Op 5 april 1566 kwamen zo’n 200 edelen bijeen afkomstig uit alle delen van de Nederlanden. Ze verschaften zich toegang tot het Paleis op de Koudenberg en overhandigden het zogenaamde Smeekschrift der Edelen aan landvoogdes Margaretha van Parma. (Schilderij van Edouard de Bièfve uit 1841)
Het verzoekschrift veroordeelde de Inquisitie in felle bewoordingen en dreigde nauwelijks verholen met gewapende opstand als er geen einde zou komen aan de vervolging. Nochtans keerde het smeekschrift zich voor het overige niet tegen het gezag van koning, regering of kerk.
Bij de overhandiging werden de edelen bedacht met de naam gueux (bedelaars), die ze als een eretitel gingen aannemen (vandaar: geuzennaam). Margaretha reageert oorspronkelijk positief: the Inquisition is suspended and a delegation is sent to Spain to petition Philip II (haar halfbroer). The king took a long time to react to the petition, and when he finally did, he rejected its requests. Meanwhile a large number of Protestants had returned from exile, and other Protestants now dared come out into the open. Large numbers of Protestants, especially Calvinists, started holding prayer meetings outside the walls of many cities. These open-air sermons by Calvinist preachers, though initially peaceful, caused much anxiety for the local and central authorities. In August 1566, in the depressed industrial area around Steenvoorde a rash of attacks on Catholic church property started, in which religious statuary was destroyed by irate Calvinists, for whom those statues contravened the Second Commandment against graven images. Soon this Beeldenstorm or Iconoclastic Fury engulfed the entire country. Though the central authorities eventually suppressed this insurrection, it led to the severe repression by the Duke of Alba that would precipitate the Dutch Revolt and Eighty Years’ War.
dagelijks iets degelijks 