Fons Mariën las Gramsci lezen: Van klassenstrijd tot woke van Eric Corijn…
Ik ga hier niet te veel woorden aan vuil maken. Mijn FB-vriend Sophia De Wolf heeft op de website van het Humanistisch Verbond een uitstekende bespreking aan dit boek gewijd.
Ik heb mij mispakt aan dit boek, gelet op de ondertitel ‘Van klassenstrijd tot woke’. Maar woke (een onderwerp dat me sinds enige tijd boeit) komt hier weinig aan bod. Zoveel te meer gaat het om klassenstrijd, revolutie, de voorhoede van de arbeidersklasse enz. Corijn, zelf een gewezen (?)
trotskist, schrijft over Gramsci, maar ook en veel over oude discussies met figuren als Lenin, Rosa Luxenburg, Kautski e.d.
Slechts één hoofdstuk is gewijd aan de geschriften van de Italiaanse communist Antonio Gramsci (1891-1937). Zoals bekend werd hij onder Mussolini veroordeeld tot een langdurige gevangenisstraf. In de gevangenis bleef deze marxistische theoreticus werken aan zijn gedachtegoed. In het kort komt het erop neer dat hij zich afvroeg waarom de revolutie wel gelukt was in Rusland en niet in meer industriële landen als het Verenigd Koninkrijk of Duitsland, zoals Marx voorspeld had. Hij wees op de kwestie van het bewustzijn, het klassebewustzijn in het marxisme. Gramsci meende dat het om een kwestie van hegemonie qua bewustzijn ging, en dat het erop aan kwam dat de arbeidersklasse ook op dit vlak de hegemonie zou verwerven, opdat later een communistische revolte zou lukken. Het gaat dus om de strijd om de geesten.
Eric Corijn heeft het dan in de volgende hoofdstukken over Ernest Mandel (onvermijdelijk) en Ernesto Laclau en Chantal Mouffe die in hun geschriften verwijzen of een dialoog aangaan met het werk van Gramsci. De auteur doet dit in een vrij hermetisch academisch jargon gecombineerd met de klassieke marxistische terminologie en slaagt er aldus in een bijna onbegrijpelijk boek te schrijven. Meermaals heb ik een paragraaf of zin moeten herlezen om te trachten de betekenis tot mij te laten doordringen.
Dat Corijn er wel in slaagt in verstaanbare taal te schrijven als hij wil, bewijst hij in het laatste hoofdstuk, dat meer aan de huidige tijd refereert. Hier komt woke soms ter sprake, zonder dat de auteur veel moeite doet om dit fenomeen te duiden. Eric Corijn probeert de kansen op een progressief alternatief voor het huidige bestel in te schatten.
Ik heb me dus mispakt met dit boek en kan het niemand aanraden, tenzij aan verstokte marxisten of 68-ers voor wie de tijd is blijven stilstaan.
Fons Mariën
dagelijks iets degelijks 