55 jaar geleden: “Atlantis” (Donovan)

Atlantis is een hitsingle van de Britse singer-songwriter Donovan, afkomstig van het album Barabajagal. Zijn volgende single zou trouwens Barabajagal zelf zijn. Atlantis werd voorafgegaan door het mooie Lalena, dat evenwel geen hit zou worden, evenmin als Barabajagal. Atlantis was dus duidelijk de laatste opflakkering van mijn grote idool uit de jaren zestig. Ook ikzelf zou hem in 1971 inruilen voor Rod Stewart moet ik ootmoedig bekennen.

Het ironische, of zelfs eerder: het cynische, van de zaak is dat in mei 1969 Donovans producer Mickie Most op z’n minst één sessie met Donovan als frontman van de Jeff Beck Group opnam. “Goo Goo Barabajagal” en de keerzijde op de single, “Trudi”, waren het resultaat van deze sessies. Er werden nog andere nummers opgenomen door Donovan en de Jeff Beck Group, maar deze bleven onuitgebracht totdat ze als bonustracks verschenen op de Britse heruitgave van het album in 2005. Rod Stewart was op dat moment de eigenlijke zanger van de band, maar hij zingt op geen van de nummers die zijn uitgebracht de hoofdrol (wel als backing vocals samen met o.a. Suzi Quatro en Madeline Bell). Ron Wood is basgitarist (op één nummer ook John-Paul Jones), Tony Newman is te horen als drummer (op andere nummers ook Mick Waller en Aynsley Dunbar) en Nicky Hopkins aan de piano. Het is tijdens deze sessies dat Donovans muzikale visie begon af ​​te wijken van die van producer Most, en de twee stopten uiteindelijk met samenwerken, waardoor er feitelijk een einde kwam aan Donovans hitparadesucces.

Op 21 december 1968 bereikte Atlantis de tipparade in Nederland om in februari 1969 de Top 40 binnen te komen waar het een maand later drie weken lang bovenaan stond. In de Vlaamse Ultratop zou het nummer pas op 8 maart op 18 binnen komen om slechts op de negende plaats te pieken en op 12 april de hitparade opnieuw te verlaten. Eigenlijk ook niet zo’n grote hit dus. In het Verenigd Koninkrijk werd de elpee niet uitgebracht vanwege een aanhoudend contractueel geschil dat ook verhinderde dat Sunshine Superman, Mellow Yellow en The Hurdy Gurdy Man in het Verenigd Koninkrijk werden uitgebracht, maar Atlantis zelf was wel al in november 1968 in Groot-Brittannië als single uitgebracht. In de VS werd “To Susan on the West Coast Waiting” uitgebracht in maart 1969 met “Atlantis” pas op de keerzijde, wat min of meer normaal was, aangezien “To Susan” zogezegd een brief was van een soldaat in Vietnam aan zijn liefje op de Amerikaanse westkust. “Atlantis” eindigde uiteindelijk wel hoger in de hitlijsten dan zijn A-kant.

In 1999 stond “Atlantis” nog op de 478ste plaats in de eerste Top 2000 van de Nederlandse Radio 2, maar in 2018 werd het er definitief (?) uitgeknikkerd.

Donovan beschrijft in het nummer op vertellende wijze (parlando) dat de schepen uitvaren, omdat de inwoners van het mythische Atlantis weten dat hun tijd gekomen is om de beschaving van Atlantis te verspreiden over de gehele wereld, aangezien hun eigen wereld op het punt staat te vergaan.

Let ook op de omgekeerde swastika op de hoes. Die heeft destijds voor heel wat ophef gezorgd en werd dan ook vlug verwijderd zodat op het internet bijna nog uitsluitend “herwerkte” hoesjes zijn te vinden. Donovan gebruikte het teken nochtans zoals het in allerlei culturen wereldwijd wordt gebruikt als symbool voor levenskracht, geluk of heiligheid. Zo is het een van de heiligste tekens in het hindoeïsme en het boeddhisme. Dat het omgekeerd was ten opzichte van het symbool dat door de nazi’s werd gebruikt, ontging de meeste mensen…

Ronny De Schepper (op basis van Wikipedia)