Frank Beke wordt 75…

De vroegere socialistische burgemeester van Gent, Frank Beke, viert vandaag zijn 75ste verjaardag.

Frank Beke werd geboren in een socialistisch apothekersgezin. Hij volgde het Atheneum aan de Ottogracht te Gent en studeerde vervolgens aan de Rijksuniversiteit Gent, waar hij koos voor Germaanse Filologie. Zijn thesis schreef hij over het Gentse volkstoneel (die zou ik eigenlijk wel graag eens lezen, moet ik zeggen). Later volgde hij net als vele andere politici een licentie Pers- en Communicatiewetenschappen.
Reeds als jongeling engageerde hij zich binnen de Mutualiteit der Jonge Arbeiders (MJA) en later – samen met Luc Van den Bossche – bij de pas opgerichte Jongsocialisten. In 1968 deed hij zijn eerste werkervaring op, als leraar algemene vakken bij de inmiddels verdwenen school SIHS. In 1970-1971 vervulde hij zijn militaire dienst bij het 6de geniebataljon in het Duitse Keulen. Vervolgens werd hij in 1971 assistent bij de professoren Frans Van Isacker en Jan Briers aan de RUG, en in 1973 werd hij opnieuw leraar, deze keer bij de Kunsthumaniora van het Rijk, en twee jaar later (1975) in het KTA Gent. In 1977 ging hij binnen de socialistische beweging werken als gedetacheerde leerkracht bij de Jongsocialisten. In deze periode leerde ik hem een eerste keer kennen. Hij deed namelijk net als ik dagelijks de navette naar Brussel en vaak zaten we samen (met nog enkele anderen uiteraard) in hetzelfde coupé. Echt bevriend zijn we toen niet geworden. Ik vond hem nogal afstandelijk en veel meer dan een goeiedag zat er dan ook niet in. Tegelijk deed Beke sedert 1980 als voorlichter van de socialistische fractie binnen het College van Burgemeester en Schepenen van Gent zijn eerste ervaring in de plaatselijke politiek op.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1982 stond hij voor de socialisten op de twaalfde plaats. Nadat de verkiezingen in 1983 waren over gedaan, behaalde de SP een grote overwinning. Ook Beke behaalde een zetel. De SP kwam echter toch in de oppositie terecht. Pas in 1988 werd Gilbert Temmerman de eerste socialistische burgemeester. Beke werd schepen van Openbare Werken en Ruimtelijke Ordening. Ik werkte toen onder meer voor “De Dulle Draak” (het lokale SP-blad van Gent) en schreef in die hoedanigheid het volgende artikel.
De openbare werken van Frank Beke
Er wordt wat afgevloekt in Gent de laatste tijd. Door autobestuurders, door gebruikers van omgeleid openbaar vervoer, door fietsers, door winkeliers in de binnenstad, ja zelfs door voetgangers die hun benen breken in al die opengebroken straten. Maar politiek denken betekent ook verder kijken dan je neus lang is, op lange termijn denken. Heb je er al eens bij stilgestaan welk paradijs ons te wachten staat, eens alle werken achter de rug zullen zijn? Dan zal iedereen Frank BEKE, SP-schepen bevoegd voor Openbare Werken, loven en prijzen.
Uitgangspunt is dat Gent zowel een woonstad, een culturele en toeristische attractiepool, een onderwijscentrum als een stad met belangrijke industriële activiteiten is. De stad moet aan al deze facetten van het maatschappelijk leven ruimte kunnen bieden zonder zwakke functies te laten verdringen door economisch sterkere. In een maatschappelijk bestel dat steunt op een vrije markteconomie is dit nu eenmaal de realiteit. Als socialist dient men dit mechanisme, waar nodig, te corrigeren. Concreet betekent dit dat de bescherming van de open ruimte prioritair is, daarna volgt de woonfunctie, vervolgens de voorzieningen en tenslotte de bedrijven.
Dit speelt een belangrijke rol bij het opmaken van de bijzondere plannen van aanleg (BPA). Deze zijn bij het voeren van een stedebouwkundig beleid immers het basisinstrument bij uitstek. BPA’s leggen immers in detail de toegelaten bestemmingen vast. Zo werden zeventien BPA’s opgestart of in herziening gesteld.
Omdat het vastleggen van een bestemmingsplan doorgaans ingrijpende gevolgen heeft voor bewoners en eigenaars worden deze nog vóór de officiële procedure in kennis gesteld van de plannen, zodat alle betrokkenen de kans krijgen hun bezwaren en suggesties kenbaar te maken.
Dezelfde filosofie schuilt ook achter de stadsvernieuwingsgebieden die werden gecreëerd. De ervaring leerde immers dat de stuurgroepen die daar actief zijn, een ideaal communicatiekanaal vormen tussen burger en beleid. In deze stuurgroepen zijn buurtbewoners, politici en ambtenaren vertegenwoordigd onder het voorzitterschap van de schepen van Openbare Werken. Op geregelde tijdstippen komen zij bijeen om de kleine en grote problemen binnen de buurt te bespreken.
Kortom, een vorm van basisdemocratie die afgedaan leek maar nieuwe impulsen kreeg.
Groot Gent heeft 442 hectare openbaar groen (parken, plantsoenen, natuurgebieden…) en ongeveer 27.000 straat- en laanbomen. Het creëren van grootschalige groenzones is geen eenvoudige zaak, want daarvoor is de stad te dichtbebouwd. Het herwaarderen van bestaande parken en het inpassen van kleine groenvoorzieningen in de onmiddellijke woonomgeving kan echter een meer dan valabel alternatief bieden.
Gent telt zowat 2.800 straten met een gezamenlijke lengte van ongeveer 1.000 kilometer; 850 km daarvan vallen ten laste van het stadsbestuur; 150 km zijn gewestwegen. Zo valt b.v. de kleine ring volledig onder de bevoegdheid van het Vlaams Gewest.
Jaarlijks wordt op de begroting ongeveer 200 miljoen voorzien voor wegen- en rioleringswerken. Hoewel dit veel lijkt, moge het duidelijk zijn dat deze som lang niet volstaat om 850 km wegenis stelselmatig te vernieuwen en te onderhouden. Er dienen dus onvermijdelijk keuzes gemaakt.
In het bepalen van de prioriteiten speelt de ligging een belangrijke rol. Daarom heeft het stadsbestuur ervoor gekozen de inspanningen grotendeels te concentreren op de zogenaamde 19de eeuwse gordel. De problemen in deze wijken zijn voldoende bekend: leegstand, verkrotting, gebrek aan openbaar groen, te kleine behuizing, enz. De heraanleg van het openbaar domein is een belangrijk element in het doorbreken van deze negatieve spiraal. Naast het creëren van open ruimte en het inbrengen van openbaar groen, kan de heraanleg van straten een belangrijke eerste impuls vormen tot verbetering.
Daarbij is op de eerste plaats de verkeersveiligheid van belang. Bij de heraanleg van woonstraten worden steeds verkeersremmende maatregelen ingebouwd, terwijl ook, indien mogelijk, fietsvoorzieningen worden gerealiseerd. Want als we Frank Beke met één vervoermiddel moéten associëren, dan is het wel met de fiets (zie onderstaande foto). Misschien gaat hij wel de geschiedenis in als de man die zijn volk (opnieuw) leerde fietsen. Heeft hij trouwens niet dezelfde voornaam als de nieuwe wielerhoop van België, Frank Vandenbroucke? En daarmee bedoelen we NIET de SP-voorzitter, al heeft die reeds een Ronde van Vlaanderen gereden, wat die andere Frank Vandenbroucke nog niet kan zeggen!
Burgemeester en later
In 1994 trok Temmerman zich terug en werd Beke lijsttrekker. Hij werd burgemeester met een nipte overwinning van 136 stemmen. Dat leek me ook niet onlogisch, want de meeste mensen kenden hem, zoals ik hem meemaakte op de trein. Niet bepaald populaire Stef dus. Zes jaar later, in 2000, deed hij zijn overwinning echter over met overtuigende cijfers: 25% voor de partij en een persoonlijke score van meer dan 20.000 voorkeurstemmen. Ten overvloede een bewijs dat zijn optreden als burgemeester zeer gesmaakt werd.
In die tijd kwam ik Frank Beke opnieuw tegen en deze keer veel méér en veel intenser dan in die tijd op de trein. Beke was namelijk de voorzitter van de Raad van Bestuur van de Centrale voor Socialistisch Cultuurbeleid, waar ik toen te werk was gesteld. Bovendien kwam ik hem ook ’s avond heel vaak tegen, want als lokale medewerker voor Het Laatste Nieuws bezocht ik toen vooral klassieke concerten, iets wat ook Frank als burgemeester bijna dagelijks deed. Hij voelde ook aan dat ik mij op de CSC niet echt gelukkig voelde en dat mijn hart eerder uitging naar het journalistieke werk. Als voorzitter kon hij dat natuurlijk niet echt laten merken en daarom deed hij dat dan maar door af en toe eens een informeel gesprek te beginnen over het concert dat we bijwoonden. Helaas, hij was eerder een klassieke liefhebber “van de oude stijl”, terwijl ikzelf een hevige aanhanger was van de “historische uitvoeringspraktijk”. Meestal verschilden we dan ook van mening en ik neem het mezelf nu nog altijd kwalijk dat ik te veel op mijn eigen standpunt bleef staan, in plaats van hem toch enigszins tegemoet te komen. En zelfs als het dan al eens over iets anders ging, dan nog ging ik dwarsliggen: het geld dat de stad Gent in de televisiereeks “Flikken” pompte b.v. In dit geval moet ik zelfs gewoonweg toegeven dat ik me heb vergist: de reeks heeft wel degelijk veel gedaan voor de populariteit van de Arteveldestad.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 was Beke geen kandidaat-burgemeester meer: hij stopte zijn politieke carrière om gezondheidsredenen. Beke duwde wel nog de Gentse sp.a-lijst en kreeg daarbij 8419 voorkeurstemmen. Hij werd op 2 januari 2007 opgevolgd door Daniël Termont, die in Bekes tweede ambtstermijn Feestenburgemeester was (in zijn eerste termijn werd deze functie nog waargenomen door Jaak De Poorter). Op bovenstaande foto staan de twee socialistische voormannen in de beste verstandhouding afgebeeld, maar het was een publiek geheim dat dit in het dagelijkse leven niet echt het geval was… (Wikipedia)

Referentie
Ronny De Schepper, De openbare werken van Frank Beke, De Dulle Draak, juni 1994