Morgen zal het ook al vijftien jaar geleden zijn dat de Amerikaanse schrijver William Styron is gestorven.
William Clark Styron Jr. werd geboren in Newport in de staat Virginia, waar zijn vader als ingenieur werkte op een scheepswerf. Na de dood van zijn moeder in 1939 werd de recalcitrante Styron naar een preparatory school voor jongens gestuurd. Na de middelbare school diende hij als eerste luitenant bij de United States Marine Corps tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoewel bereid te vechten – Styron overtuigde zijn superieuren om zijn grijze staar te negeren – capituleerde Japan voordat zijn schip de haven van San Francisco verliet.
In 1947 voltooide Styron een BA in Engelse Taal- en Letterkunde aan Duke University, en werd hij redacteur bij de uitgeverij McGraw-Hill in New York. Zijn nieuwe baan maakte hem echter ongelukkig en al snel forceerde Styron een ontslag. In 1950 werd Styron als reservist opgeroepen voor de Koreaanse Oorlog, maar ditmaal was hij niet bereid deel te nemen en wist hij zijn dienstplicht te ontduiken door zich nu wel te beroepen op zijn beperkte zicht.
Styron debuteerde in 1951 met de door critici geprezen roman Lie Down in Darkness, over een disfunctionele familie uit het Amerikaanse Zuiden. Twee jaar later, in 1953, huwde Styron dichteres Rose Burgunder, met wie hij drie dochters en een zoon kreeg.
In 1961 schreef hij ‘Set this house on fire’ (in het Nederlands uitgegeven als “Ontaard”), een roman waarin hij vooral de zedenverwildering aanklaagt (of te lijf gaat) zoals die heerst in het rijke US-milieu en bij de would-be kunstenaars en de filmmensen. Hoofdpersonen zijn drie Amerikanen die om diverse redenen terechtkomen in een klein Italiaans stadje, Sambuco. Het dient gezegd dat Styron adembenemend mooi schrijft over de natuur, Napels (in de buurt), de mensen. Op deze locatie strandt een Amerikaanse filmploeg. De decadente miljonair Mason Flagg, bezeten door seks en erotiek, houdt alles in zijn greep vanuit het door hem gehuurde palazzo. Niet in het minst de aan lager wal geraakte alcoholicus Cass Kinsolving, schilder, die met zijn vrouw en kinderen een appartement in het palazzo betrekt; en die zich op vaak ergerlijke wijze laat vernederen. Tenslotte is er de verteller van het verhaal (hoewel deze telkens de andere personen bladzijden lang zelf aan het woord laat, wat de roman zwier geeft), Peter Leverett die het alles slechts één dag meemaakt maar jaren later Cass weer ontmoet. Dan reconstrueren ze het gebeuren, het drama.
Want het is ook een moordverhaal, een gruwelverhaal over geweld en verkrachting… nee spanning is er niet want de lezer weet wat er zal gebeuren. Al is er op het einde een kleine verrassing, hoewel ook die zich makkelijk liet raden en niet door Styron als dusdanig bedoeld kan zijn. Het ganse boek heeft het over de moraal, de decadentie. En daar plaatst Styron figuren als Mason Flagg, de filmcrew… tegenover de schilder Cass die het onmogelijke doet om het leven van een arme arbeider te redden, tegenover figuren als de agent Luigi die een moord als zelfmoord toedekt, tegenover één zuivere ziel binnen de filmploeg (Burns) die Cass in bescherming neemt.
‘Ontaard’ is best boeiend, ook dankzij de sfeer die Styron weet op te roepen. De uitweidingen over cultuur, filosofie, politiek die de gesprekken moeten kruiden mochten minder uitgebreid zijn. Hier stelt de schrijver zijn eruditie iets teveel ten toon.
Zijn definitieve doorbraak kwam in 1967 met The Confessions of Nat Turner, over de slavenopstand van 1831. Het boek ontving in 1968 een Pulitzer-prijs in de categorie fictie, hoewel een tiental Afro-Amerikaanse schrijvers de roman bekritiseerde voor een in hun ogen clichématig beeld van de slaaf. Dat hij verdedigd werd door twee blanke professoren maakte de zaak alleen maar erger… Over deze controverse heeft Styron het in het allereerste essay van zijn eerste non-fictie werk, This quiet dust uit 1983. En wie meer wil lezen over deze problematiek, die kan terecht bij het hoofdstuk “Over zwarte en witte mensen” uit het boek De slaap van de rede brengt monsters voort van Fons Mariën.
In 1979 publiceerde Styron de roman Sophie’s Choice. In 1999 werd dit werk opgenomen in de lijst van de honderd beste Engelstalige boeken van de 20e eeuw.
Styron stierf aan een longontsteking op 1 november 2006. (Wikipedia)
Johan de Belie & Ronny De Schepper
dagelijks iets degelijks 