Maandag 3 mei 1993
Ons ander hotel, Grand Yavuz, vertoont ook allerlei tekortkomingen (geen televisie op de kamer; als muziek alleen maar een cassette van Bob Marley; WC- en badproblemen; uiterst eentonig ontbijt; hotelpersoneel dat op één uitzondering na geen behoorlijk Engels spreekt – de opleiding aan de “hotelschool” duurt hier dan ook slechts enkele maanden – en dat onze kaartjes “vergeet” te posten, maar wel het geld voor de postzegels in ontvangst neemt), maar heeft alvast het voordeel dat het in het oude stadsgedeelte ligt en dat de voornaamste bezienswaardigheden en de leukste restaurantjes (de Pudding Shop b.v., die ondanks zijn naam wel degelijk Turkse keuken serveert) binnen wandelafstand liggen.

Een nadeel is wel dat je voortdurend moet klimmen en dalen, wat met de onbegaanbare voetpaden en het drukke autoverkeer niet altijd makkelijk is. Verkeersreglementen lapt men bovendien voortdurend aan z’n laars, maar voorlopig kàn dat blijkbaar nog. Ik heb b.v. op de hele week van mijn bezoek geen enkel auto-ongeluk gezien, al moet ik wel toegeven dat ik ook bijna geen enkele onbeschadigde wagen heb gezien…
Alles gebeurt hier nog op z’n boerefluitjes omdat – alle geklaksoneer ten spijt – er nog geen echte agressie in de lucht hangt. Op die manier doet Istanbul anno 1993 mij een beetje denken aan Moskou anno 1988. Daar voelde je ook dat het systeem stilaan op apegapen lag. Enerzijds omwille van de interne uitholling, maar anderzijds ook zeer duidelijk omwille van het oprukken van de Amerikaanse “beschaving”, inclusief de agressie en de arrogante “wie-doet-me-wat”-houding.
De talrijke “hustlers” b.v. zijn op dit ogenblik heel zeker vervelend, maar eigenlijk berokkenen ze je geen kwaad en misschien zijn ze zelfs op hun manier vriendelijk. Persoonlijk heb ik het meegemaakt dat iemand mij ongevraagd een dienst verleende, die ik eigenlijk liever niet had (hij wilde me per se assisteren bij een museumbezoek). Toch was hij min of meer verontwaardigd omdat ik hem nadien hiervoor betaalde (om van hem af te zijn, als ik eerlijk wil zijn). Als hier echter die agressie haar intrede zou doen, wanneer je b.v. dus weigert een namaak-Lacoste te kopen, of weigert je schoenen te laten poetsen of weigert mee te gaan naar één of andere “oom” die tapijten verkoopt, dan voorzie ik problemen.
Want vooral op de jongeren oefent die mentaliteit een grote aantrekkingskracht uit. En over jongeren kan men meepraten in Istanbul: op een totaal van tien miljoen inwoners zijn er niet minder dan acht miljoen die jonger zijn dan 25!
Deze eerste druilerige dag lopen we eerst totaal de verkeerde richting uit, zodat we misschien wel de enige toeristen zijn die ook de “kleine Aya Sofia” hebben gezien, maar voor mij hoefde dit niet echt.
Daarna volgden de “verplichte” uitstappen naar de “échte” Aya Sofia, de Blauwe Moskee enz. De Hagia Sophia of Aya Sophia (Grieks: Ἁγία Σοφία; “heilige wijsheid”, Turks: Ayasofya) is een voormalige kathedraal (gedurende de hele periode van 537-1453 de grootste ter wereld) en moskee. Tegenwoordig is het een museum. De Hagia Sophia bevindt zich in het oude stadscentrum op het Europese deel, vlak bij de Sultan Ahmetmoskee, de Hippodroom en het Sarnici-waterreservoir. De wijk waar de Hagia Sophia ligt heet Sultanahmet. De afgelopen jaren is de roep om de Hagia Sophia opnieuw tot moskee te bestemmen toegenomen. Eerder werden eveneens de Hagia Sophiakerk van Trabzon en de Hagia Sophiakerk van Iznik tot moskeeën omgedoopt. De regerende AKP van Recep Tayyip Erdoğan is uiteraard een warm pleitbezorger van het idee. Ook de extreemrechtse MHP is een verklaard voorstander: in november 2013 diende de MHP-politicus Yusuf Halaçoğlu een wetsvoorstel met die strekking in. Tegenstanders zien in de plannen een verdere poging tot islamisering van het land. Uitlatingen van de Turkse vicepremier Bülent Arınç in november 2013 om van de voormalige kathedraal weer een moskee te maken hebben geleid tot woordenwisselingen tussen Turkije en Griekenland. [Wikipedia]
’s Avonds naar de al evenzeer “verplichte” buikdans in de Orient House, zij het dat ik dit niet als een zware verplichting aanvoelde… Ik kom zowaar naast een Duitser terecht die in Sint-Niklaas werkt voor Fuji.

Ronny De Schepper

4 gedachtes over “Dertig jaar geleden: de Aya Sophia

  1. In alle bescheidenheid kan ik stellen dat een beetje Istanbul-expert ben geworden en ik heb de volgende beknopte reacties. Ik heb nooit gelogeerd in Grand Yavuz; er zijn immers honderden hotels van een redelijk niveau in die stad en men kan ook niet overal logeren. Toch nog dit. We zijn ondertussen 25 jaar verder. Alle Turkse hotels waar ik de jongste tijd verbleef, niet alleen in Istanbul, hebben ongeveer 200 tv-kanalen, de meeste weliswaar Turkse. Radio is er meestal niet, wel radiokanalen op de tv. Wc-problemen? De meeste wc-leidingen in hotels zijn er niet op berekend dat daar wc-papier (toch niet de hoeveelheden zoals bij ons) wordt doorgespoeld want dan verstoppen de leidingen. Turken – en niet alleen Turken want dit is zo in de gehele regio – maken zich na een grote boodschap schoon (om dit eufemistisch uit te drukken) met hun vingers en stromend water, daartoe dient het tweede kraantje naast de wc. Daarna droogt men dat lichaamsdeel (met een beetje papier) en wast men zorgvuldig de handen met zeep. Deze ‘procedure wordt in de meeste reisgidsen uitgelegd) ok bij ons zouden de mensen beter wat meer hun handen wassen na het toiletgebruik; je moet er maar eens op letten hoeveel mensen dat bij ons doen bijvoorbeeld op café (niet veel). Een Turks ontbijt bestaat doorgaans uit een aantal vaste ingrediënten, in hotels doorgaans aan een lang buffet: twee soorten kaas, olijven, komkommer, tomaat, brood, jam enz alsook koffie of thee, soms fruit en/of vruchtensap.
    Kennis van het Engels. Zoals Vlaanderen beweert ook Turkije dat het onderwijs van een bijzonder hoog niveau is. Nochtans spreken de meeste Turken amper een andere taal. Ik doe alles in het Turks en als ze in het Engels beginnen, ga ik liever over naar Turks want dat Engels is doorgaans ergerlijk. Ik ga overigens alleen naar plekken waar ik de taal toch een heel klein beetje ken. Dit is uiteraard een persoonlijke keuze, maar een heel klein beetje basiskeuze van de landstaal lijkt mij gewoon een rationele overweging
    Over die postzegels kan ik niets zeggen. De keren dat ik kaartjes verzond ging ik naar het prachtige oude 19e eeuwse postgebouw in de buurt (tussen station Sirkeci en de Egyptische Bazaar), op zich al de moeite waard.
    Pudding Shop is eigenlijk een bijnaam voor Lale Restaurant en de uitbaters brachten later ook de bijnaam aan op de voorgevel. Het waren de hippies in de jaren zeventig die daar belandden en alleen nog geld had om pudding te betalen want hun uitgaven voor reis (en anderen geneugten) waren nogal duur en hun geld rap op.
    Ik zal het hierbij houden. Voor verdere informatie over Istanbul verwijst ik bijvoorbeeld naar de Facebookpagina Turkije.. meer dan zon, zee en strand.
    Toch nog iets over de verkeersongevallen in Istanbul. Ik heb er nog maar weinig gezien. Chauffeurs oordelen blijkbaar wel dat een auto dient om mee te rijden, niet om er te lang mee stil te staan. Dus op het laatste moment door het oranje of zelfs het rood glippen gebeurt wel. En direct nadat het groen is wordt opgetrokken en die chauffeur die dat niet doet mag claxongeluiden verwachten. Als voetganger kijk je maar best goed uit te doppen bij het oversteken.
    En spijtig dat je de kleine Aya Sofia niet apprecieerde, want die is ook wel de moeite waard plus een zeer rijke geschiedenis.

    Like

  2. (İstanbul) Küçük Ayasofya Camii, Fatih
    Turkije… meer dan zon, zee en strandFoto’s/video’s toevoegenKies een bestand om te uploadenTaggenBewerken
    (Istanbul) Kleine Aya Sofia Moskee of Kerk van de Heiligen Sergius en Bacchus
    Deze voormalige Orthodoxe kerk staat in de buurt van Kumkapi (“Zandpoort”), dichtbij de Zee van Marmara.
    De kerk is gebouwd van 527 tot 565 of 566 in Byzantijnse architectuur, ten tijde van de regeerperiode van keizer Justinianus I. De kerk stond model voor de Hagia Sophia, waarvan de bouw in 532 begon.
    Sergius en Bacchus waren twee Romeinse soldaten, gemarteld omwille van hun geloof. Zij werden later de patroonheiligen van het Romeinse leger.
    In de 16de eeuw is de kerk omgevormd tot moskee onder de zwarte hoofdeunuch Hüseyin Ağa.
    In 1648 en 1763 is schade geleden door aardbevingen.
    Later ondervond het gebouw schade door trillingen van de nabijgelegen spoorweg.
    Ook zou de crypte in de loop der jaren vol zeewater zijn gelopen.
    In 2007 vond een restauratie plaats.
    Tegenwoordig is dit wekelijks tijdens zes dagen een moskee. Op zondag worden een draagbaar altaar, banken en tafels aangevoerd voor de orthodox-christelijke erediensten.

    De buitenkant is gemaakt uit bakstenen.
    De gebedsruimte is onregelmatig achthoekig binnen een (regelmatig) vierkant. Deze vorm kwam er omwille van de beperkte ruimte. Immers, vroeger stond ernaast een kerk voor de heiligen Petrus en Paulus.
    De centrale koepel verschilt van de Aya Sofia: zestien ribben vormen als een meloen de overgang van de achthoek naar de koepel.
    Er zijn acht twee verdiepingen hoge polygonale marmeren pilaren: afwisselend antiek groen en synadarood, alsook gebeeldhouwde kapitelen.
    Er zijn inscripties over keizer Justinianus, zijn vrouw Theodora en de heilige Sergius op de architraaf (de onderste dragende balk of fries in het hoofdgestel).
    De versieringen verwijzen niet meer naar de originele kerk: de muren zijn geschilderd en bezet met marmer, de plafonds en koepels met mozaïek.
    Het is mogelijk naar de verdiepingen te gaan (in de meeste andere moskees kan dit niet), eventueel door dit te vragen aan de wachter al dan mits een fooi.

    De medrese (koranschool) is van de 16de eeuw en staat tegenover de hoofdingang. Nu huizen hier El Sanaları Merkezi (handwerkcentrum), een boekenwinkeltje en aan de patio naast de şadirvan (ablutieontein) een leuke kleine theetuin.
    De Türbe Hüseyin Ağa (mausoleum) staat in een andere tuin aan de noordkant van de moskee in de begraafplaats.

    Like

  3. Aya Sofia, Trabzon, Karadeniz Bölgesi.
    “Haghia Sophia”, Trabzon, Regio Zwarte Zee
    (ook: “Heilige Sofia” of “Heilige Wijsheid”)
    Dit is een gerestaureerde Byzantijnse kloosterkerk, gebouwd op de plaats van een vroeger bescheiden heiligdom uit de 2de eeuw, een Romeinse tempel. De resten hiervan liggen voor de noordportiek. Hiervan is in 1997 een vloer van gekleurd marmer opgegraven.
    De bouw dateert van ongeveer 1238 tot 1263, onder keizer Manuel Comnenus (VII Palaeologus). Dit is een van laatste bouwwerken van de Grieken die toen stilaan Anatolië verlieten. Er is Georgische en Seltsjoekse design met Romeinse bogen.
    Er zijn ook West-Europese en Armeense elementen en opvallende tongewelven. De decoraties op de buitenmuren verwijzen naar plaatselijke tradities van Armeense en Georgische kerken.
    Het grondplan heeft een kruisvorm in een vierkant met een enkele koepel gedragen door vier zuilen.
    Het gebouw werd rond 1461 een munitiedepot en ook een ziekenhuis. Daarna, rond 1577 werd dit een moskee onder de Ottomanen.
    Rond 1950 werd het gebouw herontdekt door archeologen. Grote delen zijn herbouwd in de jaren 1960. Vanaf 1957-1964 werd dit een museum.
    Echter, in 2013 werd dit opnieuw een moskee, Na een vonnis van een rechter werd dit weer een museum. Na nog een andere uitspraak van een rechter is dit tegenwoordig zowel moskee als museum.
    Om deze reden zijn sommige fresco’s (binnen) en vloermozaïeken bedekt; de vloeren met tapijt zoals in elke moskee.
    De Byzantijnse fresco’s uit de 13de eeuw stellen taferelen uit het Oude Testament voor en zijn regelmatig gerestaureerd (door de universiteit van Edingburg). Deze fresco’s verkeren in redelijk goede staat, zeker in de narthex (voorportaal) maar er zijn specialisten die deze restauraties niet geslaagd vinden.
    De stenen friezen die Adam en Eva voorstellen, op de zuidportiek, getuigen van Byzantijnse iconografie.
    De Haghia Sophia meet 22 meter op 11,6 meter breed en 12,7 meter hoog.
    De vrijstaande kloktoren is van 1427 ren is 40 m hoog, met twee verdiepingen, fresco’s en een kapel (1443) met beschilderde muren.
    Tussen de ingang en de site is er een cafetaria met theetuin. Daar kan men genieten van zichten op zee en regionale gerechten zoals kuymak en kaygana (kruidenomelet).
    Het monument ligt op een viertal km ten westen van het centrum, op een heuvel met rozen en andere bloemen, planten en bomen.
    Altijd gratis toegang. Ik zag geen afsluiting noch loket en moskeeën zijn 7/7 open. Nochtans komen niet gelovigen binnen niet verder dan een discretie afsluiting, tenzij u uw schoenen uittrekt (zoals dat gaat in een moskee). De kloktoren was dicht toen ik er kwam.
    Om er te komen is een taxirit mogelijk. Echter, even eenvoudig is de dolmuș vanaf de Kahramanmaraș Caddesi. Zodra u de site ziet, zegt u tegen de chauffeur: “Müsaıt bir yerde indirin” (“zet u mij af op een veilige plaats”) en de chauffeur laat u uit zijn voertuig nabij een passerelle zodat u zonder kleerscheuren de drukke kustweg kunt oversteken.
    Dit is het belangrijkste monument van Trabzon.

    Like

  4. Bursa (il) – İznik – Marmara Bölgesi
    Bursa (provincie) – İznik – regio Marmara
    Eksi (ex) Nicea
    Nüfus (bevolking) 43,287 – 85 m
    Iznik ligt aan een meer van 30 km diameter tussen groene heuvels, cypressen, akkers, korenvelden, wijngaarden en fruitbomen. In het meer kan worden gezwommen maar het water is nogal koud. Het strand aan het stadje lijkt wat vuil en is daarom onaantrekkelijk. Verderop – maar daarvoor moet je eigen vervoer hebben – zijn betere stranden. Het stadje is klein en ligt tussen de oorspronkelijke Romeinse muren. Het rijdt weinig verkeer. De geschiedenis gaat terug tot 1.000 vC. De naam Nicaea of Nikaea is ontleend aan de vrouw van Lysimachus, koning van Thracië. Het was de hoofdstad van het koninkrijk Bithynia. In 316 vC vernieuwde Alexander de Grote de stad. Iznik is vooral bekend als historisch centrum van de tegelambacht. Tegels werden geproduceerd voor de Blauwe Moskee en het Topkapipaleis (beide in Istanboel) en Bursa.
    Aya Sofia Kilise (Sint-Sofiakathedraal) dateert uit de 4de eeuw. Hier vergaderde in 787 het Tweede Concilie van Nicea. In 1065 vond een aardbeving plaats. Onder Orhan Gazi werd dit in 1331 een moskee. In 1402 verwoestte een brand het gebouw. In de 16de eeuw zorgde Mimar (architect) Sinan voor de heropbouw. Het dak verdween in de 19de eeuw. In 1922 vond een renovatie plaats. Wat men vandaag ziet is een bleke herinnering aan het verleden. Rechts van de ingang zijn resten van een minaret. Men vindt ook nog een Ottomanse mihrab (gebedsnis) en een mozaïekvloer (500, de tijd van Justinianus) en muurschilderingen.
    İznik Müzesi = Nilufer Hatun imareti (Iznik Museum = Nilufer Hatun gaarkeuken) (1388)
    Het gebouw waar dit museum is gehuisvest heeft opmerkelijke muren. Het werd gebouwd voor Sultan Murat uit grijze baksteen en natuursteen. Het museum herbergt vondsten van opgravingen: tegelkunstambacht, keramiek, aardewerk, kalligrafieën, wapens, standbeelden. In de voortuin staan zuilen.

    Like

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.