Ingrid Bergman (1915-1982)

Het is vandaag al veertig jaar geleden dat de Zweedse actrice Ingrid Bergman overleed aan kanker op haar 67ste verjaardag. Ze werd gecremeerd in Zweden, waarna haar as werd uitgestrooid.

Ingrid Bergman verloor op jonge leeftijd haar beide ouders en werd door familieleden opgevoed. Ze studeerde aan de Koninklijke Theaterschool in Stockholm en haar eerste rol was in de Zweedse film Munkbrogreven (1934). Na negen films in Zweden ging ze in 1938 naar Duitsland, waar ze een contract tekende met de UFA voor drie films. Alleen de eerste, Die vier Gesellen, werd daadwerkelijk gemaakt. Daarna vertrok ze naar de VS, vermoedelijk ter wille van haar echtgenoot Petter Aron Lindström. Ze maakte daar naam door een rol in de film Intermezzo (1939).
Daarna volgde haar grootste succes: “Casablanca”, samen met Humphrey Bogart. Als men het over het hedendaagse gebruik heeft om samen met een film ook een hitsingle te lanceren, dan denkt men vaak aan “As time goes by” in “Casablanca”, maar dat is niet helemaal waar. “As time goes by” was wel degelijk een reeds bestaand lied van Herman Hupfeld, maar het was helemaal niet zo bekend. Steiner hield trouwens helemaal niet van de melodie en wou ze uit de eindmontage laten knippen om ze te vervangen door een eigen lied. Ingrid Bergman had echter reeds haar haren laten knippen voor “For whom the bell tolls” naar het beroemde boek over de Spaanse burgeroorlog van Ernest Hemingway en dus was het onmogelijk. Het heeft dus geen haar gescheeld (!) of “As time goes by” was wellicht definitief vergeten geraakt. Nu heeft het zijn hitstatus echt te danken aan de film.
In 1946 volgt “Notorious” in een regie van Alfred Hitchcock. Het verhaal speelt net na de Tweede Wereldoorlog. De vader van Alicia Huberman (Ingrid Bergman) is net in de Verenigde Staten veroordeeld vanwege spionage. Alicia wordt dan ook benaderd door T.R.Devlin (Cary Grant), die voor de Amerikaanse geheime dienst werkt, om te infiltreren in een groep oud-nazi’s die zich in Brazilië gevestigd hebben, om uit te zoeken wat ze van plan zijn. Samen vliegen ze naar Rio. Onderweg hoort Alicia dat haar vader zelfmoord heeft gepleegd. Eenmaal in Rio legt Alicia tijdens het paardrijden contact met Alex Sebastian (Claude Rains), een oude vriend van haar vader. Alicia doet haar werk zo goed dat Alex haar ten huwelijk vraagt. Ze gaat op zijn verzoek in om zo nog dichter bij hem te kunnen komen en trekt bij hem in, ondanks dat haar aanstaande schoonmoeder (Leopoldine Konstantin) haar niet vertrouwt. Tijdens het verlovingsfeest ontdekken Alicia en Devlin dat Alex in zijn kelder uraniumpoeder bewaart. Alex komt erachter dat Alicia hem door heeft. Hij moet haar nu het zwijgen op zien te leggen, maar moet tegelijkertijd zijn blunder verborgen zien te houden voor zijn mede-nazi’s. Hij besluit haar spelletje mee te spelen, maar haar langzaam te vergiftigen. Devlin ontdekt dit net op tijd, redt Alicia, en vlucht met haar weg. Alex blijft achter en zal spoedig zijn opdrachtgevers onder ogen moeten komen met het nieuws dat hij gefaald heeft. Tot dusver de samenvatting van Wikipedia die merkwaardig genoeg het voornaamste totaal over het hoofd ziet. Dat is namelijk dat Grant en Bergman al tamelijk vlug voor elkaar vallen en dat Grant de operatie wil afblazen nog voor ze echt is gestart. Hij heeft het echter lastig, enerzijds met het uiten van zijn gevoelens voor Alicia, anderzijds met zijn “verdomde plicht”. Alicia interpreteert zijn houding voortdurend verkeerd en gaat dus paradoxaal genoeg steeds verder, tot en met het op til zijn huwelijk (dat al op voorhand wordt “geconsumeerd”, waarmee Hitchcock fameus afwijkt van de Hays Code die in Hollywood gangbaar was). Haar redding heeft dan uiteindelijk ook veel meer te maken met het feit dat Devlin uiteindelijk inziet dat hij van haar houdt, dan met de politieke drijfveren waarmee het allemaal begonnen was.
Toch was Ingrid Bergman zelf wel een “product” van de Hays Code: de “tough guy” werd vervangen door “the boy next door” (type Clark Gable, Gary Cooper, James Stewart, Spencer Tracy of Cary Grant) en de “vamp” werd vervangen door het type van de “goede kameraad” (Barbara Stanwyck, Claudette Colbert, Carole Lombard, Katharine Hepburn en later dus Ingrid Bergman). Deze vrouwen zijn tussen twintig en dertig, blond, handig, sportief en met het hart op de tong.
Maar dan toch ook weer niet te veel “hart op de tong”… In 1949 begon Bergman op de set van Stromboli een relatie met regisseur Roberto Rossellini. Doordat ze beiden getrouwd waren, werd de relatie, waarbij ze ook zwanger werd (van een zoon, Renato), een schandaal waaronder haar carrière bijna bezweek. In de roddelpers werd ze beschreven als “Hollywood’s apostle of degradation”. Later huwden ze dan toch en Bergman werd nog moeder van actrice Isabella Rossellini en haar tweelingzus Isotta (later een lerares Italiaanse literatuur).

Een aantal jaren later kreeg ze door de film Anastasia weer het vertrouwen van het publiek en werd opnieuw een ster. Op het moment van het uitkomen van “Anastasia” waren Rossellini en Bergman officieel nog samen, maar de klad zat er al in: in 1957 werd Rossellini door Jawaharlal Nehru, de premier van India, uitgenodigd om een documentaire te maken. Terwijl hij deze documentaire (gewoon India genaamd) maakte, had hij een affaire met de scenarioschrijfster Sonali Das Gupta. In november 1957 lieten Bergman en Rossellini zich scheiden. Ingrid married producer Lars Schmidt, a fellow Swede, on 21 December 1958.
Upon accepting her Oscar for Murder on the Orient Express (1974), Ingrid Bergman apologized to fellow actress Valentina Cortese, who was nominated for La nuit américaine (1973), saying that she deserved the award more. And she was certainly right in doing so! Because virtually all of Ingrid Bergman’s Oscar-winning performance is contained in a single scene: her interrogation by Poirot, captured in a single continuous take, nearly five minutes long. After nearly forty years’ work in English-language films, Ingrid Bergman’s Swedish accent was so slight that a dialogue coach had to be brought in to help her speak with a thick accent.
In 1978 speelde ze in Ingmar Bergmans Herfstsonate, wat wordt gezien als een van haar beste optredens. Ze sprak vloeiend verschillende talen, waaronder Zweeds, Duits, Frans, Engels en Italiaans. Acteur John Gielgud maakte hierover de opmerking: “She speaks five languages, and can’t act in any of them.” (“Ze spreekt vijf talen, maar kan in geen enkele acteren.”)

Ronny De Schepper