Het is vandaag ook al 35 jaar geleden dat de Amerikaanse actrice Rita Hayworth is gestorven aan Alzheimer.
Ze werd geboren als Margarita Carmen Cansino (Hayworth was de familienaam van haar Ierse moeder Volga) op 17 oktober 1918 in New York, als dochter van de Spaanse showdanser Eduardo Cansino die naar Amerika was geëmigreerd. Op dertienjarige leeftijd gebruikte haar vader haar reeds als sensuele danspartner (zie foto). Volgens biografe Barbara Lea misbruikte hij haar trouwens ook seksueel. De would-be psychologen onder ons zullen wel zeggen dat dit de reden is waarom Rita haar hele leven lang heeft gezocht naar een beschermende echtgenoot, een begrijpende vader. Dat resulteerde in vijf huwelijken, waarvan dat met Orson Welles het tweede was. (De eerste, de twintig jaar oudere Eddie Judson, komt wel de “eer” toe de persona Rita Hayworth te hebben gecreëerd, ook al deed-ie dat dan vooral om er geld aan te verdienen, wat hem er bijvoorbeeld toe inspireerde haar aan te zetten om met Hollywood-producers naar bed te gaan.)
Welles werd verliefd op Hayworth toen hij in “Life” van 11/8/1941 een pin-up-foto van haar zag, waarop ze uitnodigend geknield in zwarte lingerie op een bed zat. Ze trouwden in 1943, maar reeds kort na de geboorte van hun dochter Rebecca (17/12/1944) begon Welles haar steeds brutaler te behandelen. Voor “The lady of Shanghai”, een film die Welles in 1947 met zijn vrouw in de hoofdrol draaide, knipt hij haar beroemde rode haren af. Het is één van de redenen waarom de film flopt. Hun huwelijk loopt definitief op de klippen.
Die “beroemde rode haren” waren vooral te zien in “Gilda” van Charles Vidor (1946), waarin Hayworth “Put the blame on mame” lipt (zie bovenstaande foto), want het is Anita Ellis (foto hieronder) die zong, net als in “Down to earh” (1947), “The Lady from Shanghai” (1947) en “The loves of Carmen” (1948). Rita Hayworth zong immers nooit, in geen enkele van haar films.
In “Fire down below” van Robert Parrish uit 1957 moet ze weliswaar niet zingen, maar wel verleidelijk dansen, deze keer niet zoals “Gilda”, maar eerder zoals Brigitte Bardot in “Et Dieu créa la femme”. Het mocht echter niet baten: with a budget of $2.5m, the film failed to recoup its costs.
Rita trouwt op 27 mei 1949 met de Egyptische prins Ali Khan. Op de dag van hun huwelijk geeft hij haar zestien kilo edelstenen en laat hij het zwembad vollopen met eau de Cologne, maar na de geboorte van hun dochter Yasmine (die later in het koor van de Metropolitan Opera zou zingen), begint hij haar eveneens te verwaarlozen. Hayworth raakt aan de drank. Dat gegeven wordt o.a. geïncorporeerd in de “filosofische western” They came to Cordura van Robert Rossen uit 1959. Daarin wordt Hayworth gevangen genomen door het Amerikaanse leger nadat ze onderdak had geboden aan Pancho Villa en zijn bendeleden. Het is 1916 en Amerika bereidt zich voor om tussen te komen in de Eerste Wereldoorlog. Colonel DeRose (Edward Platt) van de cavalerie vindt dan ook dat het nodig is om voor de laatste keer nog eens een slag uit te vechten op de “ouderwetse” manier. Er vallen massa’s “nutteloze” doden, maar “Awards Officer” Thorn (Gary Cooper in een rol die wel lijkt gemodelleerd op die in “High Noon”) selecteert ook vier helden die in aanmerking komen voor “the Medal of Honor”. Samen met een vijfde (uit een vorige slag) moet hij ze behouden terugvoeren naar het basiskamp, opdat ze de medaille bij leven en welzijn zouden kunnen ontvangen (een soort “Saving Private Ryan”-onderneming). Onderweg blijkt natuurlijk dat de “helden” allerminst helden zijn, terwijl de “lafaard” Thorn uiteindelijk de grootste held blijkt te zijn. Buiten de slag waarmee alles begint, valt er in deze western dus uiterst weinig te beleven en wordt er vooral veel gepalaverd. Rita Hayworth is allesbehalve glamorous, maar schijnt daar weinig om te geven.
Twee jaar eerder was ze dat wel in “Pal Joey” van George Sidney, maar ook daar wordt ze onrecht aangedaan. Immers, she plays the rich older woman Vera Simpson keeping Frank Sinatra as her toy boy, but in real life, Hayworth was only in her late 30s when she made this film and was three years younger than Sinatra. On the other hand is zij het dus ook niet die het wondermooie “Bewitched, bothered and bewildered” zingt (zie hoger). In dit geval is het Jo Ann Greer. Columbia Pictures head Harry Cohn suggested Marlene Dietrich for the role of Vera Simpson. Dietrich turned down the part but suggested her friend Frank Sinatra for the role of Joey after Gene Kelly was denied the part.
In “La route de Salina” (Georges Lautner, 1970) moet Rita Hayworth haar replieken aflezen van kaartjes, verborgen in het decor. Later zal blijken dat dit toch niet zozeer door de drank kwam. Op 14 mei 1987 sterft ze immers aan de ziekte van Alzheimer.
Ronny De Schepper
dagelijks iets degelijks 