Het is ook alweer vijftien jaar geleden dat de Oostenrijkse jazzmusicus Joe Zawinul in zijn geboortestad Wenen aan een zeldzame vorm van huidkanker is overleden. Zijn echtgenote was amper een paar weken eerder overleden. Het paar had drie zoons.
Josef Erich Zawinul speelde een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de jazzrock. Hij behoorde, samen met Chick Corea en Herbie Hancock, tot de eersten die elektrische piano’s en vroege synthesizers zoals de ARP 2600 gebruikten in de jazz. Anders dan Hancock was Zawinul echter niet erg in de Minimoog geïnteresseerd. Hij was wel een van de eersten die een Fender Rhodespiano gebruikte met een phaser en een wah-wah pedaal. Daarnaast maakte Zawinul veelvuldig gebruik van de vocoder, omdat het instrument de scherpe kantjes afhaalde van zijn eigen stem, die volgens hem niet geschikt was voor zang.
Zawinul was een perfectionist en is het meest bekend geworden als oprichter van de band Weather Report, met Wayne Shorter. De percussieklanken in het nummer 125th Street Congress op het Weather Report-album Sweet Nighter (1973) zou volgens Zawinul het eerste hiphopritme in de geschiedenis zijn. Ten minste 55 hiphopgroepen hebben het vele jaren later gebruikt.
Jean Blaute: “De plaat die de meeste indruk op mij heeft gemaakt is zonder enige discussie Heavy Weather van Weather Report! Toen ik deze plaat voor het eerst hoorde, kreeg ik werkelijk een schok, dat is het minste wat ik erover kan zeggen. In die tijd noemde men dit nog jazzrock omdat het woord fusion nog niet in de mode was, maar wat het ook is, het is een plaat van jazzmuzikanten die zich voor het eerst uitgebreid van syntesizers bedienen. Met name de uitgeweken Oostenrijker Joe Zawinul doet hier wel wat anders dan jodelen! Deze muziek sprak me zo aan dat ik er gedurende drie jaar bijna dagelijks heb naar geluisterd, tot ik eens naar een live-concert ben gegaan dat vier uur duurde en toen heb ik er gedurende een periode niet meer willen naar luisteren omdat ik dacht dat ik anders een soort sekte ging stichten ter ere van Weather Report of zoiets. Later is gebleken dat deze muziek een enorme invloed heeft gehad op de evolutie van de popmuziek. Vooral dan het basspel van Jaco Pastorius. Als je naar bepaalde popproducties luistert en in het bijzonder naar Paul Young, dan weet je wel vanwaar de wind komt. En ook de manier om synthesizers te gebruiken: lees het er maar op na in interviews met Stevie Winwood of andere keyboard-spelers. Ik vind wel dat Weather Report achteraf deze elpee niet meer heeft overtroffen.”
Ik herinner mij verder een serie interviews over popmuziek voor De Rode Vaan, waarbij ik aan de geïnterviewden telkens ook een lievelingsplaat vroeg. Voor Jean was dat dus één van Zawinul. Nu, dan moest ik aan de lezers van De Rode Vaan gaan uitleggen wie die Zawinul wàs natuurlijk, dus vroeg ik Jean of hij geen andere plaat kon kiezen. En Jean, een beetje verontwaardigd: “Jamaar, zeg, ik kan toch moeilijk Eddy Wally kiezen, hé!” Ik kan er nu nog altijd goed mee lachen, als ik eraan terugdenk. Ik geloof dat hij dan maar iets van The Beatles heeft genomen.
Ronny De Schepper
dagelijks iets degelijks 