Het is vandaag al vijf jaar geleden dat de Zweedse acteur en theaterdirecteur Benny Fredriksson uit het leven stapte als reactie op #metoo-aantijgingen. Vijf dagen na zijn dood werd hij vrijgesproken… (foto Frankie Fouganthin via Wikipedia).
Benny Holger Fredriksson became CEO and theatre chief at Stockholm City Theatre in 2002. After sixteen years as CEO, Fredriksson resigned in December 2017. Fredriksson died by suicide on 17 March 2018 in Sydney, want Fredriksson begeleidde zijn echtgenote Anne Sofie von Otter, Sweden’s most notable mezzo-soprano, op een tournee, waarbij ze liederen van Hanns Eisler zou zingen. Na de dood van Benny bleef het begrijpelijkerwijs een tijdje stil rond Anne Sofie, maar in januari 2021 praatte de operazangeres er dus openlijk over in het televisieprogramma “In Europa” van Geert Mak, nadat ze eerst in een interview had gegeven in het Duitse magazine Die Zeit. Aanvankelijk steunde Anne Sofie nog #TystnadTagning, de Zweedse versie van #MeToo. Maar dan werd haar man plots zélf slachtoffer. Dat gebeurde in december 2017. In Aftonbladet, een Zweedse tabloid, werd Benny Fredriksson beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag. In totaal zou Aftonbladet veertig anonieme getuigen gesproken hebben over de acteur en regisseur. Ze zeiden onder andere dat hij als directeur van het Cultuurhuis Stadstheater in Stockholm onvoldoende zou hebben opgetreden tegen grensoverschrijdend gedrag van medewerkers en dat hij misbruik toeliet. Maar daarnaast zei een van de getuigen ook dat Fredriksson een vrouw verplicht had een abortus te laten plegen als ze een bepaalde rol wilde en zou hij acteurs en actrices verplicht hebben om naakt te repeteren. Benny zou zich ook zélf schuldig hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag, zo klonk het in de tabloid, en was een harde, grillige dictator. Een van de anonieme getuigen noemde hem in Aftonbladet ‘een kleine Hitler’.
Fredriksson ontkende alle beschuldigingen, maar nam toch ontslag als directeur van het Stockholmse Stadstheater, waar hij al zestien jaar aan het hoofd van stond, om de storm te doen liggen. “Hij reageerde diep geschokt en radeloos op de ‘karaktermoord’”, zegt von Otter daarover. “Hij had het gevoel dat hij zich ook niet kon verdedigen tegenover die anonieme aantijgingen. Niemand wilde hem ook verdedigen uit vrees om zelf meegesleurd te worden in de modder van de media.” Integendeel: ook andere Zweedse media sprongen op de zaak en begonnen over het vermeende misbruik te berichten.
Na het ontslag van Fredriksson stortte een onafhankelijke onderzoekscommissie zich op de zaak. De conclusie van hun onderzoek? De beschuldigingen kloppen niet. Er werden geen bewijzen gevonden van seksueel wangedrag. Ook het abortusverhaal kon de commissie helemaal van tafel vegen. Achteraf bleek dat Fredriksson gewoon had gezegd dat hij het jammer vond dat een actrice een bepaalde rol niet zou kunnen opnemen omdat ze hoogzwanger zou zijn op het moment van de première. Volgens de onderzoekscommissie waren de beschuldigingen aan het adres van de theaterdirecteur dus ‘nergens op gestoeld.’
Het onderzoek pleitte Benny dus vrij. Maar dat bleek te laat. De conclusie van het rapport kwam er vijf dagen na het overlijden van de man. “Hij was altijd een levenslustig en energiek persoon geweest, maar na zijn ontslag zakte hij steeds vaker en steeds dieper weg in depressies”, aldus von Otter. “Er waren in Zweden ook échte #MeToo-gevallen, en die werden ook onmenselijk behandeld. Beschuldigingen werden al snel sterk overdreven, kregen een pornografische ondertoon in de media als strategie om zo lezers aan te trekken. Maar we leven toch niet meer in de middeleeuwen? We nagelen toch niemand meer aan de schandpaal, we bespuwen of stenigen geen mensen?” (Het Nieuwsblad)
Ronny De Schepper
(met dank aan Axel VH)