Fons Mariën gaf vier sterren aan Berta Isla van Javier Marías…
Ik heb ‘Berta Isla’ van Javier Marias gelezen in het Nederlands, niet in het Spaans.
Het boek is genoemd naar de vrouwelijke hoofdpersoon en ik-verteller van sommige hoofdstukken. Maar andere hoofdstukken in de hij-vorm gaan meer over Tom Nevinson, de echtgenoot van Berta Isla. Tom heeft een Spaanse moeder en een Engelse vader, ze wonen in Madrid. Tom groeit er op in de nadagen van het regime van Franco. Tom en Berta Isla leren mekaar kennen tijdens de middelbare school. In feite zou dit boek beter Berta en Tom heten, want het gaat over beiden en hun relatie.
Tom studeert na het middelbaar verder in Oxford, hij spreekt perfect Engels en Spaans en kan verschillende accenten nadoen. Hij heeft een echte talenknobbel. Tom wordt vervolgens onterecht beschuldigd van een moord en doet, via een professor, een beroep op Tupra en zijn assistent. Tupra werkt voor de Britse geheime dienst en probeert Nevinson te recruteren, in ruil voor een gunstige regeling in de moordzaak. In de jaren ’70 trouwt Tom met Berta in Madrid en al vlug krijgt hij werk bij de Britse ambassade in Madrid.
Soms moet hij voor het werk naar Londen, bij de Home office. Na een tijd krijgt Berta de indruk dat er iets niet klopt omdat hij heel geheimzinnig doet over de tijd die hij Engeland is en soms onbereikbaar is. Geleidelijk aan geeft hij toe dat hij ook voor de geheime diensten werkt, maar veel meer wil of kan hij niet prijsgeven. Dit stelt hun relatie op de proef.
Zo gaan de jaren voorbij. Tom en Berta krijgen twee kinderen, maar er blijft een deel van zijn leven ontoegankelijk voor Berta. In 1982 wordt Tom weer oproepen, kort nadat de Falklandoorlog met Argentinië is uitgebroken. Berta hoort niets meer van hem en vele maanden gaan zo voorbij, terwijl zij in onzekerheid leeft. In 1983 krijgt ze onverwacht bezoek van Tupra, die haar zegt dat ze het contact met Tom Nevinson kwijt zijn. Of hij nog leeft is onduidelijk. Na een aantal jaren kan ze haar man dood laten verklaren, meldt hij haar. En inderdaad, er gaan vele jaren voorbij zonder enig teken van leven van Tom…
Het verhaal laat ik hier los om geen spoiler te veroorzaken. Belangrijk is het feit dat dit boek een stevige plot heeft, maar alle handelingen gaan gepaard met talrijke bedenkingen en overpeinzingen van de personages, wat typisch is voor deze auteur. Er zijn ook de verwijzingen en gelijkenissen met literaire voorgangers zoals Shakespeare en Balzac en met de film ‘Le retour de Martin Guerre’. Voor wie niet van de trage stijl van Marias houdt, is dit boek een beproeving ondanks de spannende plot. Zelf heb ik al verscheidene romans van deze Spaanse auteur gelezen en ben ik vertrouwd met zijn trage stijl.
Fons Mariën
dagelijks iets degelijks 