Het stuk “Steunpilaren van de maatschappij” van Henrik Ibsen (in het Noors: “Samfundets Stötter”) werd door Wim Van Gansbeke, op dat moment dramaturg voor het NTG, als volgt samengevat:
Het speelt zich af ten huize van Bernick, een gevestigd grootindustrieel en reder. Deze beging ooit de jeugdzonde een verhouding met een gehuwde vrouw aan te gaan. Zijn vriend, Johan Jonessen, liet hij de schande op zich nemen en het gewicht dragen van de roddel in het provinciestadje dat als locatie dient voor dit verhaal. Onder druk van de omstandigheden zag Johan zich verplicht te emigreren naar Amerika. Sindsdien is het Bernick, inmiddels met Johans zuster getrouwd, zakelijk voor de wind gegaan. Hij heeft zich opgewerkt tot een heuse steunpilaar van de maatschappij. Maar daarmee is hij de gevangene van zijn verleden. En dat verleden duikt opnieuw op in zijn omgeving wanneer Johan Jonessen onverwacht terugkomt uit Amerika. Op bezoek bij zijn zus wordt Johan verliefd op de jonge Dina. Hij wil met haar trouwen. Om zijn naam van alle blaam gezuiverd te zien vraagt hij Bernick om met de waarheid over het verleden voor de dag te komen. Nadat hij zich eerst in allerlei bochten heeft gewrongen, besluit Bernick zich bij de eerste de beste gelegenheid van Johan te ontdoen. Deze laatste wil, diep ontgoocheld door Bernicks kontendraaierij, naar Amerika terugkeren. Bernick laat hem inschepen op een schip, waarvan hij weet dat het onzeewaardig is. Dan komt men de reder melden dat zijn zoontje, die zich door de far-west-verhalen van zijn oom het hoofd op hol heeft laten brengen, zich ook op het wrakke schip bevindt. Dank zij de tussenkomst van een eerlijke meestergast, wordt een ramp vermeden.
Het moraliserende einde, waarbij Bernick tot inkeer komt, werd door regisseur Hugo van den Berghe geschrapt: “Bernicks plotse inkeer is niet meer voorstelbaar. Of Ibsen er zelf in geloofde, weet ik niet. Ik kan het mij moeilijk inbeelden maar hij zal het toch wel in de geest des tijds als een plicht beschouwd hebben om daar steeds op te hameren. (…) Aan het eind van het stuk legt Bernick zeg maar een openbare biecht af, maar zo dat hij er zelf nog profijt zal uithalen. En dat lijkt mij zeer modern.”
Dat is helaas alles wat ik mij ervan herinner. Ook hier zouden een foto en/of een rolverdeling dus van harte welkom zijn. En wie weet? Eén of meerdere recensies van destijds? Want zoals het nu zit, weet ik zelfs niet of ik dit stuk nu heb gezien of niet. (Ik heb het wel gelézen, dat wel.)
Ronny De Schepper
dagelijks iets degelijks 