65 jaar geleden: de eerste gouden plaat

Vandaag is het 65 jaar geleden dat de eerste gouden plaat werd uitgereikt. Die ging naar Perry Como voor zijn “Catch a fallin’ star”.

“Ja maar, ja maar,” zullen de trouwe lezers morren, “op 9 februari schreef je dat het tachtig jaar geleden was dat Glenn Miller een gouden plaat ontving voor Chattanooga Choo Choo! Wat is het nu eigenlijk?”
Wel, Glenn Miller kreeg deze onderscheiding van zijn eigen platenfirma. Eigenlijk was dat dus enkel gewoon een soort van reclamestunt. Zij waren daarmee niet de eersten om dit te bedenken. Die “eer” ging naar het illustere onbekende Regal Zonophone die een “zilveren plaat” schonk aan George Formby in december 1937 for sales of 100,000 copies of “The Window Cleaner”. Glenn Miller had echter meer dan één miljoen exemplaren verkocht (1,2 om precies te zijn) en daarom oordeelde zijn platenfirma dus dat hij recht had op een gouden exemplaar.
Dergelijke stunts zouden daarna (maar dus vóór 1958) nog weggelegd zijn voor Elvis Presley in 1956 for one million units sold of his single “Don’t Be Cruel”. The first gold record for an LP was awarded by RCA Victor to Harry Belafonte in 1957 for the album Calypso (1956), the first album to sell over 1,000,000 copies in RCA’s reckoning.
Maar het grote verschil met wat we vandaag herdenken, is dus dat dit allemaal privé-initiatief was en eigenlijk niet gebonden aan reglementen. Om het grof uit te drukken: iedereen kon zichzelf een gouden plaat toekennen, als je er maar een goede reden kon voor bedenken.
Vanaf 14 maart 1958 was dit dus gedaan. Van dan af legde de Recording Industry Association of America bepaalde regels op. Ik som ze hierna op, zoals ze op Wikipedia staan. A gold record is for records of any kind, albums or singles, which achieved one million dollars in retail sales. These sales were restricted to U.S.-based record companies and did not include exports to other countries (*). In 1968 werd deze norm voor albums verlaagd naar 250,000 exemplaren, aangezien deze heel wat duurder zijn dan singles. The platinum certification was introduced in 1976 for the sale of one million units, album or single, with the gold certification redefined to mean sales of 500,000 units (**). No album was certified platinum prior to this year. For instance, the recording by Van Cliburn of the Tchaikovsky Piano Concerto from 1958 would eventually be awarded a platinum citation, but this would not happen until two decades after its release.
Most gold and platinum records are actually vinyl records which have been vacuum metallized and tinted. The groove on the record may not match the actual recording being awarded. Bekend is de anekdote dat John Lennon eens een gouden plaat van The Beatles wilde spelen en dat hij Mantovani te horen kreeg.
As music sales increased with the introduction of compact discs, the RIAA created the Multi-Platinum award in 1984. Diamond awards, honoring those artists whose sales of singles or albums reached 10,000,000 copies, were introduced in 1999.
In most countries certifications no longer apply solely to physical media but now also include sales awards recognizing digital downloads (in the U.S. and U.K. since 2004). In June 2006, the RIAA also certified the ringtone downloads of songs. Streaming from on-demand services such as Apple Music, Spotify, Tidal and Napster has been included into existing digital certification in the U.S since 2013 and the U.K. and Germany since 2014. In the U.S. and Germany video streaming services like YouTube, VEVO and Yahoo! Music also began to be counted towards the certification, in both cases using the formula of 100 streams being equivalent to one download.

Ronny De Schepper

(*) Dat betekent dus ook dat deze cijfers enkel voor de VS gelden. In kleinere landen (zoals bij ons dus) gelden er andere normen. Anders zou hier wellicht geen enkele plaat ooit goud halen.
(**) Wikipedia geeft geen verklaring voor deze aanpassing. Terwijl het voor albums een verdubbeling betekende, werd het aantal voor singles dus gehalveerd! Mijn eigen interpretatie is dat de oorspronkelijke norm zo hoog lag dat er te weinig platen in aanmerking kwamen en er dus niet genoeg gevierd kon worden (lees: publiciteit gemaakt). Ik moet wel toegeven dat deze interpretatie de verdubbeling voor albums tegenspreekt. Misschien concentreerde men zich daarvoor liever op het platinum exemplaar? Die invoering van platinum in 1976 was trouwens ter gelegenheid van de “Greatest Hits” van The Eagles.