Veertig jaar geleden: eerste aflevering van “Dzjin” (BRT)

Over de zomermoeheid van de BRT zijn al in alle toonaarden liedjes gezongen en of het iets uitgehaald heeft, weten we niet, want het zal wel puur toeval zijn dat deze week een aantal nieuwe programma’s zijn gestart, waarin zowaar van enige creativiteit van de BRT zelf sprake is. We bedoelen hiermee uiteraard vooral « Dzjin » (26/6/81), een montageprogramma waarin humor en muziek centraal staan en dat vrij vlot aan elkaar wordt gepraat door Viona Westra (foto). De eerste aflevering was gewijd aan de festivals van Montreux en Knokke-Heist en, eerlijk gezegd, we hebben eindelijk nog eens kunnen lachen. En toch weer vooral met Urbanus en zijn entourage. Alhoewel zelfs in gemonteerde vorm toch nog het te trage ritme van de gags opvalt. Waarmee we niet bedoelen dat we Urbanus over het scherm willen zien razen tegen de snelheid van de stomme filmkes uit de goeie ouwe tijd.

Eén van de meest geslaagde ini­tiatieven van de BRT is het program­ma « Dzjin ». Dat een aantal verdienstelijke mensen van bij ons eens in de bloemetjes worden gezet, is op zichzelf reeds lovenswaardig, maar dat die gelegenheid wordt aangegrepen om eens in de eigen BRT-archieven te dui­ken kunnen we nog het meest appre­ciëren. Niet enkel vanuit een soort « utilitarisme » (dus als reactie tegen het ongebruikt laten liggen van die schat aan materiaal), maar ook omdat — mits een strenge selectie — er wel wat kwaliteit bij zit, waarmee onze na­tionale zender met enige fierheid mag uitpakken. Ook in de jongste afleve­ring over Jean Blaute (30-10-1981) kwam dit aspect weer goed tot z’n recht. Aan de eigenlijke opname in de studio zelf kan echter wél nog worden gesleu­teld. Dat Jean als iemand die eigenlijk steeds in de schaduw heeft gestaan van mensen als van het Groenewoud, Verminnen of Vanuytsel, last had van zenuwen in de schijnwerpers, daar­aan kan natuurlijk niet worden verhol­pen. Maar presentatrice Viona Westra richt zich nog altijd te zeer naar insiders volgens ons. Het feit dat ze zelf in dit milieu actief is zodat haar gesprekspartners er zelfs intieme complimentjes tussen­door schuiven ( … ) zal haar taak wel niet vergemakkelijken.

Bij een vorige aflevering schre­ven we dat de aantrekkingskracht van Dzjin vooral zit in een goede selectie van materiaal uit het BRT-archief. We blijven hierbij, ook na de zwakke uit­zending over Vuile Mong en z’n Vieze Gasten (13-11). Het dient immers ge­zegd dat het blijkbaar onmogelijk is deze groep goed in beeld (en in klank !) te brengen, zowel gisteren als vandaag (zoals mocht blijken uit de grote uittreksels uit hun nieuwe show « Alle hens aan dek »). De omstandig­heden (de kleine tent b.v.) hebben daar schuld aan, maar ook de kwaliteit van de groep zelf die — vooral muzikaal — eigenlijk nooit boven het amateuristi­sche niveau is uitgestegen, zoals zij­zelf ruiterlijk toegaven in de studio. Pijnlijk was wel dat als oorzaak werd opgegeven dat goede muzikanten om politieke redenen het nooit langer dan drie dagen volhouden bij de groep. En ronduit schrijnend was het fragment toen Vuile Mong ter ondersteuning van een Viëtnam-actie quasi alleen op het Gentse Sint-Pietersplein stond te zingen. Een uitzending die tot bezin­ning aanleiding gaf… op diverse ni­veaus.

Toen Jan De Wilde op z’n stoel zat te wippen en muilen zat te trekken wanneer het « doek opging » voor een nieuwe aflevering van « Dzjin » (27-11-81) wisten we al hoe laat het was (21.10 u om precies te zijn). Jan, niet tuk op publiciteit, zwijgzaam en met lak aan de uitzending als zodanig, zou zeker niet met Viona Westra meewerken om tot een vlot gesprek te komen. Dat kwam er dan ook niet. En de keuze van zijn gasten werkte dit nog meer in de hand. Guido Van Hellemont en Wim Buelens (Lamp en Lazarus), dat ging nog, maar Lieven Tavernier heeft voor zijn televisiedebuut uitgebreid gekucht, gesnotterd en gestameld maar… een Nederlandse zin kwam er niet uit. Nog een geluk dat de fragmenten uit « De bende van Jan De Wilde » (dát was nog eens een uitzending !) er nog waren. En ook de studio-opnamen, speciaal voor « Dzjin » gerealiseerd, waren van het betere soort.

Tijdens de jongste uitzending van « Dzjin » (2-4-82) deed Viona Westra (terecht) zeer geërgerd over de besnoeiingen in het BRT-budget waardoor zulke eigen producties moeten verdwijnen. Ze eindigde zelfs met « Elle n’est pas belle » (van André Bialek) waarmee ze duidelijk een link legde naar het programma of zelfs naar de presentatrice. In geen van beide gevallen gaan we akkoord. « Dzjin » was wel « belle » (en Viona evenzeer), geen hoogvlieger, maar — zoals reeds eerder aangestipt — briljant in het gebruik van BRT-archiefbeelden. Daarom verstaan we zeker niet waarom « Dzjin » zou moeten sneuvelen. Zo duur kan dat programma toch niet geweest zijn ? Zelfs de live-optredens in de studio moeten normalerwijze een goedkope aangelegenheid kunnen zijn, als men nagaat welke zakelijke belangen er allemaal wel bij kunnen varen…

De grote Nederlandse cabaretière Jasperina De Jong was in ons land voor enkele voorstellingen van haar (overigens uitstekende) nieuwe productie « Tussen zomer en winter » samen met haar echtgenoot Erik Herfst. De BRT heeft dit feit zeker niet onopgemerkt laten voorbijgaan. Nadat het echtpaar reeds aan de Zuid-Noord-tafel had mogen zitten, was Jasperina zelf vrijdag te gast in Dzjin (2/10/1984), vanop het radio- en TV-salon in Antwerpen. Alhoewel het bijna uitsluitend een tour de chant betrof, moeten we toch nogmaals Viona Westra feliciteren voor de manier waarop zij het programma aan elkaar praatte. Uit het recital van Jasperina zelf sprak weer haar grote vakmanschap (speciale vermelding voor haar interpretatie van het abortus-nummer uit de musical « Foxtrot ») en wat de begeleiding betreft sluiten wij ons aan bij de complimenten die ze aan Dirk Stuer, Eddy House en de andere jongens uitdeelde. Alleen met deze opmerking erbij : toch merkwaardig hoe sommige gezichten plotseling heel vaak op het scherm komen en dan even raadselachtig weer in het niets verdwijnen…

Referenties
Ronny De Schepper in De Rode Vaan nr.49 van 1981 en nr.15 van 1982