James Bulger (1990-1993)

Vandaag is het al dertig jaar geleden dat de tweejarige James Bulger op beestachtige wijze (*) werd vermoord door Jon Venables en Robert Thompson, twee tienjarige jongens die aan het spijbelen waren. Het is voor mij erg ongebruikelijk om aan dergelijke misdaden aandacht te besteden, maar ik heb zo mijn redenen…

Ten eerste, puur op het toevallige vlak, heb ik toen ik dit schreef voor de tweede keer (maar ik herinnerde mij de eerste visie niet meer) naar “Murder by numbers” van Barbet Schroeder gekeken. Deze film uit 2002 was the fourth Hollywood film adaptation of the infamous 1924 Nathan Leopold & Richard Loeb murder case. The first was Alfred Hitchcock’s Rope (1948), the second Richard Fleischer’s Compulsion (1959) and the third Tom Kalin’s Swoon (1992).
Alhoewel het hier ook over jongeren gaat, die een moord plegen uit verveling (en ook wel omdat ze denken de perfecte moord te hebben gepleegd en dus vrijuit zullen gaan), betreft het hier wel laatstejaarsstudenten uit het middelbaar onderwijs, heel iets anders dus dan tienjarige kinderen. Maar het interessante eraan is de mindgames die eraan voorafgaan over wie nu eigenlijk “het brein” is. En dan komen we toch bij Venables & Thompson uit.
Want de reden waarom ik deze trieste verjaardag wil gedenken, is een nieuwsbericht van nog niet zo heel lang geleden, waaruit bleek dat Venables voor de tweede keer is opgepakt voor kinderporno. Dat gaf aanleiding in de Britse boulevardpers om in te hakken op het rehabilitatieprogramma dat door de Britse justitie aan beide jongeren was voorgeschreven.
Om dit goed te snappen, moet ik eerst even teruggaan in de tijd. Op 24 november 1994 werden Venables en Thompson door het gerechtshof van Preston formeel veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Ondanks hun jeugdige leeftijd – inmiddels waren ze elf jaar oud – waren ze volgens het volwassenenstrafrecht berecht. Ze werden hiermee de jongste veroordeelde moordenaars van de twintigste eeuw. In de praktijk zou het neerkomen op een gevangenisstraf van minimaal acht jaar. Deze straf werd in eerste instantie verhoogd naar vijftien jaar, maar na een beroep bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens alsnog teruggebracht naar acht jaar. Het Hof oordeelde dat ze niet als volwassenen berecht hadden mogen worden.
De daders zaten hun straf uit in verschillende jeugdgevangenissen. Ze maakten er hun school af en leken zich na enige moeilijkheden redelijk te ontwikkelen. Na acht jaar werden ze, inmiddels achttien jaar oud, midden 2001 vrijgelaten. Ze namen samen met hun familie een nieuwe identiteit aan. Hun verblijfplaats werd geheimgehouden. In 2007 werd bekendgemaakt dat het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken 13.000 pond aan belastinggeld had uitgegeven om te voorkomen dat een Amerikaans tijdschrift de nieuwe identiteiten van Venables en Thompson zou onthullen.
Op 2 maart 2010 werd de inmiddels 27-jarige Venables opgepakt door de politie omdat hij voorwaarden met betrekking tot zijn vrijlating zou hebben geschonden. De politie gaf geen commentaar over de precieze toedracht. Het Britse boulevardblad The Sun beschikte over informatie omtrent de overtreding door Venables en had het over een “afschuwelijk zedendelict”. De Britse regering verbood echter om over deze zaak te publiceren. Niettemin maakte The Sun op 8 maart bekend dat Venables was gearresteerd wegens bezit van kinderporno. Bovendien had hij zijn ware identiteit onthuld en men vreesde voor zijn veiligheid wanneer hij op vrije voeten zou worden gelaten. Venables werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee jaar.
In september 2013 werd bekend dat hij opnieuw was vrijgelaten. Ook nu werd er voor Jon Venables een nieuwe identiteit uitgegeven, inmiddels zijn vierde, nadat hij aan vrienden die hij na zijn vrijlating in 2001 had leren kennen zijn ware identiteit had onthuld.
Tot hier de informatie die ik op Wikipedia heb teruggevonden. Helaas staat er dus niets over de recente aanhouding van Venables en ikzelf weet ook niet meer waar ik die informatie heb gehaald. Ik ben op zowat alle belangrijke bladen geabonneerd, in die zin dat ik de hoofdpunten krijg doorgestuurd, waarna ik meestal kan doorklikken als ik meer wil vernemen (soms moet men echter daarvoor betalen). Bijgevolg weet ik niet meer waar ik het juist heb gelezen, maar ik herinner me nog heel goed dat de schrijver van het artikel opmerkte dat op het eerste gezicht dit het failliet van het rehabilitatiesysteem betekende, maar dat Robert Thompson zich in alle anonimiteit wél naar het schijnt tot een eerzaam burger heeft ontwikkeld. En nu kom ik terug bij de film, waarover ik het bij de aanvang van dit artikel had: voor zover men op tienjarige leeftijd van een brein kan spreken, dan was dit juist Thompson!
Kunnen we nu uit al deze gegevens bepaalde conclusies trekken? Wellicht wel, maar ikzelf ga dat zeker niet doen. Ik vond het gewoon opmerkelijk. Stof om over na te denken dus en dat is voor mij al voldoende.

Ronny De Schepper

(*) In februari 2013 verscheen het boek My James van Ralph Bulger, die hierin vertelt over het korte leven van zijn zoontje, zijn ervaringen van de tragische gebeurtenissen van 12 tot en met 14 februari 1993, de rechtszaak en de nasleep tot en met 2012. In het boek komen nog niet eerder bekende zaken aan het licht, zoals dat er tijdens de rechtszaak niet alle details van de marteling genoemd zijn, omdat deze geen toegevoegde waarde zouden hebben aan de uiteindelijke aanklacht en bovendien als ‘te gruwelijk’ voor het publiek werden beschouwd. Tijdens het proces publiceerde de krant The Sun een artikel waarin werd gemeld dat de moord een kopie leek van scènes uit de horrorfilm Child’s Play 3. De vader van een van de daders had deze film enige weken voor de moord gehuurd.