In eigen land kende de eerste roman van Françoise Mallet-Joris (1930-2016), “Le Rempart des Béguines”, in 1951 een “succès de scandale” om zijn lesbische inhoud, vooral omdat men in dit verhaal van een jong meisje dat verliefd wordt op de minnares van haar vader natuurlijk een autobiografisch verhaal zag.
Zelfs de verfilming door Guy Casaril, meer dan twintig jaar later (1972), maakte nog veel ophef door de (overigens heel mooie) naaktscènes van Nicole Courcel als de bijna veertigjarige Tamara en Anicée Alvina als de jonge Hélène Noris. Vooral deze laatste laat een grote indruk na (want Courcel gaat uit de bocht in de dronkemansscène in de lesbische club, waar ze in Hélène haar vroeger liefje Emily meent te herkennen), zeker als het het latente SM-aspect van de verhouding aangaat. Daarmee bedoel ik o.m. hoe Hélène oorspronkelijk helemaal onderworpen is aan de grillen van Tamara (het knielen om vergiffenis te vragen b.v.) en bovenal op het einde als de rollen omgekeerd zijn, daar Tamara door met Hélènes vader te huwen haar hysterische meesteressenrol niet meer kan spelen omwille van de “goegemeente”. Of Hélène nu al dan niet ontmaagd wordt door de kunstenaar Max Vilar (Venantino Venantini) is niet helemaal duidelijk.
In “La chambre rouge”, een “vervolg” uit 1955, leren we dat dit niet zo is, aangezien ze daarin ontmaagd wordt door Jean Duflau, een rijke decorateur uit Parijs, die oorspronkelijk zijn blik op Tamara had laten vallen. Dat ze Jean wil “binnendoen” om zich op Tamara te wreken, is overigens de enige reminiscentie aan “Rempart”. Voor de rest evolueert deze veel langere (300 blz.) roman in de richting van een cynische ontleding van een zogenaamde “open” liefdesrelatie. Voor die tijd zal het wel best progressief geweest zijn, maar veertig jaar later overstijgt deze intrige amper het niveau van de Boeket-reeks. Daarbij doe ik wel schromelijk onrecht aan de taalvaardigheid van deze Fransschrijvende Vlaminge, dochter van wijlen minister van justitie Albert Lilar (de vader van Hélène is “toevallig” ook een politicus, in de film nogal saai vertolkt door Jean Martin, maar het is wellicht ook de bedoeling dat hij saai overkomt) en de Gentse schrijfster (in het Frans) Suzanne Verbist (21/05/1901-11/12/1992). In 1969 zou ze als Suzanne Lilar vooral ophef maken met “Le malentendu du deuxième sexe”, een vernietigend antwoord op het twintig jaar eerder verschenen “Le deuxième sexe” van Simone de Beauvoir (1908-1986). Simone de Beauvoir behoorde immers tot de existentialisten en die waren een nagel aan de doodskist van vele katholieken (al werkte ook de Beauvoir een tijdje voor Radio Vichy, de zender van de collaborerende regering Pétain). Opmerkelijk is trouwens dat ook Mallet-Joris zich na een huwelijk en de daaropvolgende echtscheiding tot het katholicisme heeft bekeerd. Nochtans kunnen we uit “Lettres à Sartre” en “Journal de guerre” van Simone de Beauvoir leren dat ze ook de liefjes van “haar” Sartre verleidde (vooral de zussen Olga en Wanda Kosakievitch, zoals te lezen in het boek “L’invitée”, zij het zeer omzwachteld, zodat ze op latere leeftijd betreurde de seksualiteit uit haar geschriften te hebben gebannen: “Ik zou andere vrouwen graag vertellen hoe ik mijn seksualiteit beleefd heb, omdat het geen individuele kwestie is, maar een politieke”). Alhoewel een vrouwelijk lichaam bij haar “weerzin” opriep, was er toch ook nog de verhouding met Louise Védrine en in 1943 raakte ze zelfs haar lesbevoegdheid kwijt, omdat de ouders van een leerlinge haar ervan beschuldigden de oorzaak te zijn van de ontsporing van hun dochter. Dat was zelfs de rechtstreekse aanleiding om te pogen een theoretische grondslag voor de vrije liefde te ontwerpen. Samen spiegelden ze zich ook aan Valmont en de Merteuil (al noemde Sartre haar wel Castor). Zelfs haar lidmaatschap van de PCF wordt toegeschreven aan het feit dat ze naderhand verliefd werd op Claude Lanzmann, destijds een jonge medewerker van Sartres blad “Les Temps Modernes”. Maar misschien zette ze Sartres honger naar steeds groenere blaadjes hiermee betaald?
Ronny De Schepper (op basis van Wikipedia)
dagelijks iets degelijks 