35 jaar geleden: “Como agua para chocolate” van Laura Esquivel

Como agua para chocolate is een roman van de Mexicaanse schrijfster Laura Esquivel. Hij werd in het Nederlands vertaald onder de titel “Rode rozen en tortilla’s”. Het is een exponent van het magisch-realisme doordat het bovennatuurlijke met het alledaagse wordt gecombineerd in de hele roman.

De roman volgt het verhaal van een jonge vrouw genaamd Tita, die verlangt naar haar geliefde, Pedro, maar hem nooit kan krijgen vanwege haar moeders handhaving van de familietraditie: de jongste dochter kan niet trouwen, maar moet in plaats daarvan voor haar moeder zorgen tot ze sterft. Tita kan zichzelf alleen uiten als ze kookt. Als ze een jonge vrouw wordt, lijkt Tita zich te conformeren aan de genderrol die haar moeder verwacht. Tita komt echter in opstand en bedenkt op creatieve wijze een manier waarop ze haar onderdrukte gevoelens en emoties kan uiten door te koken. Ze heeft het magische vermogen om haar verlangens en emoties in het eten dat ze bereidt te sturen. 

Como agua para chocolate is verdeeld in twaalf hoofdstukken, één voor elke maand van het jaar, en elk hoofdstuk bevat een Mexicaans recept dat verband houdt met een specifieke gebeurtenis in het leven van de hoofdpersoon. De Spaanse uitdrukking como agua para chocolate is een veelgebruikte uitdrukking in veel Spaanstalige landen, en het betekent dat iemands emoties op het punt staan ​​over te koken. In sommige Latijns-Amerikaanse landen, zoals Mexico, wordt warme chocolademelk niet met melk gemaakt, maar met bijna kokend water.

De roman is een parodie op tijdschriften die in de 19e eeuw voor vrouwen werden uitgegeven. Deze tijdschriften publiceerden fictie voor vrouwen, naast recepten en adviezen voor het huishouden. Het ideaal van vrouw-zijn zoals weergegeven in het boek is echter een vrouw die sterker en slimmer is dan de mannen in haar leven en die de controle heeft over eten en seks. De roman loopt op die manier parallel met de Mexicaanse Revolutie omdat vóór de Mexicaanse Revolutie de macht van het land in handen was van een selecte groep en de mensen geen macht hadden om hun mening te uiten. 

De roman is in Spanje en Latijns-Amerika bijna een miljoen keer verkocht en is opgenomen in de lijst van de 100 beste romans in het Spaans uit de 20e eeuw van de Spaanse krant El Mundo. Hij werd in 1992 
verfilmd onder dezelfde titel door Alfonso Arau. In 2016 werd een tweede deel uitgebracht, getiteld El diario de Tita. Het verhaal gaat verder met het leven van Tita. In 2017 werd een derde boek uitgebracht, Mi negro pasado,  ‘Mijn zwarte verleden’). Dat volgt María, een afstammeling van Pedro (de grote liefde van Tita) en Rosaura (haar zus die in haar plaats met hem mocht huwen), die Tita’s dagboek ontdekt. Een ballet gebaseerd op de roman werd gecreëerd door Christopher Wheeldon en Joby Talbot in 2022, nadat er twee jaar eerder al een musical werd gemaakt naar het boek en in 2004 was er al een toneelbewerking.

Ronny De Schepper (op basis van Wikipedia)