Op 1 mei 1948 won de Tsjechoslovaak Jan Vesely (foto) de eerste rit Warschau-Lodz in de allereerste Vredeskoers.
In 1949 liet men in het westen de Vredeskoers nog steeds “links” liggen. Toen was er wel een Franse ploeg aan de start, maar dat was er één van de zogenaamde arbeiderswielerbond. Herbulot, Riegert, Garnier en Bathie bezetten zelfs de 2de tot de 5de plaats van het eindklassement. Ze werden echter wel voorafgegaan door de Tsjech Jan Vesely. Tot 1953 kwamen de Franse vertegenwoordigers altijd uit de arbeiderswielerbond. Dat jaar was daar o.m. Christian Radigon bij, de enige renner die ooit prof werd uit deze bond. Voor twee jaar reed hij bij de bescheiden ploeg Arliguie, maar in 1956 keerde hij (na nochtans een 7de plaats in Parijs-Nice 1955) terug naar de arbeidersbond.
La Course de la Paix (en polonais Wyścig Pokoju, en allemand Internationale Friedensfahrt et en tchèque Závod míru) est organisée par les quotidiens des partis communistes polonais Trybuna Ludu et tchécoslovaque Rudé Právo, la course se dispute jusqu’en 1951 entre Varsovie et Prague (et vice-versa). En 1952, le journal Neues Deutschland, organe du Parti socialiste unifié d’Allemagne (le SED) se joint à l’organisation. Désormais, la Course de la Paix alterne ses départs et ses arrivées entre les trois capitales, Berlin, Prague et Varsovie. Officiellement reconnue par l’Union cycliste internationale (UCI) en 1954, cette compétition se veut trait d’union entre des peuples marqués par les traumatismes de la seconde guerre mondiale.
In 1954 won de Engelsman Ian Steel deze eerste “officiële” Vredeswedstrijd. Het is ook het jaar dat de zogenaamde “Polonais de France” deelnamen, waaronder Jean Stablewski, die zijn naam later in Stablinski zou veranderen, en de ex-prof Alexandre Pawlisiak. Het dient gezegd dat naast Denemarken en Groot-Brittannië ook België en Nederland bij de eerste westerse landen waren om de boycot van de Vredeskoers te doorbreken.
Via die Franse Polen kwamen ook de “echte” Polen steeds meer aan bod. Na de “historische” zege van Gustav Adolf Schur in 1955, schreef in 1956 Stanislaw Krolak de Vredeskoers op zijn naam.
Tsjechoslovakije leverde de eerste profwielrenner afkomstig uit een communistisch land. En dat was dan niet Jan Smolik (de winnaar van de Vredeskoers in 1964), zoals ik altijd heb gedacht, maar wel Jiri Daler die in datzelfde jaar Olympisch Kampioen achtervolging werd in Tokio. In 1968 maakte hij deel uit van de Frimatic-ploeg van Jean de Gribaldi (naast Jean Jourden, Paul Gutty, Jacques Cadiou, Jacky Mourioux, Jean-Louis Bodin, Carmine Preziosi en de eveneens debuterende Joaquim Agostinho), maar buiten een paar zesdagen heeft hij zich niet laten opmerken.
En mai 1989 se déroule la dernière édition de la course sous les régimes politiques hérités de la guerre froide. Bien sûr cette observation d’histoire n’est pas vécue comme telle par les participants. En 47 heures 30 minutes et 43 secondes l’Allemand Uwe Ampler20 y remporte un troisième succès consécutif, significatif de l’apogée atteinte dans le domaine sportif par la RDA. Le vainqueur de 1989 est le fils d’un ancien vainqueur, Klaus Ampler, lauréat de l’épreuve en 1963 et pilier de l’équipe cycliste de la République démocratique allemande jusqu’en 1970. Ce pays, qui en est à célébrer ses quarante années d’existence remporte d’ailleurs aussi en cette année charnière le classement par équipes de la Course de la Paix. Le second de l’épreuve, Olaf Jentzsch est aussi originaire de RDA. Quant au troisième, il s’agit de Zenon Jaskuła de Pologne. Alors inconnu, Jaskuła remporte quelques années plus tard une étape du Tour de France, la première remportée par un Polonais.
In 1993 was Zenon Jaskula met zijn derde plaats de revelatie van de Tour. Aangezien hij de kaap van de dertig toen al genomen had, kwam het gejammer weer boven dat hij zo laat tot ontplooiing is gekomen omwille van “het systeem” (lees: het communistische systeem). Toen Jaskula in 1989 prof werd bij de Italiaanse ploeg Diana vond hij daar echter reeds de overlevenden van een volledig Poolse profploeg (Exbud) terug!
Om nog te zwijgen van Czeslaw Lang, die reeds in het begin van de jaren tachtig prof was, gevolgd door Lech Piasecki, die in de Tour van 1987 één dag de gele trui droeg. Hoe kan het dan te wijten zijn aan “het systeem”? Marek Lesniewski die in 1993 Parijs-Roubaix voor amateurs heeft gewonnen, was toen ook al de dertig gepasseerd. Als het dus al aan “een systeem” ligt, dan is het wel het kapitalistische systeem van vraag en aanbod!
Rond die tijd was meervoudig veldritkampioen Radomir Simunek van oordeel dat ook de Tsjechische wegen racepistes waren. Tegen overdreven snelheid veroorzaakte hij op die manier op 19 november 1992 een ongeval dat het leven kostte aan drie politieagenten. Toch werd hij slechts veroordeeld tot achttien maanden gevangenisstraf en president Vaclav Havel himself verleende hem zelfs gratie. Die zou ook àlles doen om toch maar Populaire Stef te kunnen zijn! Dat vond zijn regering overigens ook en een paar dagen later moest hij onder druk zijn gratieverlening weer intrekken. Toch zou Simunek uiteindelijk slechts vijf maanden brommen, waarbij hij trainingsfaciliteiten kreeg en in het seizoen 1994-95 meteen weer op topniveau kon presteren. Toen hij op 10 augustus 2010 stierf op amper 48-jarige leeftijd, bleek dat aan levercirrose te zijn. Het alcoholprobleem zou hij aan de crash hebben overgehouden. Bij het ongeluk zelf is er geen sprake van dat hij teveel zou hebben gedronken.
Dat was dus al na de splitsing van Tsjechoslovakije, waardoor ook de beide wielerbonden werden gesplitst. Zoals alles in Tsjechoslovakije kwam de nadruk nadien op Tsjechië te liggen, wat op wielergebied niet te verwonderen is, als men weet dat de drie Tsjechische republieken Bohemen, Moravië en Silezië lang onder Duitse invloed hebben gestaan, terwijl Slovakije dichter bij Hongarije aanleunt.
Op de aftiteling van de fantasyfilm “Kull the Conqueror” uit 1997, die blijkbaar gedeeltelijk of helemaal in Oost-Europa was opgenomen, dook er bij de stuntmannen ook een zekere Petr Hric op. Nu weet ik wel dat er meerdere koeien zijn die Blaar heten, maar in dit geval vond ik het toch de moeite waard van de naam van deze voormalige veldrijder en mountainbiker even te noteren.
Buiten in Tsjechië is het wielrennen ook altijd al in Polen populair geweest. Zo wordt sedert 1927 de Ronde van Polen betwist, van kortbij gevolgd door die van Hongarije, namelijk sedert 1930 (*). Zij waren ook de eersten om in “open” wedstrijden uit te komen. Dat was ten tijde van Ryszard Szurkowski. Diens ploegmaat Mieczyslaw Nowicki werd in 2000 minister van sport in Polen.
La Course de la Paix n’est plus disputée depuis 2006, il semble qu’un chapitre du Cyclisme sur route soit définitivement clos. L’appellation subsiste cependant, et c’est un sigle où figure le symbole de la Paix, la colombe blanche sur fond bleu, que l’artiste Picasso avait créé en avril 1949 pour le premier Congrès mondial du Mouvement des Partisans de la Paix, qu’une épreuve réservée aux cyclistes juniors est organisée en République tchèque et poursuit, à niveau modeste, la mythique Course de la Paix.
Ronny De Schepper
(*) Bij mijn weten heeft er nooit een Ronde van Tsjechoslovakije bestaan. In het boekje Zlata Kniha Cyklistiky (Olympia, Praag, 1984), ongeveer: Het Gouden Boek van de Wielersport, heeft men het over de eerste rittenkoers die werd verreden en die koers heeft de benaming Napřič Československa = Dwars door Tsjechoslovakije. Deze wedstrijd is in totaal 8 keer verreden nl. in 1953, 1954 en van 1958 tot en met 1963. Er bestond ook een rittenkoers met de benaming Zavod Vitézstvi = de Zegekoers, en die is voor het eerst in 1954 verreden en is al lang verdwenen. Verder hebben we de ronden van Slovakije en Bohemia. (Stephen Flockheart)
dagelijks iets degelijks 