Het is al vijf jaar geleden dat Julien Van Remoortere (foto uitgeverij Lannoo), de productieve schrijver uit Beveren, is overleden. Persoonlijk ken ik de man het best van zijn jeugdboeken. Toch was het Johan de Belie die één van zijn werken destijds heeft gerecenseerd voor De Rode Vaan.
Durf kan je Julien Van Remoortere alvast niet ontzeggen wanneer je zijn boek « De Verliezers » leest, uitgegeven bij Lannoo, Tielt (240 fr). Deze roman voor de jeugd vanaf 12 jaar (serie Lannoo’s junior boeken) behandelt het probleem van de « zwarten » tijdens en onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog.
Hoewel de auteur gekozen heeft voor een vertelling in de ik-persoon, namelijk de 16-jarige zoon van een matig « zwart » doktersgezin in een kleine gemeente, weet hij toch objectiviteit te garanderen. Dat standpunt stelt hem wel in staat vanuit een grote geëmotioneerdheid en betrokkenheid bepaalde gebeurtenissen te beschrijven en dat behelst dan zowel de afkeer ten aanzien van fanatieke zwarten, als de gruwel voor de terreur van zogenaamde witten, vooral mensen die op wraak uit waren, of gewoon plunderaars.
Van Remoortere laat zich nooit vergoelijkend uit over de echte collaboratie, hij maakt wel onderscheid tussen de pro-Duitsers, de opportunisten, de mensen die misleid werden, de mensen die zich graag lieten misleiden en de Vlaamsgezinden die hier een kans zagen om taal en volk in eer te herstellers. Die genuanceerdheid is de grootste troef van dit boek, ook naar de jeugd toe. Het motto dat Van Remoortere aan zijn boek meegeeft en herhaaldelijk opdiept, nl. « de verliezers hebben hoe dan ook, altijd ongelijk » is uiteraard voor felle kritiek vatbaar. En zo levert deze roman van 120 blz. gelegenheid tot discussie, het nawoord van Paul Vandepitte kan dan als begeleiding dienen.
Via een sterk identificatieproces weet Van Remoortere de lezer mee te slepen in het gebeuren. Hij hanteert daartoe dikwijls kleine realistische details die de handeling logisch maken en de personages, die nogal clichématig zijn, aanvaardbaar.
Cursief wordt elk hoofdstuk ingeleid door een, aan elkaar sluitend, deel van het slothoofdstuk. Een originele structuur die helaas de nogal oubollige taal niet goedmaakt, ook al is dat de taal van een jongeman na WO II. Hoewel ook juist daar weer een probleem opduikt : nergens wordt duidelijk (in feite wordt het steeds onduidelijker) wanneer de hoofdpersoon nu echt aan het woord is, enerzijds liggen de gebeurtenissen blijkbaar ver achter hem, soms suggereert hij een temporele betrokkenheid. Niet alleen zijn stijl en woordgebruik nogal archaisch, ook het systeem van de talloze klemtonen in de zinstructuur (ter verduidelijking) stoort en onderschat de lezer. Tenslotte vind je hier en daar stijl- en grammaticale fouten (zoals het steevast gebruiken van « als » na een comparatief) en ongelukkige, te weinig doordachte beeldspraken zoals « hoe de angst de kop opstak, diep in mijn buik ».
« De verliezers » is thematisch een boeiend boek maar daar blijft het bij.
Referentie
Johan de Belie, Zwart in diverse tinten, De Rode Vaan nr.9 van 1986
dagelijks iets degelijks 
Hij stond ook bekend als pro-apartheid en sprak laatdunkend over de “negers” in de kolonie, mensen die van nature zwart zijn en dus niet omdat ze fout waren tijdens een oorlog. Hij was af en toe op de radio te horen, op BRT2 West-Vlaanderen geloof ik. Hij sprak alsof hij zijn tanden op elkaar hield; zijn hardnekkige extreemrechtse gedachtengoed kon de luisteraar op die manier afleiden uit zijn stemgeluid.
LikeLike