Geert Soenen wordt zestig…

Geert Soenen wordt zestig…

Vandaag wordt de Gentse dirigent Geert Soenen zestig jaar. In 1997 ben ik hem gaan interviewen toen hij in de Bijloke Festivalhal voor het eerst een symfonisch orkest dirigeerde. Het Symfonisch Orkest van Vlaanderen had als beleidslijn immers uitgestippeld dat het jonge dirigenten een kans wil geven. Daarom ging ik toen Geert even opzoeken met als onvermijdelijke eerste vraag: hoe jong is jong?

Lees verder “Geert Soenen wordt zestig…”

Herbert von Karajan (1908-1989)

Herbert von Karajan (1908-1989)

Het is vandaag ook al dertig jaar geleden dat de omstreden dirigent Herbert von Karajan is overleden (foto YouTube).

Eigenlijk heet Herbert von Karajan gewoon Herbert Karajan of Karajanis, zoals zijn voorouders uit Macedonië oorspronkelijk heetten. Het is waar dat zijn overovergrootvader, die zijn heil in Saksen had gezocht, daar naam had gemaakt in de kledingindustrie en daarom door de Oostenrijkse keizer in de adelstand was verheven, maar bij de oprichting van de Oostenrijkse staat werd de adel afgeschaft.
Herbert Von Karajan kon na de Tweede Wereldoorlog onmogelijk zijn NSDAP-lidmaatschap loochenen. Hij stelde het echter voor dat zijn lidmaatschap een “formaliteit” was om in 1935 chefdirigent in Aken te worden. Niet alleen is het onzin te beweren dat een chefdirigent een nazi-partijlid zou moeten zijn, het is vooral gewoonweg gelogen, want Von Karajan was reeds twee jaar eerder en uit volle overtuiging lid geworden, eerst in Oostenrijk, nadien in Duitsland. In 1944 dirigeerde hij in het bezette Parijs nog het tweede Brandenburgs concert van Bach (waarvoor hij zich dus dubbel zou moeten schamen!) en toch werd hij reeds in 1947 aangesteld als hoofd van de Wiener Philharmoniker! Nochtans waren veel mensen er getuige van geweest hoe hij concerten vaak met het Horst Wessellied begon.
“Hard to swallow” voor de zovele Karajan-fans natuurlijk, daarom dat men er steeds vergoelijkend (?) aan toevoegt : “Hij zou zijn stem uitbrengen op de partij die het best zijn persoonlijke belangen dient. Hij heeft, geen ideologie.” Het zijn slechts joodse musici zoals Isaac Stern, Arthur Rubinstein en Itzhak Perlman die weigeren met “het genie van het Wirtschaftswunder” (zoals Theodore Adorno hem genoemd heeft) samen te werken. Andere joden zijn niet zo kieskeurig. Karajan is een goudmijn, dus Karajan is onze vriend, zeggen de… Rothschilds!
Herbert von Karajan heeft inderdaad een buitengewone aanleg om geld te scheppen. En dan nog niet eens vanwege zijn gage (300.000 fr. per concert) waarmee hij in de jaren zeventig aan de top stond van de dirigenten (Boehm, Bernstein en Solti delen de tweede plaats met 240.000 fr. elk). In de jaren zestig gold Von Karajan dan ook zowat als het boegbeeld van de klassieke muziek. Maar daarom ook werd hij bijna onmiddellijk verguisd toen hij is overleden in juli 1989. Om een voorbeeld te geven van zijn pathetiek: over het fameuze adagietto van Gustav Mahler doet hij veertien minuten, terwijl Bruno Walter, toch een persoonlijke vriend van Mahler, slechts acht minuten nodig had.

Lees verder “Herbert von Karajan (1908-1989)”

Claudio Abbado (1933-2014)

Claudio Abbado (1933-2014)

Iets minder dan vijf jaar geleden zaten wij af te gaan op een quiztornooi toen er plotseling een vraag kwam over een overleden dirigent. “Ha!” dacht ik, “eindelijk kan ik mij eens verdienstelijk maken!” Maar de beschrijving die men gaf, kwam helemaal niet overeen met eender welke onlangs overleden dirigent die ik me kon herinneren. Dus ik moest beschaamd toegeven: ik wist het niet. Het antwoord bleek Claudio Abbado te zijn. Maar ik wist helemaal niet dat die overleden was! En dat alles is, zoals gezegd, nu ook al vijf jaar geleden…

Claudio Abbado werd geboren in Milaan op 26 juni 1933 uit een welstellende familie. Toch organiseerde hij samen met Luigi Nono en Maurizio Pollini gratis concerten voor arbeiders uit het industriegebied van de Reggio nell’Emilia. Toen trouwens in november ’92 een Turks gezin om het leven kwam bij een racistische brandstichting in Solingen, nam Abbado met de Berliner “Il canto sospeso” op, die Luigi Nono in 1955 op teksten van vermoorde verzetsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog had geschreven, om te waarschuwen tegen het feit dat het fascisme weer de kop opstak. In 1978 stichtte Abbado het Chamber Orchestra of Europe voor jongeren, in 1986 gevolgd door het Gustav Mahler Jugendorchester (waarvoor hij Jan Caeyers als assistent zou engageren) voor jongeren die uit landen komen die niet tot de EEG behoren (meestal Oost-Europa, vandaar merkwaardig genoeg de naam omdat Mahler symbool staat voor Midden-Europa). Ongetwijfeld was hij hiervoor gestimuleerd door Leonard Bernstein, die hem in 1963 als assistent had aangetrokken. Hij was ook dirigent van het orkest van de Scala van Milaan vanaf 1968 en van het London Symphony Orchestra van 1979 tot 1987. Hij ging weg bij het LSO om de opvolger van Herbert von Karajan te worden aan het hoofd van de Berliner Philharmoniker en “dus” ook van de Salzburger Osterfestspiele, waarbij hij in botsing kwam met Gerard Mortier. Hij kwam ook in botsing met de Wiener Staatsoper, net als zijn voorganger, alweer Von Karajan. Ook bij DGG werd hij als opvolger van Karajan verwelkomd, aangezien diens platenverkoop na zijn dood als een pudding in elkaar zakte. In 1999 verliet hij de Berliner. Zoals vanouds kozen de muzikanten zijn opvolger via een geheime stemming. Het werd Simon Rattle.

Lees verder “Claudio Abbado (1933-2014)”