195 jaar geleden: “La Muette de Portici” ontketent revolutie

Het is vandaag 195 jaar geleden dat de opvoering van de opera “La Muette de Portici” van Daniel Auber in de Brusselse Muntschouwburg een opstand ontketent die helaas zal leiden tot de afscheuring van België van het Koninkrijk der Nederlanden…

De feesten en de verlichting, te Brussel voorbereid ter gelegenheid van de verjaardag van koning Willem-Frederik I, worden onder voorwendsel van regen uitgesteld, maar de politie durft een andere feestelijkheid, namelijk de opvoering van La Muette de Portici, voor dezelfde avond aangekondigd, niet verbieden. Paul Cordy geeft op Facebook een duidelijke uitleg: “Men had gekozen voor een recente hit die in 1828 in première was gegaan in Parijs. Het verhaaltje waar het in de opera rond draait was zoals in vele opera’s een vrouwenkwestie, kort samengevat: zoon van tiran uit een ander land valt op arm vissersmeisje, verleidt haar en laat haar dan vallen. Dit tot ergernis van haar broer die dan maar samen met zijn collega vissers in opstand komt. Merkwaardig detail: het hoofdpersonage is weggelegd voor een pantomimespeelster annex danseres, wat voor een opera behoorlijk origineel is (*). Europa is dat jaar een beetje geagiteerd. In Frankrijk hebben ze eind juli hun reactionaire koning buitengegooid en vervangen door een meer liberaal exemplaar. Dat werkte aanstekelijk, en elders begon men dus ook in de pot van het ongenoegen te roeren.”

Onder de vertoning hoopt zich langzamerhand rondom de schouwburg een menigte met stokken gewapende Franstalige jongeren op die kennelijk een manifestatie voorbereiden. Eensklaps worden op straat uitzinnige toejuichingen gehoord, die van uit de zaal komen. Zopas heeft tenor La Feuillade ‘Amour sacré de la patrie’ aangeheven. Al de toeschouwers staan recht en zingen het lied mee, de speler overschreeuwend. Jongelui ijlen naar buiten en alsof de menigte op een sein wachtte zet zij zich in beweging. Cordy opnieuw: “Buiten kwam het tot rellen die minder spontaan waren dan men later graag liet geloven. Eigenlijk hadden een stel Fransgezinden die droomden van een heraanhechting van de zuidelijke Nederlanden bij Frankrijk mee het vuur aan de lont gestoken.”

De ruiten van de burgemeester en van de procureur des konings worden ingeslagen. De woning van de overste van politie wordt verwoest. Uit wapenwinkels worden kruit en geweren gestolen. Hier en daar worden enige schoten gelost op de menigte. De stad is gans de nacht in de macht van opstandelingen. Overal wordt geplunderd. Er wordt geroepen: Leve Napoleon! Leve de hertog van Orleans! Leve Frankrijk! Groepen zingen de Marseillaise. En zo is duidelijk welke richting deze revolutie zal uitgaan…

Ik eindig nogmaals met Paul Cordy: “De dingen begonnen pas echt uit de hand te lopen wanneer niet alleen de revolutionaire burgers begonnen te muiten maar vooral wanneer ze navolging kregen van de arbeiders. 1830 was niet alleen een revolutiejaar, het was ook een jaar met economische moeilijkheden – maar goed, what’s new, ook in 1789 ging het economisch niet goed. Een mislukte oogst kwam boven op een groeiende werkloosheid als gevolg van de introductie van mechanische weefgetouwen – we zijn op het moment waarop de Industriële Revolutie, ontstaan in Groot-Brittannië, het kanaal oversteekt en aan land komt in de Zuidelijke Nederlanden. Arbeiders gaan ook mee rellen en slaan weefgetouwen en stoommachines aan diggelen. (…) Wanneer ook in vooral Waalse steden gelijkaardige onlusten uitbreken is de opstand niet meer beperkt tot Brussel. Steden als Gent en Antwerpen staan daarentegen eerder afwijzend tegen de ontluikende Brabantse omwenteling – omwenteling waarvan die eerste dagen ook niet beslist is welke richting ze moet uitgaan: een eigen bestuur binnen het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, onafhankelijkheid of een hereniging met Frankrijk, dat kan eind augustus nog alle kanten uit.”

Ronny De Schepper (op basis van Wikipedia)

(*) Maar het was natuurlijk wel “normaal”, aangezien het om een muette ging…