Het is morgen al tien jaar geleden dat Raoul Maelstaf (links op de foto naast de auteur van onderstaand stuk, Willy Magiels) ons ontviel op 92-jarige leeftijd.
Heel zijn leven stond in het teken van de animatie- en sociale film. Reeds in de jaren 1950 publiceerde hij essays en boeken over deze onderwerpen. Hij was stichtend lid van de Vlaamse Vereniging ter bevordering van de animatiefilm en stond, samen met Rik Duterne aan de wieg van het vroegere tijdschrift FILM (1959-1970), de Centrale Filmclub Antwerpen en Film International Antwerpen.
Toen er een einde kwam aan al die activiteiten, weigerde Raoul zich daarbij neer te leggen. Het is zo dat SFFC in ’89 de Klappeistraat nr 2 ter beschikking kreeg van de Stad Antwerpen. De bezielers toen waren Guillaume Proost en Louis Vekemans die met de hulp van Claudio Iannitti alle verbouwingen gedaan hebben en twee filmzalen hebben gecreëerd. Het is in die beginjaren dat zij onderdak hebben gegeven aan Raoul Maelstaf en het tijdschrift Film. Omwille van zijn background werd Raoul daar de bezieler van.
Filmhuis Klappei was geboren. Wekelijks werden hier filmvoorstellingen gegeven, meestal met klassiekers of films die in de commerciële uitbating weinig of geen kans hadden gekregen. Tevens bracht hij het tijdschrift FILM weer tot leven, maar dan als een driemaandelijks tijdschrift, dat vooral aandacht had voor nieuwe stromingen, alternatieve film, het sociale aspect in de film en – natuurlijk – de animatiefilm. FILM is nu aan zijn 23e jaargang toe en is nog steeds springlevend.
In 1957 nam hij het initiatief om jaarlijks de PRIJS VOOR DE SOCIALE FILM uit te reiken. Ook dit werd een groot succes, dat nu 55 jaar later nog steeds op veel belangstelling kan rekenen. De PRIJS VOOR DE SOCIALE FILM werd (en wordt nog steeds) toegekend door een aantal leraars, opvoeders, journalisten en sociale werkers. De geselecteerde film moet tenminste één week in een Belgische zaal (in gewone uitbating) gedraaid hebben.
Iemand waarvoor Raoul een grote bewondering had en die een goede vriend geworden is, was Raoul Servais, die hij volgde vanaf zijn prilste begin. De animatie-cineast kreeg in FILM een allereerste forum, nog voor hij nationale (en later internationale) erkenning kreeg met tekenfilms als “De valse noot”, “Chromophobia”, “Sirene”, “Pegasus” en “Harpya”. De twee Raouls konden uitstekend met elkaar opschieten.
Raoul Maelstafs invloed op de Belgische animatiefilm is niet weg te denken. Hij organiseerde als eerste animatiefestivals in Vlaanderen, schreef tientallen artikels en boeken over dit onderwerp. Hij kende het genre als geen ander. Niet de films uit de studio’s van Walt Disney waren voor hem belangrijk, maar vooral werk dat weinig of geen kans kreeg bij het grote publiek. Hij haalde Norman McLaren uit Canada tijdens één van de jaargangen van FILM INTERNATIONAL en later ook Chuck Jones (de vader van “The Road Runner”). Hij was blij als geen ander toen Nicole Van Goethem in 1986 haar Oscar in ontvangst mocht nemen voor “A Greek Tragedy”. Hij liet geen enkele gelegenheid voorbijgaan om zijn geliefde filmgenre (dat hij de Zevende Kunst Bis noemde) te promoten. Het animatiefestival ANIMO was voor hem dan ook een ware bekroning. Eindelijk een volwaardig festival uitsluitend bestemd ter promotie van de animatiefilm.
De laatste jaren van zijn leven ging zijn gezondheid echter zienderogen achteruit. Na de dood van zijn geliefde echtgenote, Maria Verstraeten in 2010, ging hij amper nog buiten. Amper twee jaar later kon hij zich bij haar voegen. Wij danken Raoul voor alles wat hij gedaan heeft. Hij laat een grote leemte na, maar wij zullen zijn geesteskind, het tijdschrift “Film”, laten voortbestaan als een steeds evoluerend standbeeld voor deze bijzondere en zeer actieve man: Raoul Maelstaf.
Referentie
Willy Magiels, De man die Vlaanderen de animatiefilm liet kennen, Film nr.93, maart/april/mei 2012
dagelijks iets degelijks 