsel maar nooit eerder werd zo duidelijk dat zelfs voor beroepscritici de radio meer en meer een achtergrondsfunctie krijgt en niet langer echt « beluisterd » wordt. Dit bleek o.m. uit de vermelding van « Dag en dauw », het ochtendprogramma van Michel Follet op Omroep Brabant dat de voorkeur kreeg op « Klaarwakker » op BRT 1 en uiteindelijk ook de prijs zou wegkapen, en van « Neem je tijd » (BRT 1) omdat deze uitzendingen wel worden beluisterd (of beter: « gehoord ») bij het opstaan en op de autoradio tijdens het spitsuur. Verre van ons om de kwaliteiten van genoemde programma’s in twijfel te trekken (integendeel zelfs), maar het moet toch zonder meer evident zijn dat het uitzenduur hierbij van doorslaggevend belang was. In zijn dankwoord gaf Michel Follet dit trouwens zelf aan: « Voor een programmaatje dat het ene oor ingaat en het andere weer uit, vind ik dit een grote eer. » Misschien kan zijn eigen nieuwigheid « Oordegelijk » (zondagmiddag op Brabant) daar wat aan doen, aan de herwaardering van de radio. Niet alleen wordt er hier goede radio gemààkt, het programma wil heel doelbewust ook aandacht besteden aan andere mensen die met radio bezig zijn of geweest zijn.
De meest « bewuste » keuze was eigenlijk nog de « Leugenradio » van Bart Peeters en Hugo Mattyssen, ’s zaterdags op Studio Brussel. Alhoewel ook dit programma onmiskenbare troeven heeft, is het toch te ongelijk en draait het ook weer op een paar « typetjes », een fenomeen waarmee we de laatste tijd een beetje overvoed zijn. « Linke Gène » mag dan nog bij Omroep Antwerpen een verbetering zijn ten opzichte van de familie Backeljauw toch komt er rap sleet op dit procédé van « cafépraat ».
Dat is misschien nog het meeste te merken aan de figuur van Felice Damiano die nu in opvolging van « Hoger Lager» wekelijks op het televisiescherm te zien is. Blijkbaar tot ergernis van velen, als we de reacties in de kranten en ook wel in onze onmiddellijke omgeving als norm mogen aannemen. Ongetwijfeld heeft veel er mee te maken dat « Hoger Lager » zich tot een ouder publiek richtte dan de nogal erg vlug (en dan nog « krom ») pratende Dré Steemans (zoals Felice’s echte naam luidt, voor wie nog niet wist dat deze « Italiaanse kapper » eigenlijk een doodgewone Limburger is). In de heersende yuppie-filosofie kan men dat argument natuurlijk overboord gooien, maar daar staat dan weer tegenover dat dit oudere publiek veel trouwer is aan het medium terwijl smaak van de jongeren veel sneller wisselt.
Een andere tegenvaller in onze reeks « transfers van radio naar t.v. » is uiteraard « De drie wijzen » (omgekeerd is overigens ook de radio-vervanger van « De Taalstrijd », het dagboekprogramma « Madiwodo », een flop : alle aangezochte « schrijvers » doen zo hun best om goed uit de hoek te komen dat het vreselijk belerend wordt). Dat de montage door technische omstandigheden iets minder vlot verloopt dan gewenst zou zijn, heeft Mark Uytterhoeven zelf reeds uit de doeken gedaan in de eerste aflevering van onze nieuwe reeks « Het Bezoek ». Wat hij er evenwel niet bij vertelde, was dat ook de « wijzen » lang niet zo grappig uit de hoek komen als ze dat in « De Taalstrijd » deden. De humor doet vaak geforceerd aan en vooral, omwille van het andere medium ligt het tempo veel lager. Dit viel me sterk op toen ik eens noodgedwongen (ik lag in bad) een uitzending heb « gehoord » i.p.v. « gezien ». En uiteraard ligt het meest aantrekkelijke van dit nieuwe programma dan ook juist daar waar het manifest van het radioprogramma verschilt, namelijk als er beeldmateriaal wordt gebruikt, voornamelijk in de filmfragmenten.
Bart Peeters van zijn kant is uiteraard op de eerste plaats een televisiefiguur, die juist door zijn veelzijdigheid ook bij de radio aan de slag kon (net zoals prijsbeest Michel Follet trouwens, die na een tijdje van het scherm te zijn verdwenen, te zien is in « Schoolslag »). Deze week (op zaterdag 28 januari om precies te zijn) start op TV 2 zijn « totaalprogramma » (gepresenteerd samen met Paskal De Boosere, de zus van Mister Magic Hands) « De Droomfabriek ». Vanaf 19u met een eerste gedeelte dat zich vooral tot de kinderen richt en dan opnieuw na het nieuws om 20u met een rechtstreekse uitzending vanuit studio 5, waarbij « hartewensen, dromen, fantasieën en nachtmerries » kunnen aan bod komen. Om u een idee te geven: in de eerste aflevering passeren zowel witte chocolade als kriebels in de buik, ossen in Tanzania en dromen van blinden de revue. Het fameuze verschijnsel van « de bekende Vlamingen » is ook nooit ver uit de buurt en de muziek wordt live verzorgd door « The Young Lovers » onder de leiding van Jean Blaute.