Tsaar Peter de Grote was een reislustig man. Dit had echter nogal wat voeten in de aarde. Het was namelijk van het grootste belang dat niemand wist dat de vorst op reis was, toen hij met zijn Grote Gezantschap in 1697 uit Moskou vertrok voor een reis door West-Europa. Een bijzondere gebeurtenis, want nog niet eerder had een Russische tsaar een dergelijk grote buitenlandse reis gemaakt. Onder de schuilnaam ‘Pjotr Mikhailov’ kwam hij met het gezantschap in Zaandam aan en wie het waagde zijn identiteit te onthullen, kon de doodstraf krijgen.
Het plan om incognito te blijven ging niet helemaal goed in Zaandam. Peter de Grote kwam op zondag 18 augustus 1697 aan in Nederland en huurde een klein arbeidershuisje van de plaatselijke smid, Gerrit Kist (zie hierboven de gravure van het Tsaar Peterhuisje te Zaandam door J.E. Marcus. Bron: Gemeente Archief Zaanstad, GAZ). De ruim twee meter lange tsaar werd echter al snel herkend. Hij viel op bij andere schippers die wel eens in Rusland waren geweest en werd al snel op straat nagewezen, toegeschreeuwd en soms zelfs bekogeld met fruit of gras. Uitnodigingen voor diners en andere aanbiedingen om Peter alsnog een waardige ontvangst te bieden, werden door hem afgeslagen. Toen de tsaar wel inging op een uitnodiging voor de tewaterlating van een nieuwe boot, kwam er echter een grote massa mensen van heinde en verre, waardoor Peter bij aankomst zich direct omdraaide en linea recta naar zijn ‘keiserlijcke loigement’ terugkeerde. Hierop verzamelde de zee van mensen zich rond zijn huisje en Peter de Grote besloot de volgende ochtend naar Amsterdam te vertrekken om daar zijn studie voort te zetten. Hij had inmiddels wel genoeg van alle drukte.
In Nederland leerde de tsaar over de succesvolle Nederlandse scheepsbouw en industrie en meer, wat hij vervolgens gebruikte om een westerse grootmacht van Rusland te maken. Uiteindelijk bracht Peter langer door in de Nederlanden dan in welk ander land dan ook tijdens zijn West-Europese rondreis en heeft hij tevens zijn dochter aan Willem II uitgehuwelijkt. Peters tijd in Noord-Holland is belangrijk geweest voor de veranderingen in Rusland. Geen andere tsaar heeft ooit zoveel geprobeerd te bereiken als Peter de Grote heeft gedaan. Hij voerde bijna constant oorlog, bouwde St. Petersburg, zorgde onder andere voor verwestersing en voor wetenschappelijke vooruitgang in Rusland.
Peters zeer vruchtbare reis naar de Nederlanden en door West-Europa heeft ook invloed gehad op de Russische taal. De boekdrukkunst was in opkomst en tevens iets waar de leergierige tsaar zich voor interesseerde, zodanig dat hij zelf een klein woordenboekje Nederlands-Russisch en Russisch-Nederlands samenstelde. Dat woordenboekje werd een stukje dikker doordat de Russische taal werd aangevuld met een aantal Nederlandse woorden die nog niet in het Russisch bestonden. Woorden als ‘brandspojt’ (brandspuit) en ‘Sjkiper’ (schipper) werden overgenomen. En ‘fortòtsjka’, wat ventilatieraampje betekent en letterlijk overgenomen is van het Nederlandse ‘voor de tocht’. Andersom heeft de Russische tsaar ook iets in de Nederlandse taal achtergelaten. Het Nederlandse ‘pierewaaien’, is een verbastering van het Russische woord voor feest, of feestmaal, ‘píer’.
Liza Koppenrade op de website Oneindig Noord-Holland, waar je nog meer (en ook minder prettige) weetjes over Peter de Grote kan vinden
dagelijks iets degelijks 
Dat van Willem II die met de dochter van Peter de Grote zou zijn getrouwd snap ik even niet. Misschien mis ik hier iets. Verder een interessant stuk over een hoogst opmerkelijk bezoek van de Tsaar aan Nederland.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik heb dat zelf ook nagekeken of dat dan soms Anna Paulowna was, maar dat was ongeveer een eeuw later!
LikeGeliked door 1 persoon
Blijkbaar een foutje ingeslopen in de blog waar het verhaal vandaan komt. Het is opvallend hoe vaak men zich in dit soort dingen vergist. Misschien moet ik er maar een beroep van maken om als een soort freelancer artikelen te corrigeren voor ze gepubliceerd worden. Ik lijk dit soort dingen betrekkelijk vaak op te merken.
LikeLike