Fons Mariën las De dokter is uw kameraad niet van Louis van Dievel.
‘De dokter is uw kameraad niet’ van Louis Van Dievel is zijn recentste roman. Het woord roman staat wel vermeld op de kaft, maar het is maar de vraag of dit een roman is. Want het boek is gebaseerd op ware feiten en het levensrelaas van Jan Van Duppen, de broer van de onlangs overleden Dirk Van Duppen (dokter van de aan PVDA gelieerde Geneeskunde voor het volk). In het boek heet de hoofdpersoon Guust Van Mol, zijn broer Johan. Verder zijn er personages als Ludo M. (Ludo Martens, de toenmalige voorzitter van AMADA), Patrick J. en Steve S. (ook makkelijk te herkennen in SP.A-verband). Dit boek is ook heel documentair: er staan cursieve stukken in uit gesprekken van de auteur met Jan Van Duppen, evenals fragmenten uit brieven, pamfletten e.d.
Deze inleiding geeft al voor een stuk weer waar dit boek over gaat: over dokters, over politiek. Guust Van Mol groeit op in de Kempen, in een katholiek gezin. Als jonge student in Leuven in de jaren zeventig komt hij in contact met de MLB (marxistisch-leninistische beweging, gelieerd aan AMADA). Hij wordt een overtuigd militant, die veel leest over het marxisme, meedoet aan acties, lid wordt van de partij (die later PVDA wordt). Guust engageert zich dusdanig ver dat hij zijn studie psychologie laat varen en arbeider wordt, om dichter bij het ‘proletariaat’ te komen en zijn rol als militant ten volle op te nemen. Hij werkt in fabrieken, een tijd lang in de mijn in Beringen, wordt nadien trambestuurder in Antwerpen. Zijn vriendin Marianne is eveneens militante, net zoals zijn broer Johan die al sinds zijn veertiende onder de invloed van het marxisme was (en dat tot zijn dood in 2020 zou blijven). Het gaat hier om de maoïstische versie: voorzitter Ludo M. volgt getrouw de politiek van China, met alle ideologische bochtenwerk van dien.
Na een aantal jaren als arbeider besluit Guust toch geneeskunde te studeren. Ondertussen blijft hij nauw betrokken bij de partij (hij werkt mee aan het blad Solidair). Maar na een studiereis van de redactie aan China beseft hij dat theorie en praktijk van het socialisme in China twee verschillende zaken zijn. Geleidelijk aan ontworstelt hij zich aan de partij, die hij als een sekte ervaart. Maar het duurt vele jaren voor hij dit hoofdstuk in zijn leven verwerkt heeft.
Ondertussen is hij dokter geworden en werkt hij in een praktijk eerstelijnszorg van de Bond Moyson in Turnhout. Later engageert hij zich in de SP.A en hij schopt het zelfs tot Vlaams parlementslid. Een aantal jaren nadien verlaat hij teleurgesteld de sociaal-democratie.
Nog later gaat hij werken in een praktijk in Rotterdam, waar de eerstelijnszorg waar hij eerder van droomde realiteit is. Hij wordt er eveneens geconfronteerd door de werkelijkheid van een overwegend allochtone bevolking. Gedesillusioneerd in de -ismen van voorheen ontdekt hij nu de geschriften van de conservatieve psychiater Theodore Dalrymple.
De intellectuele evolutie die Guust doormaakt doorheen zijn leven is bijzonder boeiend. Als jonge student meent hij de enige echte waarheid gevonden te hebben in het marxisme-leninisme (in de maoïstische variante). Slechts heel geleidelijk aan dringen andere denkbeelden tot hem door en uiteindelijk slaat hij een meer conservatieve en minder naïeve weg in. Guust blijft bijna zijn hele leven worstelen met het gegeven dat hij in zijn jeugd zo sterk beïnvloed is door een extreme ideologie. In dit opzicht is dit boek bijzonder interessant voor wie een beetje een vergelijkbaar pad heeft afgelegd (maar zij het veel minder geëngageerd en militant). Het verhaal biedt ook een erg ontluisterend beeld van het uiterst-links engagement en gedachtegoed.
Fons Mariën
dagelijks iets degelijks 