Vandaag is het volgens Guy Mortier precies zestig jaar geleden dat het eerste artikel over The Beatles in Vlaanderen verscheen. En die eer zou dan hemzelf toekomen in het weekblad Humo, maar daarover is niet iedereen het eens (zie verder). Het artikel van Mortier ging alleszins over hun eerste elpee, die net zoals de single die in het begin van dat jaar was uitgekomen, de titel “Please please me” meekreeg.
Producer George Martin had aanvankelijk in gedachte het album “Off the Beatle Track” te noemen en hij had overwogen het album in The Cavern Club met publiek op te nemen, reden waarom hij op 9 december 1962 een bezoek aan de club had gebracht om de technische mogelijkheden te bekijken. Vanwege de tijdsdruk besloot hij echter de opnamen in de EMI Studios te laten plaatsvinden. Martin zei hierover: “De opname was even recht door zee als hun optredens op toneel – min of meer een uitzending.”
Om het album 14 nummers te laten hebben (Britse 12-inchplaten hadden in die tijd gewoonlijk zeven nummers op elke kant), moesten er nog tien nummers toegevoegd worden aan de vier kanten van hun eerste twee singles die daarvoor waren opgenomen en uitgebracht. Daarom begonnen The Beatles op 11 februari 1963 om 10.00 uur met George Martin aan de opname van wat feitelijk hun liveoptreden van 1963 was en die 585 minuten (9 uur en 45 minuten) zou gaan duren.
Van de veertien nummers waren er acht door Lennon-McCartney zelf geschreven, een eerste aanwijzing voor wat het Amerikaanse muziektijdschrift Rolling Stone later zou noemen “[hun uitvinding van] het idee van de onafhankelijke rockband die zijn eigen hits schrijft en zijn eigen instrumenten bespeelt.”
Bij die eigen nummers ook de klassieker van Paul McCartney “I saw her standing there”, die terecht de plaat mocht openen en onbegrijpelijkerwijs nooit op single is verschenen. Het zou bijna onafgebroken op het repertoire van McCartney blijven staan, ook vele jaren na de Beatles-split, maar nog belangrijker is dat het ook aan de oorsprong ligt van het eerste live-optreden van John Lennon na de breuk. Lennon woonde immers een optreden van Elton John bij en na veel zagen (naar het schijnt stond Lennon backstage te kotsen van de zenuwen) kon deze hem overhalen om “I saw her standing there” mee te komen zingen. Nog veel later zou het nummer ook een zeer belangrijke rol spelen in de plot van “Rain man”, de film van Barry Levinson.
Zoals gebruikelijk mocht George Harrison ook twee nummers zingen op de elpee: “Do you want to know a secret” van Lennon-McCartney en “Chains” van Goffin-King. En ook Ringo Starr mocht zijn “moment de gloire” hebben met een versie van “Boys” van Carl Perkins, al was het John Lennon die dit nummer o.a. op de BBC zou zingen.
Het album wordt afgesloten met wat ook in werkelijkheid het laatste nummer van de dag was: “Twist and shout”. John Lennon die met een verkoudheid sukkelde, was immers steeds heser geworden en daarom spaarde men dit nummer op tot het einde, waarbij hij zijn stem helemaal kapot kon schreeuwen. Ook dit werd een iconografisch nummer, vooral bekend door het optreden op de Royal Variety Performance, waarbij Lennon de gewone mensen verzocht om mee te klappen, terwijl de anderen “met hun juwelen konden rammelen”. Ook dit nummer is de soundtrack voor een beklijvende scène uit een film met name in “Ferris Bueller’s day off” (John Hughes, 1986). Tenslotte was het voor Raymond van het Groenewoud het bewijs dat er nog leven was buiten de school, zoals hij deze morgen nog verklaarde in het verzoekprogramma “Plaat préféré” op Radio 2.
“Please Please Me” werd opgenomen op een tweesporen-BTR (British Tape Recorder), met de instrumenten voor het grootste deel op het ene spoor en de stemmen op het andere om uiteindelijk bij het mengen van het geluid in mono op een kwart-inchgeluidsband een betere balans tussen de twee te kunnen bereiken. Gelijktijdig met de monoversie werd het geluid ook gemengd in stereo, met één spoor op het rechterkanaal en één spoor op het linker, en bovendien werd extra galm toegevoegd om de twee sporen beter te doen samenvloeien, zoals in die tijd gebruikelijk was. Ikzelf mocht, zoals ik elders heb uitgelegd, in die tijd geen Beatle-platen kopen, daarom heb ik mij deze elpee pas veel later aangeschaft. Bovendien kocht ik in die tijd geen elpees. De eerste elpee die ik kocht was uiteraard “Sgt.Pepper’s” aangezien hiervan geen nummers op single zijn verschenen. Kort daarna kocht ik dan “Beatles’ Greatest” waarop hun oudste opnames waren verzameld. Ik kocht helaas een stereo-versie die ik dan op een draagbare mono pick-up afspeelde. Dat maakte dat ik bij sommige nummers de zang amper kon horen. Ik had me bij wijze van spreken een karaoke-elpee avant la lettre aangeschaft!
De hele opnamesessie van die dag kostte ongeveer £400. “Parlophone had niet veel geld. Ik werkte met een jaarbudget van £55.000”, aldus George Martin. Van dit budget moesten alle artiesten worden betaald die bij Parlophone waren ondergebracht. Op basis van een overeenkomst met de muzikantenbond, de Musicians’ Union, kreeg elke Beatle een vergoeding van 7 pond en 10 shilling per opnamesessie van 3 uur.
Maar zoals gezegd is niet iedereen het erover eens dat dit het eerste artikel over The Beatles zou zijn geweest in Vlaanderen. Zo schreef Raymond Thielens vijf jaar geleden: “Dan spreek ik Guy Mortier formeel tegen. Het allereerste artikel in België over het fenomeen Beatlemania is niet in Humo verschenen, maar in het schandaalblaadje Kwik, verdeeld door dezelfde uitgever als Het Laatste Nieuws, dat wekelijks verscheen. Dat was ook het blad waar eerst gewag gemaakt werd over Christine Keeler. In het bewuste artikel vroeg de journalist zich af of onze jeugd ook overstag ging gaan voor deze vier jongens met een voor die tijd revolutionair geluid. Een half jaar later was het zover.”
En Eddy De Saedeleer voegt daaraan toe: “Mijn verste herinnering gaat naar een artikel dat ik las bij mijn nichtje, in ofwel Ons Land-Panorama ofwel Het Rijk der Vrouw. Ze waren op allebei geabonneerd. Het jaar weet ik niet meer. Wat ik wel weet is dat ik toen nog nooit van Mortier noch Humo had gehoord.”
Paul Urbaan Goossens wil eerder een tijdsbeeld schetsen: “Ik studeerde in die tijd in Leuven en had GEEN radio op mijn kot. Ik moest het stellen met het geluid dat door de muur kwam van het kot ernaast. Toch werd ik snel getroffen door hun sound. Ik was fan van The Shadows, maar ik liet hen onmiddellijk vallen voor The Beatles. Dit was januari 1963, ik was waarschijnlijk een der allereerste fans hier te lande.”
Alhoewel The Beatles afkomstig zijn van de legendarische voetbalstad Liverpool, heb ik bij leven en welzijn nooit iets vernomen over hun verbondenheid met de club. Pas in 2000 vertelt Marc Didden in Het Nieuwsblad dat John Lennon een Liverpool-supporter zou geweest zijn, net zoals Ray Davies voor Arsenal supporterde. Hij zou in 1965 in het legendarische blad Juke-Box naar aanleiding van een cupmatch tegen Anderlecht verklaard hebben: “Laat die juffertjes van Anderlecht maar komen.” Waarbij juffertjes een eufemisme voor janetten zou geweest zijn. Dit lijkt me een typisch geval van mythevorming want ik was in die tijd zelf een Anderlecht-supporter (wegens linksbuiten Wilfried Puis!), volgde dus het voetbal en las ook Juke-Box. En toch niks van gemerkt. Beatles en sport? Het zal duren tot de Linda McCartney-wielerploeg in 1999 vooraleer er ook maar enige band zal zijn! (En van zodra Linda overleden was, doekte Paul de ploeg op.)
Vooraleer de wereld te veroveren, moesten The Beatles natuurlijk eerst nog Londen aan hun voeten krijgen. John Lennon: “Toen we in Londen aankwamen, werden we door de Londenaren als echte provincialen behandeld. Dat waren we trouwens ook.”
Londenaar Mick Jagger vertelt een heel ander verhaal: “Ik heb je al gezegd dat ze ongelofelijk blasé waren. Ze speelden nogal graag de Onbereikbaren, laten we er geen doekjes om winden: ze hadden het vreselijk in hun bol. Ze zijn veel te snel wereldberoemd geworden. Je mag niet vergeten dat ze in wezen een stel boerenlummels waren, met een door en door provinciale stijl. Zelf wilden ze dat natuurlijk niet geweten hebben.”
In 1965 werden de “boerenlummels” geridderd als M.B.E.s, “a reward based partially on the amount they’d earned in dollars, partially on the Labour Party’s mistaken belief that to flatter the Beatles was to win over a future electorate,” schrijft George Melly in “Revolt into Style” (p.77).
Ronny De Schepper
dagelijks iets degelijks 