Dertig jaar geleden: verfilming van “Het verdriet van België”

Het is al dertig jaar geleden dat de crew van de verfilming van “Het verdriet van België” door Claude Goretta actief was op de Graslei. In tegenstelling tot de verfilming van “Het gezin van Paemel” naar een scenario van Hugo Claus enkele jaren eerder, was ik er deze keer niet bij en ik kan dus ook geen leuke anekdoten oprakelen. Eigenlijk waren de verwachtingen te hoog gespannen voor deze film met de 12-jarige Matthias Engelbeen als de jonge Louis, de 17-jarige Ronny Cuyt als de opgroeiende Louis, Marianne Basler als zijn moeder en Rik Van Uffelen als zijn vader. De film ging in Parijs in première op 21 december 1995.

Verder herkennen we nog Ann Petersen, Hilde Uytterlinden, Dirk Roofthooft, Damiaan De Schrijver, Tom Jansen, Peter Van den Eede, Sam Bogaerts, Marisa Berenson, Rüdiger Vogler en Ronny Coutteure. Veel buitenlanders dus die vreselijk slecht gedubd worden. Maar ook de taal van de Vlamingen laat sterk te wensen over, om nog te zwijgen van een Hollander die als Vlaamse gendarm moedig verklaart: “Ik in een Hollands ziekenhuis? Nooit vanzeleven. Nou zeg.”
Het werd dus een zeer ontgoochelende verfilming die bovendien met los zand aan elkaar hangt. De personages komen niet uit de verf, meestal ook omdat ze verschrikkelijk slecht geacteerd worden (Jappe Claes als mijnheer De Puydt is een uitzondering en de sterfscène van Rudi Van Vlaenderen krijgt in het licht van zijn daaropvolgende dood natuurlijk iets bitters). Met op kop de twee Louis. Je kan natuurlijk aanvoeren dat de eerste nog een kind is, maar van Macaulay Culkin mag je voor mijn part zeggen wat je wil, maar hij kan toch spréken. En Ronny Cuyt kan droevig kijken. Het verdriet van België, hé!
Toch viel het “Verdriet” tweemaal in de prijzen op het Festival van Monte-Carlo. Akkoord, men was zo voorzichtig geweest om de Nederlandstalige versie te vertonen, maar horen die buitenlanders dan niet dat die teksten houterig worden uitgesproken, ook al verstaan ze ze uiteraard niet?
Terwijl hij dus steeds werd verketterd als regisseur staat iedereen nu te roepen: Claus had het beter zelf gedaan! Maar voor hem is dit hoofdstuk afgesloten.
In 1989 verscheen “De Zwaardvis”, een jaar later gevolgd door de Engelse vertaling van “Het Verdriet van België” door Arnold Pomerans. Geheel in strijd met zijn opvattingen heeft Claus deze vertaling wél gereviseerd. In Engeland verscheen het in een Penguin-editie, maar in New York kon een dure uitgave nauwelijks belangstelling wekken. Op de persvoorstelling was geen enkele Amerikaanse journalist aanwezig. Wel zowat het hele Vlaamse heir. Op kosten van het ministerie.
Ondertussen draaide ook het roddelcircuit op volle toeren. Oorzaak was Audrey de Vlieger, ooit schoonzus van Claus, die hem in “Gesneden brood” afschildert als een soort van sadist die er genoegen in schept vrouwen te kleineren. Lees: hij heeft haar debuutroman “Hot chocolate” grondig de grond in geboord. Als wraak onthult zij nu dat zij ooit nog een verhouding hebben gehad.

Ronny De Schepper