Vijftien jaar geleden zag ik “Bienvenue chez les Ch’tis” (Dany Boon)

Op 07/03/2010 zag ik “Bienvenue chez les Ch’tis” van Dany Boon uit 2008…

Bienvenue chez les Ch’tis was de tweede speelfilm van de Franse komiek Dany Boon, na La Maison du bonheur (2006), en vertelt de avonturen van Philippe Abrams (rol van Kad Merad), directeur van een La Poste-agentschap in Zuid-Frankrijk, die als disciplinaire maatregel voor een periode van twee jaar wordt overgeplaatst naar Bergues, in Nord-Pas-de-Calais (*). Voor het eerst speelt Kad Merad alleen de hoofdrol in een film, na meerdere films van zijn duo Kad en Olivier.

Bienvenue chez les Ch’tis was een groot succes bij het publiek: tot verrassing van de hoofdrolspelers overtrof de film het aantal bezoekers van La Grande Vadrouille (1966) en zorgde zo, met 20.489.303 bezoekers, voor het beste resultaat voor een Franse film aan de nationale box office, en de tweede in het algemeen, net achter Titanic (1997) met 20.758.841 bezoekers. Volgens een enquête die het tijdschrift Écran Total ten tijde van de uitgave van de film uitvoerde in het noorden van Frankrijk, gaf 97% van de ondervraagden aan dat ze de film leuk vonden. Het succes van de film was dan ook grotendeels te danken aan mond-tot-mondreclame. Door de culturele nabijheid van Noord-Frankrijk was de film een ​​groot succes in Franstalig België. De film had in de eerste week in totaal 125.000 bezoekers en bereikte in 2011 een miljoen bezoekers, waarmee het de meest bekeken Franse film in België werd. Vanuit linkse hoek kwam er wel kritiek dat de film de clichés juist bevestigde in plaats van ze te weerleggen. Ze werden hierin bijgetreden door Jean-Marie Le Pen van het Front National.

Een paar weken na de release van de film streden de teams Racing Club de Lens (een echte gastrol in de film) en Paris Saint-Germain (PSG) in de finale van de Franse League Cup 2007-2008 in het Stade de France. Supporters van PSG ontvouwden een spandoek met de tekst “Pedofielen, werklozen, inteeltmensen: welkom bij de Ch’tis”, door de Franse pers al snel “het spandoek van de schande” genoemd. Er werd klacht ingediend en PSG werd veroordeeld tot uitsluiting van de Franse voetbalcompetitie 2008-2009.

Dany Boon begon in 2006 met het schrijven van het scenario voor Bienvenue chez les Ch’tis, maar het idee voor een film over zijn geboortestreek bestaat al veel langer. Dany Boon ging uit van de observatie dat veel Franse komedies zich afspelen in het zuiden van Frankrijk (zoals de films van Marcel Pagnol), terwijl het noorden vaak dient als decor voor dramatische films (zoals Germinal). Hij ging er dus van uit dat mensen die Nord-Pas-de-Calais niet kennen, de clichés en de miserabilistische visie op de regio voor waar aannemen en dat wou hij belachelijk maken. Dany Boon zegt dat hij al zijn teksten baseerde op wat hij in zijn leven over zijn streek hoorde of las, waaronder de tekst van Michel Galabru waarin hij stelt dat “mensen daar heel jong sterven”. Deze rol van Julie’s oom, die zich zijn jeugd in het Noorden herinnert, was een parodie op de beroemde scène waarin kapitein Willard (Martin Sheen) en kolonel Kurtz (Marlon Brando) elkaar ontmoeten in Apocalypse Now. Galabru roept echter ‘het Noorden’ op en niet ‘de horror’ (**).

Om de rol van zijn eigen moeder te spelen, koos Dany Boon Line Renaud, die net als hij oorspronkelijk uit Armentières komt. Ze moest echter opnieuw Ch’ti leren spreken en het accent terugkrijgen dat ze in de vorige eeuw was verloren. Bij het werven van figuranten en kleine rollen voor de film verwachtte Dany Boon er 200 te zien, maar er kwamen meer dan 1.400 inwoners van Bergues opdagen en zij werden allen aangenomen voor een salaris van 90 euro per dag. Dany Boon zelf kreeg 90.000 euro als regisseur en 900.000 euro als acteur. Daarnaast kreeg hij 18% van de merchandisingopbrengsten en 9% van de netto-inkomsten van de film. Dat maakte dat hij de best betaalde Franse acteur werd met een totaal inkomen van 26 miljoen euro. Hij was de eerste Europeaan was die zo’n hoog bedrag ontving. Met deze film overtrof Dany Boon zelfs het bedrag dat de Amerikanen Tom Cruise en Brad Pitt verdienden.

Na de bekendmaking van de nominaties voor de 34e César Awards-ceremonie waarbij zijn succesfilm slechts één keer werd genoemd, kondigde Dany Boon aan dat hij niet bij de ceremonie aanwezig zou zijn. Hij benadrukte hiermee de geringe interesse van de Césars in komedies: “Kijk maar naar dit jaar, er zijn slechts twee nominaties voor komedies, van de 100 nominaties . Ik vind dat niet normaal en zeg dat ik niet thuishoor in een avond waar komedies worden geboycot.” Omdat de Academie instemde met zijn voorstel om een aparte prijs uit te reiken voor komedies, was Boon uiteindelijk toch aanwezig om de prijs voor de beste debutant uit te reiken. Nadien wijzigde de Academie echter haar mening. Het duren tot 2018 vooraleer er een zogenaamde publieke César in het leven werd geroepen . Deze nieuwe prijs beloont de Franse productie die het jaar voorafgaand aan de ceremonie de meeste bezoekers had getrokken. De eerste winnaar was Dany Boon zelf voor Raid dingue, terwijl zijn film in geen enkele andere categorie genomineerd was.

La Poste gaf Dany Boon geen toestemming om in de echte postgebouwen van Bergues te filmen. De opnames vonden daarom plaats in een gebouw van Gaz de France, waar een kantoor van La Poste werd nagebouwd. Gezien het grote succes van de film besloot Gaz de France het gebouw en het terrein aan de stad Bergues aan te bieden. De stad maakte ervan een ‘huis voor kunstenaars en culturen uit het Noorden’.

De film werd privé vertoond in het Élysée Paleis op15 april 2008. Het was pas de derde keer dat een dergelijke privévertoning daar werd gehouden. Georges Pompidou liet de bioscoopzaal van het Élysée inrichten om La Grande Vadrouille te kunnen zien en Jacques Chirac zag er in 2001 Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulenc. Bienvenue chez les Ch’tis werd vertoond in aanwezigheid van Dany Boon, president Nicolas Sarkozy en Carla Bruni en twee ministers van de “ch’tis”, Jean-Louis Borloo en Valérie Létard.

Nog in 2008 werd in sekswinkels een pornografische parodie uitgebracht, Bienvenue chez les ch’tites coquines met als ondertitel: Sortez vos biloutes! (***), die deels in Bergues was opgenomen. Ook deze film, geregisseerd door Fabien Lafait , was een succes, zozeer zelfs dat de dvd in sommige sekswinkels in het Noorden al snel uitverkocht was.

Op zondag 28 november 2010 zond TF1 de film, die nog nooit eerder op een gratis kanaal was vertoond, uit in primetime en trok meer dan 14,396 miljoen kijkers, het beste kijkcijfer van het jaar een paar sportevenementen niet meegerekend.

Op een Amerikaanse remake (nochtans vastgelegd op papier) is het nog altijd wachten, maar in Italië werd Benvenuti al Sud wel gedraaid. In tegenstelling tot de film van Dany Boon gaat het hier over een Milanees die Noord-Italië verlaat wanneer hij wordt overgeplaatst naar Zuid-Italië. De film was een groot succes in Italië met 5 miljoen bezoekers.

Ronny De Schepper (op basis van Wikipedia)

(*) Vanuit een puur historisch-taalkundig oogpunt is de keuze van Bergues als hoofdfilmlocatie voor de film Bienvenue chez les Ch’tis niet echt terecht. Een groot deel van Nord-Pas-de-Calais is immers Ch’timie-cultuur (en dus Picardisch-talig), terwijl dit niet het geval is voor Bergues, dat een Vlaamse cultuur heeft.

(**) Het huis waarin Philippe Abrams de oom van Julie bezoekt, is het huis dat gebruikt wordt in Yves Roberts bewerking van La Gloire de mon père van Marcel Pagnol.

(***) Volgens een artikel in Le Parisien werd verwacht dat het woord “biloute” in de edities van 2009 van de Franse woordenboeken zou worden opgenomen, aangezien het gebruik ervan zich inmiddels over heel Frankrijk heeft verspreid. Het woord kan ‘mijn vent’ betekenen, maar ook ‘kleine lul’. Ondanks deze laatste betekenis wordt deze term niet op een beledigende manier gebruikt, maar juist als teken van genegenheid.