Gezocht: persoon die mijn op pc geschreven teksten in niet al te fraai handschrift kan kopiëren. Vergoeding na afspraak. Het mag een beetje vreemd lijken maar ik wil hiermee een wissel op de toekomst trekken. Deze van mijn nazaten dan. Het is toch een bekend fenomeen dat manuscripten, vooral na de dood van de auteur, een mooi sommetje kunnen opbrengen. Helaas vertrouw ik sedert jaren al mijn zielenroerselen en nachtmerries aan de laptop toe. Zo’n uitdraai is natuurlijk geen cent waard. Daarom moet er een manu-script opduiken, handgeschreven. Nu heb ik geen zin al die rommel te herkauwen, en dan nog: al die arbeid… Dat het dan niet ‘mijn’ handschrift is oppert u. Dat is een detail. De kunstwereld is toch één zwendel. En ik plaats er met zwier mijn handtekening onder, certificaat van echtheid. Klus geklaard. Erfenis verzekerd.
Maar in feite wou ik het niet daarover hebben. Wel over een gelijkaardig winstgevend fenomeen, de gadgets. In mijn ouderlijke woonst keek ik mijn ganse jeugd aan tegen de twee hoofden, op ware grootte, van de heren Beethoven en Bach. Ze domineerden, in plaaster en gebronzeerd, onze schoorsteenmantel. Een artistieke, muzikale familie zie ik u denken. En u speurt naar een piano of viool. Vergeefs. Artistiek? Er werd gelezen, er werd toneel gespeeld, maar muziek? De radio… het programma Arbeidsvitaminen, de schlagers. En op zondag wel opera en belcanto; maar veel Bach en Beethoven heb ik daar niet gehoord. Het Witte Paard ja, en Tannhäuser, en de Lustige Weduwe. Het enige concert waar ik in mijn kindsheid ooit naar meegesleept werd was een optreden van de Wiener Sängerknaben. Een artistiek hoogtepunt kon dat niet genoemd worden. Al scoorden ze toch beter dan James Last of André Rieu ooit zouden doen, ze waren in ieder geval toen even populair. Die twee hoofden… een eerbetoon? Besteed je die lieve centen dan niet beter aan een grammofoonplaat? Zo werd ik al vroeg geconfronteerd met de wereld van de gadgets. De naarmate de tijden vorderden steeds wilder om zich heen grijpende roes van de merchandising. Het commercieel exploiteren van de bekendheid van mensen of groepen of merken…
Wat was de aanleiding tot deze overpeinzingen? In mijn blikveld verschenen een peper- en zoutvaatje met de hoofden van Goethe en Schiller. Boegbeelden van de Duitse literatuur. Op uw tafel om uw spijzen wat meer karakter te verlenen. Men zou nog, goedwillend, kunnen opperen dat het symbolisch bedoeld was – dat deze auteurs de kruiden van de taal waren. Zo naïef ben ik nu ook niet. Zo belandde ik in het bizarre universum van de prullen die op de wereld losgelaten worden in het kielzog van de goden van de dag. Bij John Lennon trof ik tamelijk voor de hand liggende geschenkjes aan, een pin, een sleutelhanger, een magneet ‘Give peace a chance’, een tas, T-shirt, en als hoogtepunt voor zo’n 20€ een afgrijselijke Funko Pop die niet zou misstaan in een verfilming van een Stephen King. Een icoon als Marilyn Monroe blijkt toch niet zo populair meer. U kan nog wel een T-shirt met de bekende beeltenis door Warhol bestellen, een puzzel zodat u haar legendarische opwaaierende jurk kan bij elkaar knutselen, en een slaapmasker met haar foto over uw stoutste dromen binden. Bij The Rolling Stones viel het me eerlijk gezegd zwaar tegen. Eentonig. Vrijwel alles cirkelde rond die vurige tong: een deurmat, een set glazen, een lavalamp waarin de tongen op en neer zweven, en een volledige outfit. Zelfs voor de baby is er een body met zo’n vieze tong, en verder is er een muts, een hoody, kamerjas, T-shirt, zijn er sokken en kousen. Die rode lap die hun kenmerk zou blijven was ontworpen door John Pasche die er eerst 50£ voor kreeg, dan nog eens 200£ om tenslotte het copyright te verkwanselen voor 26.000£. Het origineel werd door een Londens museum (Victoria and Albert) aangekocht voor 92.000$.
Zou iemand die eeuwen geleden leefde nog een gadget waard zijn? Indien zijn naam Dante Alighieri is blijkbaar wel. Het was dan ook naar aanleiding van de 700ste verjaardag van zijn overlijden dat het op de markt kwam: een handgemaakt doosje om een pen in te leggen, met een tekst geplukt uit de Commedia. Dat was dan toch stijlvol! En blijft binnen het thema, schrijven… Wat ik ook merk bij The Doors. Niet het schrijven, wel dat we ons dingetjes kunnen aanschaffen die op muziek betrekking hebben. Drumsticks, plectrums, een guitar strap. En een heuse audio waarbij je op vijftien songs kan meespelen. Uiteraard zijn er de obligatoire shirts, buttons, sleutelhangers, posters… Dat de Nederlanders commerçanten zijn is wel vaststaand, reeds in de zeventiende eeuw domineerden ze de handel met hun koopvaardijvloot. Geen wonder dat ze uit hun lieveling die overal beroemd is munt willen slaan. Vincent Van Gogh, een uitverkoop! Zijn zonnebloemen vinden we zowat overal. Op alles wat ook bij andere idolen te koop is maar net als bij Goethe prijkt hij op tafel als peper- en zoutstel. Een puzzel, een kubus, een volledige beduitrusting, behangpapier, een knuffelbeer! Ze zijn ook praktisch ingesteld onze noorderburen. Zo gaan ze voor de boodschappentas, een thermos, een keukenschort, en kleding natuurlijk: jeans, shirt, sokken, een pet. Zelfs met ons klimaat houden ze rekening: je kan onder een regenscherm met de sterrennacht beschut de straat op. Wat mij er aan laat denken dat ikzelf zo’n ding in mijn bezit heb, van Rod Stewart dan wel – ik pleit evenwel onschuldig, ik heb het ooit gewonnen. Van Gogh… voor wie het iets meer mag kosten zijn er horloges en juwelen beschikbaar. Het duizelt u? Dan kan u zich een yogamat aanschaffen met zijn bloemetjes.
Men hoeft zelfs niet werkelijk bestaan te hebben om in aanmerking te komen voor een plaatsje in de lucratieve handel van de gadgets. Zou A.A.Milne ooit bevroed hebben dat zijn Winnie the Pooh ooit zou prijken op een rammelaar en op slabbetjes? Dat hij zou belanden in een kinderkamer als wekker, nachtlamp, behangpapier. Dat kinderen hun boterhammen in een Winnie-doos naar de klas zouden meenemen in een schooltas of rugzak waar Pooh of Tijgertje triomfantelijk meestappen. Dat ze van hen dromen onder lakens en dekens, in een slaapzak met de beeltenis van één van de dieren uit het Honderd Bunderbos. Wanneer ze jarig zijn geven ze een feestje: op alles prijkt de favoriete beer; de uitnodigingen, vlagjes, ballonnen, bekers, borden, servieten… en de geschenken zijn natuurlijk verpakt in cadeaupapier met tientallen Winnie’s. Hopelijk is er een boek bij, één van de talloze uitgaven die sinds 1926 het licht zagen, in diverse vormen. Of een vriendenboekje met de beer als grootste vriend. Het zou ook die mooie muziekdoos kunnen zijn – al hoop ik dat er leuker klank zal zijn dan het weeklagen van Iejoor. Feesten: de kerstboom kan dit jaar eens opgetuigd worden, niet met die saaie ballen, maar met de dieren uit ons favoriete boek! Zelf ben ik dol op het Poehhuis, een schitterend poppenhuisje met verlichting – ik droom me op bezoek samen met Knorretje en Roe. Tenslotte zijn er ook nog enkele meer exclusieve prulletjes te koop: gepersonaliseerd bestek, waar Poeh verzilverd prijkt naast de naam van het kind dat met deze lepel, vork en mes heel graag zal eten. En voor de heel echte verzamelaars: de kristallen versies, gefabriceerd door Swarovski of door Lenox. Van deze laatste geniet de versie van Iejoor mijn voorkeur; 135 dollar, 25 dollar verzendkosten… Een dure vogel, onze Winnie. Kassa! Al zal hij of de Uil er niet rijk van geworden zijn, Disney die het copyright bezit dan weer wel. En voor de handelsbalans van China moet het vast ook goed zijn want veel van die schitterende rotzooi wordt ginds gefabriceerd.
Er worden heel wat centjes uit de zakken van de begerige consument geklopt via de adoratie van zijn idolen. Gelukkig, maar wel tot mijn grote verbazing, bestaan er nog altruïstische mensen of bedrijven. Het kan ons verwonderen: het zijn een aantal grootwarenhuizen die gratis (en voor niets!) af en toe poppetjes die verband houden met een of andere populaire serie op televisie aan hun cliënteel uitdelen. Enfin, bij iedere aankoop van bijvoorbeeld 20, 30 of 50€ kan papa of mama dochter- of zoonlief bij thuiskomst een glimlach op het gelaat toveren: alweer zo’n stofvergarend onding in huis gehaald. En geen halve euro voor betaald… Wel een gelukkig toeval dat het kasticket dankzij dat overbodig pakje kauwgum en die twee mueslirepen net het nodige bedrag van 30€ haalde; oef. Wat een wondere wereld, deze van de gadgets.
Johan de Belie
dagelijks iets degelijks 