Het boek Vaderland van Fernando Aramburu is uit het Spaans vertaald en speelt zich zo goed als helemaal af in Spaans Baskenland. Het tijdsverloop gaat over vele, wellicht tientallen jaren, maar is vrij diffuus. Er wordt in de vele, korte hoofdstukken ook heen en weer gesprongen in de chronologie van het verhaal, zodat een lezer er zijn gedachten moet bijhouden. Problematiek is het geweld van de ETA, de Baskische terroristische organisatie die vele onschuldigen vermoordde.
Eén slachtoffer is Txato, de eigenaar van een transportbedrijf, een KMO. Hij wordt onder druk gezet door de ETA om de zgn. revolutionaire taks te betalen, maar hij doet dat niet. Daarom wordt eerst een pestcampagne tegen hem in zijn dorp opgestart, zodat niemand nog met het gezin praat. Later wordt hij door de ETA vermoord.
Centraal in dit verhaal staan het gezin van Txato, zijn vrouw Bittori (later dus weduwe) en hun kinderen Xabier en Nerea. Daarnaast is er het bevriende gezin met Joxian, Miren en hun kinderen Joxe Mari, de dochter Arantxa en Gorka. Doordat Joxe Mari lid wordt van ETA gaat zijn moeder Miren ook sterk de nationalistische toer op. Hun vriendschap met het gezin Txato komt onder druk te staan en verdwijnt al helemaal na de moord op Txato, een daad waarin Joxe Mari een rol gespeeld heeft.
Doordat het verhaal zich over vele jaren afspeelt en het verhaal van elk van deze personages verteld wordt (met allerlei nevenverhalen), is dit een kanjer van meer dan 500 bladzijden geworden. Voordeel hiervan is dat zowat alle facetten van de terreur en het leven onder de dreiging aan bod komen, waarbij de verschillende personages ook verschillende houdingen aannemen en er ruimte is voor evolutie in het verhaal. Het nu-moment is immers de tijd dat de ETA bekend maakt de wapens neer te zullen leggen.
De oude en zieke weduwe Bittori wil niet sterven voor ze het fijne heeft vernomen over de dood van haar man. Nadeel is dat het verhaal hier en daar toch wat uitgesponnen is. Een beetje korter had wel gekund want hier en daar wordt het hele verhaal wat langdradig en slaagt de auteur er niet in de spanningslijn levend te houden. In zijn geheel toch een boeiend werk en heel vlot leesbaar.
Fons Mariën, 15/10/2018
dagelijks iets degelijks 