Het zal morgen al zeventig jaar geleden zijn dat de Nederlandse overheid zo ver ging dat politie en leger – inclusief vier pantserwagens – werden ingezet om de jaarlijkse herdenking van de dood van Hannie Schaft (foto Nationaal Archief NL), de beroemdste Nederlandse verzetsstrijdster tijdens de Tweede Wereldoorlog, onmogelijk te maken. De reden was dat men bevreesd was dat Hannie Schaft voor Nederlandse communisten kon dienen als politiek symbool van communistisch verzet.
Oplettende lezers zullen zich misschien afvragen waarom die verjaardag werd herdacht op 25 november, terwijl Hannie toch op 17 april was doodgeschoten (*) ? Dat komt omdat op 27 november 1945 haar stoffelijk overschot met militaire eer werd herbegraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal te Overveen. Koningin Wilhelmina, prinses Juliana en prins Bernhard waren hierbij aanwezig. Voor haar strijd tegen de nazi’s kreeg Hannie op 7 mei 1946 postuum het Verzetskruis 1940-1945, het Verzetsherdenkingskruis en de Medal of Freedom, een speciale Amerikaanse onderscheiding. Maar tijdens de Koude Oorlog werd dit dus allemaal van tafel geveegd. Toen later de communistenhaat geluwd was, werd op 3 mei 1982 door prinses Juliana een door Truus Menger-Oversteegen vervaardigd bronzen beeld met de naam Vrouw in het verzet onthuld in het Kenaupark te Haarlem. Sindsdien vindt hier jaarlijks op de laatste zondag van november een herdenking plaats.
(*) Hoewel aan het einde van de oorlog een akkoord bestond tussen de bezetters en de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) om geen vrouwen om te brengen, werd Hannie op 17 april 1945 – drie weken voor het einde van de oorlog – in opdracht van Willy Lages, het hoofd van de Aussenstelle (regiokantoor) der Sicherheitspolizei, doodgeschoten in de duinen bij Bloemendaal. Bij de executie zou Schaft na een schampschot nog hebben gezegd: “Ik schiet beter”, waarop SD’er Maarten Kuiper zijn machinepistool op haar leeg schoot. Deze woorden werden haar toegedicht door Theun de Vries, schrijver van het boek Het meisje met het rode haar. Dit boek is onder dezelfde titel in 1981 verfilmd door Ben Verbong met Renée Soutendijk in de hoofdrol. En het kon niet uitblijven: er werd in 2015 ook een musical over haar gemaakt met Roos van Erkel als Hannie Schaft. Uit het autopsierapport, opgemaakt door patholoog M.B.E. Nilant op 1 juni 1945, bleek overigens dat er twee kogels van korte afstand op het achterhoofd van de getroffene zijn afgevuurd. Aan de voorzijde van de schedel bevonden zich twee uitschotopeningen. De eerste kogel van een kleiner kaliber was volgens het rapport niet dodelijk, de tweede grotere wel. Van een schampschot en het leegschieten van een machinepistool is geen sprake geweest. Het proces verbaal van het verhoor van Maarten Kuiper bevestigt de bevindingen in het autopsierapport. (Wikipedia)
LS. Wat mij bij het lezen opvalt is dat er wordt gesproken over het autopsierapport van patholoog Nilant d.d. 1 juni 1945. Duidelijk wordt dat er twee schoten van verschillend kaliber door het hoofd gegaan zijn. In het verslag van brigadier van der Hout d.d. 21 mei 1945 verklaart Maarten Kuiper dat hij, nadat Schmidt met zijn FN pistool [9mm] een schot in het achterhoofd geeft, Hannie blijft staan. Kuiper verklaart dat hij daarna een korte stoot met zijn stengun [9mm] geeft, “boven haar linkerschouder”. Dit spreekt het autopsierapport tegen, wat spreekt over 2 schoten van verschillend kaliber door het achterhoofd met uitschot uit het voorhoofd. Mogen we aannemen dat het autopsierapport de correcte doodsoorzaak aangeeft?
LikeLike