35 jaar geleden werd “Lolita” van Vladimir Nabokov in Rusland uitgebracht. “Lolita”, het geruchtmakende boek van de Russisch-Amerikaanse auteur Vladimir Nabokov, werd origineel in het Engels gepubliceerd in 1955 bij Olympia Press uit Parijs, een uitgeverij die gespecialiseerd was in porno. In 1967 volgde een door Nabokov zelf vertaalde Russische uitgave, maar die mocht uiteraard niet verspreid worden in de toenmalige Sovjetunie.
In februari 1990 stemde het Centraal Comité van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie echter toe om hun eenpartijstelsel op te geven. In de weken daarop ontstonden nieuwe, republikeinse en volksnationalistische partijen. Bij hun eerste verkiezingsdeelname wonnen deze partijen vele zetels.
In januari 1990 bezocht president Michail Gorbatsjov de Litouwse hoofdstad Vilnius als reactie op de oprichting van de onafhankelijkheidsbeweging in de Litouwse Socialistische Sovjetrepubliek (Litouwse SSR) op 3 juni 1988. Op 11 maart 1990 verklaarde de Litouwse SSR, geleid door Vytautas Landsbergis, zich onafhankelijk van de Sovjet-Unie. Het Sovjetleger probeerde dit tegen te houden, onder andere door een economische blokkade op te leggen.
Op 30 maart 1990 verklaarde de Estlandse hoge raad dat de bezetting van de Estische Socialistische Sovjetrepubliek (Estische SSR) door de Sovjets illegaal was, en startte een actie om ook onafhankelijk te worden. Op 4 mei 1990 begon een soortgelijke actie in de Letse Socialistische Sovjetrepubliek (Letse SSR).
Op 13 januari 1991 bestormden Sovjettroepen samen met de Alfagroep van de KGB‘s Spetsnaz-commando’s de televisietoren van Vilnius in een poging om de nationalistische media daar de mond te snoeren. Veertien burgers werden hierbij gedood en talloze anderen raakten gewond. Later die maand braken anti-Sovjetprotesten uit in de Georgische Socialistische Sovjetrepubliek (Georgische SSR), waar ook al in april 1989 bloedig geëindigde anti-Sovjetprotesten waren geweest.
Op 17 maart 1991 werd in een referendum gestemd voor hervorming van de Sovjet-Unie. Armenië, Georgië, en Moldavië boycotten het referendum. Georgië verklaarde zich na een referendum op 9 april 1991 onafhankelijk. Op 12 juni 1991 won Boris Jeltsin met 57% van de stemmen de Russische presidentsverkiezingen van 1991. Daarmee versloeg hij Gorbatsjovs favoriete kandidaat, Nikolaj Ryzjkov.
In de nacht van 31 juli 1991 vielen Russische OMON-commando’s uit Riga de Litouwse grens aan en vermoordden zeven grenswachters. Dit verzwakte de positie van de Sovjet-Unie zowel nationaal als internationaal nog verder. Gorbatsjov kreeg steeds meer te maken met separatisme binnen de Sovjet-Unie. Hij probeerde dit tegen te gaan door de republikeinen meer hun zin te geven en van de Sovjet-Unie een land met individuele staten geleid door één algemene president te maken (een confederatie, zoals Bart De Wever dit ook in het geval van België zou willen). Dit viel niet bij iedereen in goede aarde. In augustus 1991 vond als gevolg hiervan de Augustusstaatsgreep in Moskou plaats, waarbij een aantal leden van de voormalige regering van de Sovjet-Unie de macht van het land over probeerden te nemen van Gorbatsjov. De staatsgreep mislukte en leidde tot veel protesten, aangevoerd door Jeltsin. De plegers van de staatsgreep werden gearresteerd.
De laatste stap in het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werd gezet in december 1991, toen ook in Oekraïne massaal werd gestemd voor afscheiding van de Sovjet-Unie. Op 8 december 1991 kwamen de leiders van Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland bij elkaar voor het ondertekenen van het Akkoord van Białowieża. Dit was het einde van de Sovjet-Unie.
Op 17 december 1991 tekenden twaalf van de vijftien Sovjetstaten in Den Haag het Energiehandvestverdrag als soevereine staten. Op 25 december viel het definitieve doek voor de Sovjet-Unie toen Gorbatsjov als leider aftrad en de macht overdroeg aan Boris Jeltsin, de president van de Russische Federatie. En één van de eerste verwezenlijkingen van de nieuwe Russische staat was dus de publicatie van Nabokovs “Lolita”. Sommigen beweren zelfs dat de publicatie al op 1 januari gebeurde, maar dat is toch wel onwaarschijnlijk.
Ronny De Schepper (op basis van Wikipedia)
dagelijks iets degelijks 