Het is ook al vijftien jaar geleden dat Cyriel Vergauwen is gestorven. Toen ik eind jaren zeventig in Sint-Niklaas en Temse woonde, kende ik Cyriel goed, o.a. door het Masereelhuis waarvan hij de grote bezieler was. Maar ik heb hem in die tijd ook één keer “officieel” geïnterviewd, dat was in mijn reeks over progressieve jeugdclubs die ik voor De Rode Vaan maakte. Vóór hij door het Masereelhuis werd opgeslorpt, was Cyriel immers evenzeer het kloppende hart van J.C.De Spikkel in Nieuwkerken-Waas…
Na het fuivende « Schuurke » trokken we — deze keer écht — naar Nieuwkerken (sinds de fusies eigenlijk Sint-Niklaas), waar sedert negen jaar reeds een jeugdclub groeit en bloeit onder de naam « De Spikkel ». Naam die in de omstreken (het Waasland) synoniem is van een progressief beleid. Het hoeft ons dan ook niet te verwonderen dat vroeger en nu militanten en sympathisanten van de KPB actief waren en zijn in het bestuur van deze jeugdclub. Zo ook voorzitter Cyriel Vergauwen met wie we het wel en wee van bijna tien jaar « spikkelen » even overliepen.
— Maar eerst wilden we natuurlijk weten wat die naam eigenlijk betekent ?
Cyriel : Een spikkel is een spat, een vlek in en een vlek op de maatschappij. Miel Dullaert heeft die naam nog bedacht. Hij was trouwens één van de initiatiefnemers. Dit was rond de gemeenteraadsverkiezingen van 1970. Toen was er hier een infogroep ontstaan, die vond dat dit moest bestendigd worden in een vast jeugdlokaal zoals er al vele waren in het Waasland. De nieuwe gemeenteraad is daar dan op ingegaan, zodat zij in de loop van 1971 een oude boerderij hebben gehuurd voor ons. Ook kregen we drie tot vierhonderd duizend frank tot onze beschikking om ze op te knappen, maar we moesten het wel allemaal zelf doen.
— Dat is niet het lokaal waar jullie nu huizen ?
Cyriel : Inderdaad, dat was een huurcontract van drie-zes-negen en na zes jaar heeft de eigenaar dan ook dat contract opgezegd, omdat hij wilde verkavelen. Ondertussen waren ook de fusies doorgevoerd, zodat we ons nu tot het stadsbestuur van St-Niklaas moesten wenden. Dit wilde aan onze wensen niet tegemoet komen, maar uiteindelijk hebben we dan zelf mensen gevonden die bereid waren ons alweer een leegstaande boerderij te laten gebruiken. Er hangen ons echter wel opnieuw problemen boven het hoofd want de huisbazin is erg oud en als ze zou overlijden wordt dit een erfeniskwestie. Vandaar dat we dan toch een huurcontract van drie jaar hebben afgesloten, maar ondertussen zijn we reeds halfweg. Wij hebben hier nochtans een half jaar aan gewerkt. Van het stadsbestuur hebben we niets gekregen, zodat we ongeveer 125.000 fr uit eigen zak hebben moeten investeren.
— Hoe ziet de structuur eruit van “De Spikkel” ?
Cyriel : Het is een v.z.w., dus moet er noodzakelijkerwijs een raad van beheer zijn, waarvan de leden meerderjarig moeten zijn. Maar bij ons valt dat nog mee want de meeste leden zijn zo rond de 25 en nog actief in de jeugdclub. De groep die echter de jeugdclub draaiende houdt is de jongerenraad. Dit is een vergadering die open staat voor iedereen en ongeveer maandelijks bijeenkomt. Net zoals de beheerraad bestaat die gewoonlijk uit tien man, soms ook wel eens vijftien. De gemiddelde leeftijd ligt hier rond de twintig. Als lid is men immers toegelaten vanaf zestien jaar. Maar nu zijn we wel van plan eens een wervingsactie te doen voor de jongeren vanaf veertien. Op dit moment hebben we 180 leden waarvan er een veertig tot zestig regelmatig komen.
— Welke naam heeft De Spikkel in de gemeente ?
Cyriel : Door het ontstaan, door het feit dat de initiatiefnemers (nog in het elan van de contestatiebeweging van ’68) het gemeentebestuur onder druk hebben gezet en ook de kerk op de korrel hebben genomen, is De Spikkel van in het begin gebrandmerkt geweest als ‘ links ‘. Momenteel is de situatie wel veranderd. Nieuwkerken is een dorp dat, door acties e.d., wel veel gewoon is. Er zijn meer discussies, men is er toleranter dan in andere Wase dorpen. We hebben ons nu ook meer geïntegreerd in de buurt, vroeger hielden we ons meer afzijdig, al had dat ook met de ligging te maken.
— En statutair ?
Cyriel : Statutair is het zo dat De Spikkel een ontmoetingsplaats is voor jongeren waar zowel ontspannende als vormende vrijetijdsbesteding geboden wordt. Zo organiseren wij regelmatig informatieavonden en acties rond Derde Wereld, Wereldwinkel, Ontwapenen om te overleven, de Neutronenbom enz. Wij hebben altijd de optie genomen in progressieve zin te werken en op die manier is er nu toch een brede kern van jongeren die maatschappelijk bewust zijn. Vroeger werkten we wel meer buiten de structuren (dus gewoon aanvallen), terwijl dat nu meer geïntegreerd gebeurt.
— Heeft de huidige grote werkloosheid invloed op de werking ?
Cyriel : Je mag wel stellen dat ongeveer 10 % van de leden werkloos is. Maar vooral, en dat is niet alleen in De Spikkel het geval, ervaar je dat de mentaliteit bij de jongeren verandert. Zij zijn dikwijls nogal fatalistisch, leggen er zich bij neer dat het « slechte tijden » zijn en willen meer « profiteren van het leven ». We trachten dat wel te verhelpen door de zaken politiek te stellen, dus te vertalen naar de structuren toe enz.
Ronny DE SCHEPPER
De Spikkel, Heihoekstraat 131, 2770 Nieuwkerken-Sint-Niklaas
dagelijks iets degelijks 