Een andere film die vijftien jaar geleden in première is gegaan is “The Reader” van Stephen Daldry, op basis van de gelijknamige Duitse roman uit 1995 van Bernhard Schlink, met in de hoofdrollen Kate Winslet en Ralph Fiennes. Het was de laatste film voor producenten Anthony Minghella en Sydney Pollack, die beiden stierven vóór de release.
De film vertelt het verhaal van Michael Berg, een Duitse advocaat die als 15-jarige in 1958 een seksuele relatie heeft met een oudere vrouw, Hanna Schmitz. Ze verdwijnt, om jaren later weer boven te komen als een van de beklaagden in een proces tegen oorlogsmisdaden dat voortkomt uit haar daden als bewaker in een nazi-concentratiekamp. Michael realiseert zich dat Hanna een persoonlijk geheim met zich meedraagt waarvan zij denkt dat het erger is dan haar nazi-verleden – een geheim dat, indien onthuld, haar tijdens het proces nochtans zou kunnen helpen. Sommige historici bekritiseerden de film omdat deze Schmitz tot voorwerp van de sympathie van het publiek maakte en beschuldigden de filmmakers van Holocaust-revisionisme. De meesten waren van mening dat hoewel de roman Hanna’s analfabetisme afbeeldde als een metafoor voor het analfabetisme van generaties over de Holocaust, de film er niet in slaagde die thematische ondertoon over te brengen.
Hoewel The Reader dus gemengde recensies ontving van de critici, kregen Winslet als Hanna Schmitz en David Kross als de jongere versie van Ralph Fiennes (*) lof voor hun optredens. Winslet won een aantal prijzen voor haar rol, waaronder de Academy Award voor Beste Actrice. De film werd genomineerd voor verschillende andere grote prijzen, waaronder de Academy Award voor Beste Film.
Schlink stond erop dat de film in het Engels zou worden opgenomen in plaats van in het Duits, omdat de film vragen opriep over het leven in een post-genocidemaatschappij die verder reikte dan het Duitsland van halverwege de eeuw. Daldry en scenarist David Hare toerde met Schlink naar locaties uit de roman, bekeken documentaires over die periode in de Duitse geschiedenis en lazen boeken en artikelen over vrouwen die als SS-bewakers in de kampen hadden gediend. Hare, die weigerde een voice-over te gebruiken om de lange interne monologen in de roman weer te geven, veranderde ook het einde zodat Michael het verhaal van Hanna en hem aan zijn dochter begint te vertellen. “Het gaat over literatuur als krachtig communicatiemiddel, en soms ook als vervanging voor communicatie”, legde hij uit. Lisa Schwarzbaum van Entertainment Weekly schreef: “Ralph Fiennes heeft misschien wel de zwaarste baan: hij speelt de sombere volwassen Michael – een versie, zo kunnen we aannemen, van de auteur. Fiennes beheerst het standaardgedrag van iemand die voortdurend pijn lijdt.”
Ronny De Schepper
(*) Het filmen van seksscènes met Kross en Winslet werd uitgesteld totdat Kross 18 werd.