Het is vandaag al 55 jaar geleden dat Edith Thomas is overleden. Alhoewel zij een belangrijke rol heeft gespeeld in de Franse weerstand tijdens de Tweede Wereldoorlog en geen onverdienstelijke schrijfster, zal zij vooral de geschiedenis ingaan omdat zij model heeft gestaan voor Anne-Marie, één van de personages uit “Histoire d’O” van Pauline Réage.
Thomas studeerde aan de École nationale des chartes, waar ze in 1931 afstudeerde. In 1933 kreeg ze de Prix du Premier Roman voor haar eerste roman: La Mort de Marie (Maria’s dood). Na een periode als schrijver en archivaris rond gekomen te zijn, stapte ze over op de journalistiek en werd verslaggever voor Ce Soir, een links avonddagblad die welwillend stond tegenover het Volksfront. Ook leverde ze bijdrages aan verschillende tijdschriften (Vendredi, Europe, Regards). Voor dit laatste tijdschrift versloeg ze de Spaanse Burgeroorlog, vanuit republikeins oogpunt uiteraard.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was ze deel van het verzet en werd ze lid van de Franse Communistische Partij in 1942. Ze schreef een aantal korte verhalen voor het verzet onder mannelijke pseudoniemen (Jean Le Guern, Auxois), die heimelijk gepubliceerd werden door Les Editions de Minuit in 1943, onder de naam Contes d’Auxois (verhalen van Auxois).
Na de oorlog keerde ze terug naar haar eerste beroep en ging aan de slag als curator bij de nationale archieven. Ze werd toen een pionier op het gebied van vrouwengeschiedenis in Frankrijk. Ze schreef over feminisme in de 19de eeuw en over belangrijke vrouwelijke personages als Jeanne d’Arc, Pauline Roland, Louise Michel en George Sand. In 1949 verliet ze gedesillusioneerd de communistische partij, om een aantal jaar later ook het geloof in het communisme in het algemeen te verliezen. In 1963 schreef ze “Les pétroleuses” (*), een historisch verslag van de rol van de vrouw tijdens de Commune van Parijs in 1871. In 1966 werd het boek in het Engels vertaald door James en Starr Atkinson als The women incendiary.
Thomas overleed in Parijs in 1970, op 61-jarige leeftijd. Hoewel Thomas zelf zei heteroseksueel te zijn, was haar langste relatie met een vrouw, Anne Desclos. De twee kregen een gepassioneerde relatie. Anne Desclos schreef een sadomasochistische roman, nadat haar baas en minnaar Jean Paulhan, de directeur van de Nouvelle Revue Française en bewonderaar van Marquis de Sade beweerde dat vrouwen geen erotische romans konden schrijven.
Histoire d’O werd in juni 1954 gepubliceerd in een eerste oplage van 600 exemplaren door de toen 27-jarige Jean-Jacques Pauvert, vrijwel gelijktijdig met Françoise Sagans roman Bonjour Tristesse. Het winnen van de Prix des Deux-Magots leverde publieke lof op, maar ook talloze verboden (tegen verkoop aan minderjarigen, het tentoonstellen van het boek en het maken van reclame) en rechtszaken wegens obsceniteit. Uiteindelijk heeft het proces nooit plaatsgevonden. Tegenwoordig zijn er wereldwijd meer dan een miljoen exemplaren van het boek verkocht en is het in zo’n twintig talen vertaald.
Het werd een groot commercieel succes en bracht de nodige controverse met zich mee. Pas 40 jaar later gaf Desclos publiekelijk toe de auteur te zijn en gaf ze aan dat een aantal karakters uit het boek gebaseerd waren op Thomas, vooral dat van Anne-Marie. Anne-Marie is iemand die een soort “SM-school” voor meisjes leidt. (Wikipedia)
Zijzelf laat zich elke nacht door een andere “leerlinge” verwennen, wat op een bepaald moment tot problemen leidt, aangezien één van de meisjes (**) zich toch als het “uitverkoren slavinnetje” van Anne-Marie opwerpt (zie onderstaande foto met Christiane Minazzoli in de passieve rol van Anne-Marie, het zijn de meisjes die haar moeten bevredigen, zelf doet ze niks terug). In latere toevoegingen leren we dat Anne-Marie eigenlijk dokter is.
Ronny De Schepper
(*) Niet te verwarren met de gelijknamige film van Christian-Jacque uit 1971 met in de hoofdrollen Brigitte Bardot en Claudia Cardinale, die zich in het wilde westen afspeelt.
(**) Het is al zeer lang geleden dat ik de film heb gezien, maar als ik me goed herinner is het Sylvie Olivier in de rol van Claire.
dagelijks iets degelijks 