Vandaag is het 790 jaar geleden dat men in het Koninkrijk Aragón een pauselijke Inquisitie stichtte gebaseerd op het decreet Excommunicamus van Paus Gregorius IX; de hoofdvertegenwoordiger van de pauselijke inquisitie in Arágon was Raymundus van Peñafort.
Toen in 1208 de pauselijke functionaris Petrus van Castelneau werd vermoord, in opdracht, zo werd beweerd, van Raymond IV, graaf van Toulouse, een onverhulde aanhanger van de Katharen, was dit precies het excuus dat paus Innocentius nodig had om een kruistocht tegen de Katharen uit te roepen. (Matthews, p.73)
In 1216 werden de Dominicanen opgericht door de Spanjaard Dominic Guzman met als eerste doel de bestrijding van de Katharen. Geen wonder dat in 1232 deze orde dan ook de Heilige Inquisitie “uitvond”.
In maart 1244 werd met de val van de citadel Montségur het lot van de Katharen bezegeld. Al zou de legendarische schat van de Katharen reeds in januari in veiligheid gebracht zijn, zodat de “ketterij” in het geheim kon voortleven, zoals we kunnen lezen in “Montaillou” van Emmanuel Le Roy Ladurie.
De Tempeliers van hun kant werden op vrijdag de dertiende oktober 1307 uitgeschakeld door koning Filips IV van Frankrijk (Filips de Schone). Nadat deze op de vlucht voor opstandige Parijzenaars bij hen bescherming had gezocht, werd hooghartig zijn aanvraag om zelf Tempelier te worden van de hand gewezen. Hij zon op wraak, ruimde daarvoor twee pausen uit de weg (Bonifatius VIII en Benedictus XI) om een stroman tot paus te laten kronen (Clemens V) en de Tempeliers van ketterij te laten beschuldigen wegens de verering van de driehoofdige afgod Baphomet. Ondanks de effectiviteit van zijn verrassingsaanval kon ook hij niet de hand leggen op de legendarische schat van de Tempeliers. Alhoewel de Orde in 1312 officieel werd ontbonden, bleef zij dan ook een klandestien bestaan leiden. In sommige landen (onder meer in Schotland en Portugal) kon dit zelfs nog een paar eeuwen in alle openbaarheid. In Portugal lagen ze zelfs mede aan de basis van de grote ontdekkingsreizen. Anderzijds zijn er sommige vrijmetselaarsloges die zich op de Tempeliers beroepen (zeker wat de rituelen betreft) en ook de swastika zou oorspronkelijk een Tempelierssymbool zijn…
Gilles de Rais (1404-1440) was een krijgsmakker van Jeanne d’Arc (1410 of 1412 tot 30 mei 1431), die werd geëxecuteerd op verdenking van honderden knapen te hebben verkracht en gedood. Door dit “brutale mysticisme”, het samengaan van zin voor schoonheid en verfijning en minachting voor het menselijke lijden, wordt hij vaak als een typische overgangsfiguur van de middeleeuwen naar de renaissance beschouwd.
Alhoewel hij wel even wordt vernoemd (en Jeanne d’Arc nog meer) in het Tempeliersverhaal, wordt hij toch geen Tempelier genoemd en zeker geen lid van de Prieuré de Sion, de geheime organisatie waarvan de Tempeliers een soort “politiemacht” vormden. Dit in tegenstelling tot kunstenaars als Botticelli en Leonardo da Vinci, die zelfs grootmeester zouden geweest zijn van de Prieuré. Dat lijkt belachelijk, maar bij hun beschermheren treffen we edelen aan die verwant zijn aan het “heilige bloed” en bovendien waren ze ook met esoterisme en “ketterijen” bezig. Zo zou Botticelli (echte naam Sandro Filipepi) het eerste tarotkaartspel hebben ontworpen en Leonardo da Vinci heeft niet alleen zijn beroemde Laatste Avondmaal geschilderd, maar ook nog een ander waarop twee identieke Christussen staan. Dit zou een verwijzing zijn naar de “ketterij” dat Christus een tweelingsbroer had. Zoiets als Elvis Presley, kom. Op dat Laatste Avondmaal zelf zou de apostel naast Christus niet Johannes zijn, maar Maria Magdalena. Akkoord, deze apostel is wel erg verwijfd, maar als het dan al Maria Magdalena zou zijn, waar is Johannes zelf dan naartoe? Nee, eerder lijkt Da Vinci zijn eigen homoseksualiteit hier te projecteren op de relatie tussen Jezus en Johannes.
Maar goed, alle gekheid op een stokje, ook later grootmeesters zoals Victor Hugo, Claude Debussy of Jean Cocteau lijken vergezocht, maar bij nader toekijken valt er altijd wel iets voor te zeggen. Over het Lam Gods spreekt het boek van Lincoln echter niet. Gent wordt er zelfs helemaal niet in genoemd (alhoewel Maurice Maeterlinck natuurlijk wel in de kringen van Debussy opduikt) en het dichtste dat men nog in de omgeving komt is zowaar de abdij van Orval, op het grondgebied van Godfried van Bouillon, die uiteraard wél een belangrijke rol speelt. Maar dat is dan ook alles wat België betreft.
Ronny De Schepper
Referentie
John Matthews, De Heilige Graal, de belichaming van een droom, Amsterdam, De Driehoek, 1992
dagelijks iets degelijks 