“Far and away”

Alweer een film waarvan ik dacht dat ik hem al eens had gezien (niet dus), maar deze keer: wat een meevaller!

Far and Away is een Amerikaanse dramafilm uit 1992 van Ron Howard, die ook grotendeels het scenario schreef. De hoofdrollen worden gespeeld door Tom Cruise en Nicole Kidman.

Het verhaal begint eind 19e eeuw in Ierland waar de arme boerenzoon Joseph Donnelly (Tom Cruise), wiens vader net is gedood door Stephen Chase (Thomas Gibson) in opdracht van de landeigenaar Daniel Christie (Robert Prosky), besluit wraak te nemen, omdat die hem van zijn land wil zetten. Maar het gaat mis en in plaats daarvan vlucht hij samen met Shannon, Christie’s dochter (Nicole Kidman), naar Amerika in de hoop daar in Oklahoma hun eigen stuk grond te krijgen. In Amerika aangekomen ondervinden ze als immigranten echter veel moeilijkheden en armoede bij het verwezenlijken van hun droom.

In Ierland is deze film, vanwege de berucht slechte Ierse accenten, uitgegroeid tot een soort cultklassieker. Hoewel dialectcoach Tim Monich meer dan zeventien jaar ervaring had, was dit de eerste keer dat hij zijn cast een Iers accent moest aanleren. Technisch gezien is het accent van Nicole Kidman niet helemaal correct. Als dochter van een welgestelde landeigenaar in Ierland sprak ze destijds waarschijnlijk voornamelijk met een Engels accent. Dat zou waarschijnlijk verwarrend zijn geweest voor een internationaal publiek, dus werd haar een beschaafd Dublins accent aangeleerd. Toevallig was het zuidelijke schiereiland Dingle in Ierland, waar een deel van de film werd opgenomen, ook de plek waar 
de voorouders van Nicole Kidman van vaderskant in 1839 aan boord van de SS Susan naar Australië vertrokken.

Drie van de vier van Ron Howards overgrootouders hebben daadwerkelijk deelgenomen aan de Grote Landrush van 1893, zoals in de film wordt weergegeven. De reconstructie van de Grote Landrush omvatte 800 figuranten, 400 paarden en 200 wagens. De figuranten werden allemaal gerekruteerd door een re-enactmentvereniging genaamd The Re-enactors. Ook een man met een bi (bekend van het schilderij) was erbij.

Regisseur Ron Howard was niet tevreden met de gezichtsuitdrukking van Nicole Kidman tijdens de opnames van de scène waarin haar personage de kom optilt die het kruis van Joseph bedekt. ​​Zonder Kidman dit te vertellen, vroeg hij Cruise om zijn onderbroek uit te trekken. Howard kreeg de reactie die hij wilde, en die is te zien in de film. Maar de vraag is natuurlijk: waren ze toen al een koppel? Ik vroeg het aan chatgpt…

Ze waren toen al een koppel — Far and Away was níét waar ze elkaar voor het eerst ontmoetten.

De tijdlijn:

• 1989 – Tom Cruise en Nicole Kidman ontmoeten elkaar op de set van Days of Thunder.
• 1990 – Ze trouwen al, nog geen jaar later.
• 1992 – Far and Away komt uit; ze zijn dan dus al getrouwd en een gevestigd Hollywoodkoppel.

Far and Away was juist hun tweede film samen, en werd deels ook zo gepromoot: als een romantisch epos met een “echt” koppel in de hoofdrollen.

Leuk detail: de Ierse accenten in de film werden destijds dus vrij hard bekritiseerd maar de chemie tussen Cruise en Kidman werd juist vaak geprezen, waarschijnlijk niet toevallig gezien hun relatie toen.

Kort antwoord:
👉 Ze hebben elkaar eerder ontmoet, eerder verliefd, en waren al getrouwd toen Far and Away werd opgenomen.

Tijdens hun bezoek aan het huis van de Christies, vraagt ​​Shannons moeder haar een mooi pianostuk te spelen. Shannon speelt tegen haar zin Beethovens Maanlichtsonate en na enige tijd barst ze dan ook in een soort van rock’n’roll uit. Was dit niet veel te vroeg, zelfs al zou het betreffende stuk eerder een ragtime of boogie-woogie zijn? Ook dit vroeg ik aan chatgpt…

Ja — je gevoel klopt. Die scène is muzikaal anachronistisch, ook als je het niet letterlijk als rock’n’roll maar als ragtime of boogie-woogie zou willen interpreteren.

Laten we het historisch even uit elkaar trekken.

1. Beethoven is geen probleem

De Maanlichtsonate (Pianosonate nr. 14) dateert van 1801.
Dat Shannon dit stuk rond 1890–1893 speelt (de tijd van Far and Away, tijdens de Oklahoma Land Rush) is dus volkomen plausibel. Beethoven was toen al lang standaardrepertoire in burgerlijke salons.

2. Ragtime: nét aan de rand

Ragtime ontstaat pas echt in de jaren 1890, met Scott Joplin als boegbeeld:

• eerste ragtimes: ca. 1895
• grote doorbraak: 1899 (Maple Leaf Rag)

Zelfs als je haar uitbarsting als “vroeg ragtime-achtig” zou willen horen:

• het is hoogstens net aan het ontstaan
• en zeker niet iets wat een Iers meisje in een salonsituatie spontaan zou spelen

3. Boogie-woogie: duidelijk te laat

Boogie-woogie:

• ontwikkelt zich rond 1910–1920
• wordt pas populair in de jaren 1930
• vereist een sterk uitgewerkte linkerhand-bas die historisch nog niet bestond in de jaren 1890

Dit is dus decennia te vroeg.

4. Rock’n’roll: puur filmisch

Als je het gevoel hebt dat het bijna rock-’n-roll wordt: dat is geen toeval.

• Rock’n’roll ontstaat pas rond 1950
• de energie, syncopen en “rebelse” expressie in die scène zijn bewust modern geïnspireerd

5. Waarom deden de makers dit dan?

Het is een klassiek Hollywoodmiddel:

• Niet historisch correct spelen,
• maar emotioneel begrijpelijk voor een modern publiek.

De scène wil tonen dat Shannon:

• zich verveelt
• zich verzet tegen etiquette
• en “uitbreekt” uit haar sociale rol

De muziek is dus psychologisch waar, maar historisch onjuist.

Conclusie

Ja, je hebt gelijk:

• Beethoven ✔️ correct
• Ragtime ⚠️ net te vroeg en sociaal onwaarschijnlijk
• Boogie-woogie ❌ veel te vroeg
• Rock’n’roll ❌❌ ruim een halve eeuw te vroeg

De scène is bewust anachronistisch en gebruikt moderne muzikale taal om rebellie te verbeelden, niet om de 19e eeuw correct weer te geven.

Ronny De Schepper (op basis van Wikipedia en de Internet Movie Database)