De Haïtiaanse auteur Dany Laferrière, naar Canada gevlucht wegens het politiek klimaat van Papa Doc, debuteerde in 1985 met ‘Comment faire l’amour avec un nègre sans se fatiguer’ (‘Vrijen met een neger tot je zwart ziet’, Kritak, Leuven, 1992; vert. Chris van de Poel).
In achtentwintig hoofdstukken laat hij de lezer kennis maken met zijn territorium, de kleine kamer in Montreal, rue Saint-Denis 3670, die hij deelt met Bouba. Deze laatste, een wereldvreemde figuur slaapt meestal. Wakker verdeelt hij zijn tijd tussen een passie (en kennis) van jazz en het (voor)lezen (uit) in de Koran. Jazz: naast heel wat informatie over het genre bepaalt muziek het ritme van de roman, zijn de klanken in de taal een essentieel gegeven. De Koran: Bouba blijkt een erudiet filosoof te zijn, er wordt heel wat gepraat, vele ideeën gelanceerd.
Gedachten, opinies… over? Terwijl de auteur de bedoeling heeft hier op zijn geliefde Remington 22 een roman te typen, die wij nu dus lezen, moet er geleefd worden. En seks zal in dat leven primeren. Er is deze van hun bovenbuur, tot ‘Beëlzebub’ gedoopt, die hun rust met zijn luide wilde escapades vaak terroriseert. Belangrijker zijn de jongedames die zich graag, gretig zelfs, aandienen bij ‘viriele’ zwarte knapen. Want dit is de ruggengraat van het werk, de mythe van de gekleurde minnaar – zoveel beter dan de witte man die zijn poeder verschoten heeft, gedegenereerd is. Het is tekenend dat de meisjes, hoewel liefdevol ten tonele gebracht en ontvangen, naamloos blijven en aangeduid worden als Miz Literature, Miz Suïcide, Miz Sophisticated. Idem voor alle vrouwen die we ontmoeten in de vele bars die we mee afschuimen want er wordt ook flink gefeest en gedronken.
Evenwel, de gesprekken in bars en clubs, met wit en zwart, bieden telkens voldoende stof voor reflectie en opinies over racisme, de gevolgen van kolonialisme. Al dit gedachtengoed, gevat in een autobiografisch ‘verhaal’ dat in een razend tempo een beeld schetst van twee emigranten aangespoeld in een grootstad, maken van deze roman een boeiend en intrigerend werk. Niet verwonderlijk dat het in veel landen een bestseller werd. En de vergelijking van Dany Laferrière met Charles Bukowski en Henry Miller ligt voor de hand. De roman werd verfilmd in 1989 door Jacques Benoit.
Johan de Belie
dagelijks iets degelijks 