Het is vandaag 120 jaar geleden dat Henry Irving, de bekendste acteur van zijn tijd, is overleden. Ray Setterfield van On this day vertelt zijn verhaal…
Florence Irving keurde het acteerberoep van haar man af. Op weg naar de première van een toneelstuk vroeg ze hem: “Ben je nog steeds zo belachelijk bezig jezelf je hele leven voor gek te zetten?” Voor Henry Irving was daar maar één antwoord op. Volgens de historische anekdote stopte hij hun koets, liep de nacht in en besloot haar nooit meer te zien. En dat deed hij inderdaad niet. Zo groot was de passie en toewijding voor zijn werk van een man die internationaal erkend zou worden als de grootste acteur van zijn generatie.
In 1838, hetzelfde jaar dat koningin Victoria werd gekroond, werd Irving geboren als John Henry Brodribb in een klein Engels stadje. Zijn vader was handelsreiziger en zijn moeder de dochter van een boer. Op dertienjarige leeftijd begon hij te werken als klerk bij een advocatenkantoor. Maar toen hij een voorstelling van Hamlet ging zien, besloot hij meteen het podium op te gaan. Het was een beslissing tegen de wil van zijn religieuze moeder in, die zich er terdege van bewust was dat het beroep nog steeds zwaar bezoedeld was door het stigma van schurken en vagebonden, net als in Shakespeares tijd.
Irving sloot zich aan bij een van de theatergezelschappen die van stad tot stad reisden en speelde in drie jaar tijd meer dan 400 verschillende rollen in 330 toneelstukken, waaronder het grootste deel van het Shakespeare-repertoire. Natuurlijk moest hij een nieuwe artiestennaam hebben, John Brodribb paste daar op zijn zachtst gezegd niet bij. De naam Irving werd gekozen omdat hij de werken van de Amerikaanse auteur Washington Irving bewonderde.
De grote doorbraak kwam in 1871 met het succes van een toneelstuk genaamd The Bells in het Royal Lyceum Theatre in Londen – de productie waar hij en Florence naartoe op weg waren toen zij die verwoestende vraag stelde. In het stuk was zijn rol die van een gewetensbezwaarde moordenaar, wat paste bij zijn talent voor het macabere en het melodramatische. Het was een onmiddellijk succes en zou tot aan zijn dood deel blijven uitmaken van zijn repertoire.
De daaropvolgende dertig jaar zou hij het middelpunt van de Victoriaanse samenleving zijn en in 1895 werd hij de eerste acteur die tot ridder werd geslagen. Dit zette een standaard van sociale respectabiliteit en professionele integriteit waarop zijn moeder trots zou zijn geweest. Een van de opwindende innovaties die Irving introduceerde, was het gebruik van gaslicht voor zijn spectaculaire producties van Shakespeare en romantisch melodrama in het Lyceum. In 1878 werd hij manager van het theater. Hij nam meteen Ellen Terry aan als zijn hoofdrolspeelster, waarmee een van de beroemdste samenwerkingen in de geschiedenis van het Engelse toneel begon. Volgens een lemma in de Encyclopaedia Britannica: “Hun theatrale kwaliteiten vulden elkaar bewonderenswaardig aan: hij de broeierige introvert, zij het spontane, impulsieve wezen wier charme ieders hart veroverde. Samen trokken ze een enorm publiek.”
Irving en Terry maakten verscheidene zeer succesvolle tournees in de VS en Canada en werden een internationale sensatie. Uiteindelijk brak de tijd aan om het doek te laten vallen en in 1904 begon Irving aan een reeks afscheidstournees met het plan om in 1906 met pensioen te gaan, na zijn 50-jarig jubileum. Maar hij overleed op 13 oktober 1905 aan een beroerte. Zijn dood schokte en bedroefde de natie. Irving werd de eerste persoon ooit die gecremeerd werd voordat zijn as werd bijgezet in Westminster Abbey.
Ray Setterfield
P.S. Merkwaardig dat Setterfield zijn eigen opmerking the inspiration for Bram Stoker’s Dracula niet verder uitdiept…
dagelijks iets degelijks 