Het is al tien jaar geleden dat de Raad van Bestuur van het Ballet Van Vlaanderen besloot dat “de gevierde artistieke directeur” Kathryn Bennetts nog hooguit één seizoen kon blijven. Waarop “de gevierde artistieke directeur” het meteen voor bekeken hield…
Lex Moolenaar, “senior writer” van de Gazet van Antwerpen, had op 19 januari 2012 nochtans zijn “standpunt” gewijd aan de samenwerking tussen de Antwerpse diamantsector en het BVV: “Vandaag kondigen het Ballet van Vlaanderen en de Beurs voor Diamanthandel een nieuwe structurele samenwerking aan. De Beurs gaat het Ballet dit jaar ondersteunen met een bedrag van 25.000 euro, er komt een gezamenlijk logo en er zijn plannen voor onder meer een exclusief juweel en een fotoboek.
Het is hartverwarmend dat twee authentieke Antwerpse instellingen zich met elkaar verbinden in dit partnership. De Beurs voor Diamanthandel is al sinds 1904 een van de belangrijkste spelers op de markt voor geslepen diamant. Voor het eerst engageert het huis zich nu ook in het cultuurleven. Dat verdient applaus.
Voor het Ballet betekent dit een grote opsteker. Het cultuurhuis dat in 1969 is opgericht door Jeanne Brabants, presteert de jongste jaren onder artistiek directeur Kathryn Bennetts op een bijzonder hoog niveau, maar zakelijk leider Chantal Pauwels heeft het moeilijk om financieel de eindjes aan elkaar te knopen. Het is niet evident om het Ballet met 52 dansers uit 16 landen uit de rode cijfers te houden. De overheid levert weliswaar haar bijdrage, maar 5,7 miljoen is geen vetpot als je bedenkt dat bijvoorbeeld het Nationale Ballet in Nederland meer dan het dubbele ontvangt.
Aan gebrek aan belangstelling ligt het niet. Voor de herneming van de voorstelling van Doornroosje in de Stadsschouwburg zijn al 13.000 tickets verkocht, een bezettingsgraad van 93 procent voor de tien voorstellingen. Dat is ook geen wonder, want met dansers als Wim Vanlessen en Aki Saito levert het Ballet van Vlaanderen absolute topkwaliteit die overal ter wereld hoog wordt gewaardeerd.
Helaas leven we in het tijdperk van de kaasschaaf, waarin culturele instellingen niet mogen rekenen op de overheid als wilde weldoener, maar veeleer als een strenge rentmeester die voortdurend nadenkt over nieuwe herstructureringen die de kosten kunnen drukken.
Het Ballet van Vlaanderen en de Beurs voor Diamanthandel hebben enkele belangrijke kenmerken gemeen: niveau, vakmanschap en passie. Het bewerken van een ruwe diamant tot een juweel is goed te vergelijken met het traject dat een jonge danser aflegt om uit te groeien tot, een topper. Daarom begrijp ik heel goed waarom de beide instellingen elkaar hebben gevonden. Laten we hopen dat dit initiatief navolging krijgt, want het Ballet verdient het.”
Maar slechts enkele dagen later werd er reeds een domper gezet op de feestvreugde. Voornamelijk doordat de Raad van Bestuur zou hebben besloten dat “de gevierde artistieke directeur” Kathryn Bennetts nog hooguit één seizoen kon blijven. De voor dit seizoen geplande première van “Giselle” zou wegvallen, net als een herneming. Dat zou erop neerkomen dat het gezelschap dit voorjaar nog naar Londen en Birmingham zou trekken, maar daarna zouden de activiteiten van 28 april tot 13 augustus stilvallen.
In 2008 voerde het Ballet al een herstructurering door, waarna twee jaar lang een positief resultaat kon worden geboekt met een beperkte schuldafbouw. Maar onder meer door de kaasschaaf-besparingen van de Vlaamse regering is de instelling nu opnieuw in de financiële problemen beland. In juni 2011 zou voorzitter Leona Detiège de regering in een brief hebben laten weten dat ze de subsidies ontoereikend en onaanvaardbaarvond.
Na aftrek van de vaste kosten zou er dit jaar nog slechts 302.000 euro overblijven voor de artistieke werking van het Ballet. Daarom zou minister van Cultuur Joke Schauvliege (CD&V) hebben ingestemd met een beperkt deficit voor 2012 van 200.000 euro.
De leden van de raad van het bestuur van het Ballet zouden van plan zijn om hun mandaten in april ter beschikking te stellen van de minister. Bij de dansers en het personeel is de verslagenheid groot. Tijdens de twee voorstellingen van Doornroosje in de Stadsschouwburg hebben zij bij monde van Kurt van Eeghem het publiek ingelicht over de dramatische ontwikkelingen bij het Ballet.
Voorzitter Leona Detiège was dinsdag niet bereikbaar voor commentaar. Ondervoorzitter Philip Heylen zei tegen de GVA: “De raad van bestuur stelt alles in het werk om het Ballet op zijn elan te houden. Niemand twijfelt aan Kathryn Bennetts en aan de dansers. Maar als de productiekosten oplopen en de begroting uit evenwicht raakt, dan moeten we de tering naar de nering zetten.”
“Minister-president Kris Peeters en minister Joke Schauvliege hebben verklaard dat er genoeg is bespaard op cultuur, maar dat betekent niet dat er extra middelen kunnen worden vrijgemaakt. Er is onmiskenbaar een spanning tussen de grote artistieke ambities van het Ballet en de beschikbare middelen. Die zijn nu eenmaal helaas niet onbeperkt.”
Een dag later reageerde Kathryn Bennetts hierop in de GVA (merkwaardig dat in Het Nieuwsblad er geen enkele belangstelling is voor deze problematiek) door meteen de handdoek in de ring te gooien: “Geef mij één goede reden waarom ik me in deze omstandigheden zou blijven engageren”, stelt de Australische, wier huidige contract afloopt in juni 2012. “Men verwijt me een teveel aan ambitie. Verwacht men misschien dat ik in dat extra seizoen minder mijn best zou doen? Bij mijn aanstelling werd erop aangedrongen dat ik het niveau zou opkrikken, maar de daarvoor beloofde middelen zijn nooit vrijgemaakt. Men moet weten wat men wil: als Vlaanderen kiest voor een degelijk balletgezelschap, moet er geld genoeg zijn.”
Bennetts mag dan bitter zijn over de houding van instelling en overheid, over de dansers zelf heeft ze niets dan lof. “Samen hebben we ons erg ingezet en het ver geschopt, ook in het buitenland. Jammer dat deze jongens en meisjes daar nu de dupe van zijn. Ik werk veertig jaar in de theaterwereld, ik ben een groot meisje, maar wat wordt er van hen? Maandag, een dag voor de verschrikkelijke beslissing viel, hebben we nog een danser uit Brazilië verwelkomd. Vooral voor de vele dansers die hun land verlaten hebben om hier te dansen komt dit hard aan.”
Als Bennetts vertrekt, vervallen ook de rechten van het Ballet om producties van topchoreografen zoals William Forsythe en David Dawson te mogen spelen. De artistieke ambities zullen daardoor aanzienlijk moeten worden teruggeschroefd.
Na een nieuwe samenkomst van de Raad van Bestuur op donderdagmorgen kwam er nu dan toch een reactie van voorzitter Leona Detiège: “Onze eerste bekommernis is de continuïteit van het Ballet te handhaven. Daarom willen we na het vertrek van Kathryn Bennetts in juni 2012 zo snel mogelijk een nieuwe artistieke leiding. De voorwaarden worden volgende week vastgelegd.”
De Raad van Bestuur heeft eenparig beslist om een begroting voor 2012 voor te leggen met een minimumtekort. “Dit houdt in dat de voorstellingen van Doornroosje in Antwerpen en Gent, de première van Tussen Hemel en Aarde en de voorstellingen van Artifact in Londen en Birmingham zullen doorgaan. Voor de première van Giselle, eerder geschrapt, wordt gezocht naar een oplossing.” Detiège bevestigde tegenover de GVA dat sponsoring in deze een nieuwe piste is. “Ook Onegin zouden we zo alsnog willen redden.”
De dansers, die allen een contractverlenging kregen voor het seizoen 2012-2013, haken voorlopig niet af. “Buiten een minuut stilte voor elke voorstelling plannen we voorlopig geen acties“, zegt principal Geneviève Van Quaquebeke. “Wij ageren door gewoon ons werk te doen.”
Ook de diamantsector heeft ondertussen gereageerd. Zij deden dat bij monde van Francine Schoors, directrice van de Beurs voor Diamanthandel: “Natuurlijk waren we vooraf op de hoogte van de precaire financiële situatie van het Ballet, maar dat hield ons niet tegen om met hen in zee te gaan. En ook nu het wat minder gaat blijven we hen steunen. Het exclusief voor het Ballet ontworpen diamantjuweel komt er.”
Ondertussen tekent transitiemanager Dominique Savelkoul verder aan de nakende fusie tussen Ballet en Opera, die voltooid moet zijn in 2013.
Ronny De Schepper
Referenties
Ilse Dewever, Kathryn Bennetts past voor extra jaar, Gazet van Antwerpen, 26 januari 2012
Ilse Dewever, Sponsoring nieuwe piste voor Ballet Vlaanderen, Gazet van Antwerpen, 27 januari 2012
Lex Moolenaar, Zware crisis bij Ballet van Vlaanderen, Gazet van Antwerpen, 25 januari 2012
dagelijks iets degelijks 