Regine Clauwaert wordt tachtig…

Wie “kunst op de BRT” zegt, zegt Regine Clauwaert. Zij is jarenlang het gezicht geweest van “Kunst-Zaken” en vandaag wordt ze – godbetere! – tachtig jaar. Het spreekt vanzelf dat Regine ook vóór “Kunst-Zaken” actief was op de televisie (en dan heb ik het uiteraard niet over die verdomde lottrekkingen van de Nationale Loterij). Achteraf merk ik dat ik niet altijd even vriendelijk ben geweest voor haar, maar – liefste Regine – je moet maar denken: meisjes plagen is om liefde vragen!

“Dag aan dag” werd ter gelegenheid van dit regenachtige jaargetijde dat door optimisten wel eens als “zomer” wordt gekatalogeerd omgedoopt tot « Zomeragenda » (26/6/81), maar veel verschil hebben we toch niet gemerkt. Regine Clauwaert wijkt natuurlijk geen duimbreed van haar geijkte droge presentatie af (waarom zou ze ook ?) en tentoonstellingen voorstellen op een « frivoler » manier lijkt ons ook ondoenbaar. Zelfs de aanwezigheid van Vuile Mong in het programma is niet typisch « zomers » want ook in « Dag aan dag » placht het theater in de marge wel eens aan bod te komen. Oude wijn in nieuwe vaten dus.

De eerste aflevering van de vernieuwde praatshow « Zuid-Noord » (15/9/1981) is maar een zwakke bedoening geworden. De keuze van de gasten — de academische ex-minister Fayat, de mystieke schrijfster Diane Broeckhoven, de folkloristische zanger Willem Vermandere en de modieuze tv-presentator Willem Ruis — zat daar voor veel tussen. Maar ook de aanpak door de interviewers — de eeuwig glimlachende Regine Clauwaert en de rondborstige Koos Postema — was er voor verantwoordelijk. Geen enkel van de vier gesprekken kwam echt op gang. Alles bleef beperkt tot lange gastmonologen waarvan enkele met duidelijke reclame-inslag (lanceren van een nieuw boek, van een nieuwe film). Houden wij zeker niet van gezochte bekvechterij (de eerste Noord~Zuid-editie ging daaraan ten onder) dan is een knik- en beaam-benadering van de gasten ook niet de goede aanpak voor soortgelijke praatshows. Af en toe moet men iemand « uit zijn kot » durven lokken opdat de kijker echt zou meeleven met de uitzending en haar niet enkel lijdzaam ondergaan. Vooraleer de tweede aflevering op het scherm komt, zal er dus nog heel wat « gebrainstormd » moeten worden. Want die nieuwe kans moet ook een beter resultaat opleveren. Anders gaan wij naar een tweede voortijdige dood…

Ofwel leest het team van Zuid-Noord heel aandachtig deze kritieken, ofwel zit het op dezelfde golflengte als wij, want in de uitzending van 16/2/1982 werd het aantal muzikale fragmenten nog opgedreven (tot drie), zat er weer een literaire monoloog en zelfs een filmclip. Dat belet echter niet dat we deze keer niet alles zo maar pikken. Het heroptreden van Toots Thielemans was weliswaar even ontroerend als uitstekend en Freek De Jonge gaat natuurlijk ook nooit beneden een bepaald (hoog) niveau. Maar was hij zijn tekst nu echt vergeten of niet ? Bij hem speelt zulks geen rol, de onderbreking werd magistraal opgevangen en we danken er alleszins een nieuwe grap aan die ongetwijfeld furore zal maken : « Heeft Freddy Maertens soms ook van die zalm gegeten ? » Maar Dirk Stuer was niet in z’n dagje en de klankman trouwens ook niet. Dat laatste namen we er echter graag bij. Wat we evenwel minder konden appreciëren was de onverstaanbare redevoering van een uiterst zenuwachtige Bert Populier over de « Gollanders » en het lanceerfilmpje voor « Menuet » van Lily Rademakers. Alweer werd dit praatprogramma, dat toch een zeker niveau pretendeert te hebben, misbruikt voor zuiver commerciële doeleinden. En of Jo Röpcke of Roland Lommé met zijn smachtende interviews met deze gang van zaken zullen opgezet zijn, is ook nog de vraag. De enige gast tenslotte die enkel was gekomen om te praten was de Brit Dick Taverne van de nieuwe SDP. Het voorwendsel dat hij van Nederlandse afkomst was, volstond echter hoegenaamd niet om zijn aanwezigheid te verantwoorden. Alhoewel in keurig Nederlands werd hier uitsluitend over Engelse toestanden gehandeld. Om dan nog maar te zwijgen over de neoliberale doctrine die er achter schuil ging…

Door het uitvallen van premier Martens moest de jongste aflevering van de praatshow « Zuid-Noord »(16-3-82) roeien met de riemen die overbleven. Of beter gezegd, met de vele violen die op de set verzameld waren door mensen die allen geloofden over een echte Stradivarius te beschikken. De ene na de andere werd echter door « de kenner van dienst » afgewezen. Allemaal vals, waardeloos tuig, luidde zijn oordeel. Tot vervelens toe. En wij die dachten dat de reeks Schatten op zolder al lang afgevoerd was…

De apoteose van Zuid-Noord (30-3-82) was deze keer een intelligent, sociaal voelend gesprek over de wielersport. Twee van de meest begaafde sportbestuurders, Peter Post en Fred De Bruyne, en « werkloze » renner Willy Teirlinck waren hiervoor verantwoordelijk, maar ook Koos Postema die ons verraste met zijn warme, menselijke aanpak, daar waar hij anders nogal eens de neiging heeft koel, afstandelijk te worden. Een oplossing voor problemen als werkloosheid, ziekteverzekering, managers, sponsoring, Pilatushouding van de BWB enz. kon natuurlijk moeilijk binnen het kader van het gesprek naar voren komen, maar we zijn toch zo overmoedig van te geloven dat degenen die er wel iets aan kunnen verhelpen de oren even hebben gespitst.

Net zoals deze Rode Vaan stond de jongste uitzending van Zuid-Noord (27/10/1984) in het teken van de Boekenbeurs. Zo mocht Dolores Thijs nog eens terugkeren (zij had al in een proefuitzending van dit programma gezeten) omdat zij met haar roman « De Vrouwenval » de prijs van het beste debuut heeft behaald. In ons blad was dit boek over echtscheidingsproblemen toch niet zó goed ontvangen, maar hoe die prijzen worden toebedeeld, daarvoor hebben wij al lang de pijp aan vader Maarten gegeven… Net als met de zanger Boudewijn De Groot kwam het gesprek hier niet los. Misschien omdat Regine Clauwaert het tot dan toe in handen had? Alleszins aan de 75-jarige vitale schilder Lode Sebregts had Koos Postema een hele kluif, tot grote hilariteit van de aanwezigen in het Romy Goldmuntcentrum. Al kon deze rasechte Antwerpenaar ons ook wel met zijn geestige replieken inpalmen, toch hielden wij het hoofd koel en constateerden dat hier eigenlijk een stem van de reactie aan het woord was. Dat werd nog erger toen de Hongaarse vluchteling Vladimir Bina het woord kreeg. Toen ging men vlakaf de anti-marxistische toer op. Sikkeneurig zijn we niet, maar wat ons vooral stoorde was dan het feit dat dit helemaal niet terzake was. Integendeel, over de relatie tussen de consumptielectuur (of pulp als u wil) en de zgn. Grote Literatuur viel er wat meer te zeggen dan dat ze beiden toch geen invloed hadden op de lezer ! Terecht zette Walter van den Broeck als orgelpunt een en ander recht. Postema bracht even terecht de betoging van 25 oktober ter sprake (bij een geëngageerde auteur als V.d.B. was dit niet naast de kwestie !) en Van den Broeck eindigde met een emotionele uiteenzetting tegen het doemdenken (het thema van zijn jongste stuk « Tien jaar later » trouwens), wat — afgesproken of niet — werd onderlijnd door een streepje weemoedige pianomuziek van Dirk Stuer. Een fijner einde konden wij ons niet indenken !

Referenties
Lode De Pooter in De Rode Vaan nr.38 van 1981
Ronny De Schepper in De Rode Vaan nr.9 van 1982
Lode De Pooter in De Rode Vaan nr.13 van 1982
Lode De Pooter in De Rode Vaan nr.15 van 1982
Ronny De Schepper in De Rode Vaan nr.? van 1984