In de jaren dertig en veertig kom ik geregeld Italiaanse wielrenners tegen die voor de ploeg “Dopolavoro” rijden. Ik heb daar lange tijd geen aandacht aan besteed, tenslotte heb ik zelf ook voor een (wielertoeristen)team gereden dat “Sport Na Arbeid” heette. Maar ter gelegenheid van de honderdste verjaardag ontdekte ik iets helemaal anders in verband hiermee…
De Opera Nazionale Dopolavoro was een organisatie die in Italië werd opgericht door het fascistische regime bij Koninklijk Besluit van 1 mei 1925, met als taak de vrije tijd van de arbeiders te beheren. Vanaf 1926 kwam het echter steeds meer onder toezicht te staan van de Nationaal Fascistische Partij (PNF), die probeerde er een eigen onderafdeling van te maken.
Volgens sommige geschiedschrijvers had de fascistische partij met de oprichting van deze organisatie een steeds grotere mogelijkheid om door te dringen in het sociale weefsel, waardoor de manoeuvreerruimte van de oppositie tegen het regime afnam. De OND bood reële en concrete diensten aan de bevolking, die daardoor steeds minder geneigd was het regime te betwisten. Tegelijkertijd slaagden de leiders van de fascistische partij er zelf in om de stemming onder de bevolking op vrij gedetailleerde wijze onder controle te houden via de OND.
Volgens de wettelijke definitie “zorgde de OND voor de morele en fysieke verheffing van het volk, door middel van sport, wandelen, toerisme, artistieke educatie, populaire cultuur, sociale zorg, hygiëne, gezondheidszorg en professionele ontwikkeling”. De Nationale Organisatie voor Dopolavoro maakte deel uit van het plan om de oriëntatie van gewoonten en gebruiken te richten op het vormen van de “nieuwe mens“.
De Romeinse spoorwegclub Dopolavoro b.v. had een bijzonder groot succes, met 6000 leden aan het begin van de jaren dertig die deelnamen aan sportieve, artistieke en theatrale activiteiten, of zelfs toeristische bezoeken tegen populaire prijzen, waardoor nieuwe kansen en afzetmogelijkheden ontstonden voor gewone werknemers. Via Dopolavoro ontstond in Italië voor het eerst een binnenlands massatoerisme.
Er werd ook betoogd dat werknemers, dankzij de recreatieve activiteiten na het werk, hun tijd niet zouden kunnen besteden aan het bezoeken van cafés en het omgaan met “gevaarlijke individuen”.
Na de omverwerping van het fascistische bewind veranderde met het Wetgevend Besluit van 22 september 1945 de OND op 14 oktober 1945 haar naam in Nationaal Agentschap voor Arbeidershulp (ENAL), waarbij haar doelstellingen en organisatiemethoden werden aangepast aan de nieuwe antifascistische realiteit.
Ronny De Schepper (op basis van Wikipedia)
P.S. Gealarmeerd door deze vondst, ben ik nu op mijn hoede als ik andere “eigenaardige” ploegen tegenkom. “Littoriale” b.v., op het eerste zicht gewoon een ploeg in de nabijheid van de kustlijn, maar wat vind ik op de Engelstalige site WordSense? “Of or pertaining to the fasces (fascio littorio) of fascist Italy”…
dagelijks iets degelijks 