Vandaag is het vijftig jaar geleden dat ik voor het bijwonen van een filmavond, gewijd aan de Belgische filmregisseur Roland Lethem voor de enige maal in mijn leven zowaar een verklaring heb moeten ondertekenen dat ik niet geshockeerd zou zijn bij het zien van de beelden. Dat was op de filmavond “Cinq éjaculations dans le système” van de UFK (Universitaire Filmklub) in de aula van de Gentse universiteit op 24 januari 1972. Daar was heel wat om te doen want voorafgaandelijk was de vertoning van dezelfde reeks kortfilms aan de universiteiten van Utrecht en Leuven verboden.
Dat shockeren sloeg dan enerzijds op surrealistisch geweld à la Bunuel (Lethem is inderdaad een volgeling van Luis Bunuel en Fernando Arrabal, zoals alleen al uit de titel van de kortfilm “Les souffrances d’un oeuf meurtri” valt af te leiden), maar anderzijds – en vooral – op het feit dat er nààkt zou te zien zijn. En dat was dan het geval bij “La fée sanguinaire” uit 1968 met het pikante detail dat de Griekse hoofdvertolkster To Katinaki (foto), naast de regisseur zelf, in de zaal aanwezig was. Maar er was vooral “Le sexe enragé” uit 1970, wat begint een close-up van het naakte onderlijf van een vrouw die haar benen spreidde op de tonen van de Brabançonne. Daarna worden drie zinnen (“Om vrede te kennen, moeten we de bourgeois vermoorden”, “In elke stad is er un sexe enragé”, waarmee Lethem de prostituées bedoelt, en “In bed zijn alle bourgeois als muizen“) steeds herhaald, waarna ze worden geïllustreerd door een dubbelbeeld, namelijk dat van een “snelpoeper” en dat van een muis tussen de benen van een vrouw. De muis wordt op het einde levend door haar opgepeuzeld.
In “La fée sanguinaire” zien we de titelfiguur die een jongeman zijn mannelijkheid afsnijdt, waarna ze haar trofee in een weckpot stopt en hem op een rek plaatst, waar al tal van dergelijke trofeeën staan. Op de etiketten worden de namen vermeld: Kennedy, Kissinger, Paulus VI, De Gaulle enz. De film eindigt met het deponneren van de ton, waarin “La fée sanguinaire” zit, aan het koninklijk paleis.
Maar daarnaast was b.v. ook “Le vampire de la cinématheque” te zien uit 1971, wat gewoon een voorbeeld was van een toepassing van de “phénakistiscoop” van de Gentenaar Joseph Plateau en dat gedurende niet minder dan 24 minuten. Oók een kortfilm dus, maar ik kan u verzekeren dat 24 minuten lang naar een zelfde plaatje kijken zéér lang kan duren. Een zekere Wilfried, een bekend clownesk figuur in linkse middens destijds, riep in de zaal: “Ah! En jullie waren allemaal voor de seks gekomen, hé!” en begon prompt met een schaduwenspel de vertoning wat op te vrolijken.
Ronny De Schepper
dagelijks iets degelijks 