Het is vandaag precies vijftig jaar geleden dat de vader van de filmmuziek, zoals wij ze kennen, is overleden. Max Steiner (foto Wikipedia) is afkomstig uit Oostenrijk, maar hij was reeds vóór de opkomst van het nazisme naar Hollywood uitgeweken. Hij is de eerste die zich haast uitsluitend met filmmuziek heeft bezig gehouden. Met andere woorden, hij had wel een klassieke opleiding gehad, maar het verschil met Hindemith, Milhaud, Sjostakovitsj en vele anderen is dat voor dezen filmmuziek niet op de eerste plaats kwam.
Max Steiner is de componist van de muziek bij blockbusters als “King Kong” of “The charge of the light brigade”. Over dit laatste schrijft iemand op de Internet Movie Database: “During the climactic charge, the musical score includes several samples from Russian composer Pyotr Ilyich Tchaikovsky’s 1812 Overture – written to commemorate an entirely different battle in a different war which, unlike the battle depicted in this film, Russia won.” Maar dat is natuurlijk klinkklare onzin. Wat wél juist is, is dat zowel Tsjaikovski als Steiner gebruik maakten van de Russische nationale tsaristische hymne als thema voor de Russische troepen.
DARK VICTORY
In 1939 schreef Steiner de score voor “Dark Victory” met in de hoofdrol Bette Davis. Tijdens het filmen van de emotioneel geladen scène waarin het personage van Bette Davis de weg naar boven naar haar kamer moet vinden nadat de hersentumor haar blindheid heeft veroorzaakt, keken de cast en crew en verschillende bezoekers toe terwijl Davis de leuning vastpakte en begon te lopen, de trap op, één voor één. Bovenaan de trap pauzeerde Davis, stopte de scène, liep snel weer naar beneden en vroeg aan regisseur Edmund Goulding: ‘Gaat Max Steiner de muziekscore voor deze foto componeren?’ Goulding, verrast door de vraag, antwoordde dat hij het niet wist, en vroeg Davis waarom de kwestie belangrijk genoeg was om het filmen van de scène te stoppen. ‘Nou, of ik ga die trap beklimmen, of Max Steiner gaat die trap beklimmen,’ antwoordde Davis, ‘maar ik zou verdomd vervloekt zijn als Max Steiner en ik samen die trap gaan beklimmen!’
De originele score van Max Steiner voor Dark Victory werd in 2006 uitgebracht door Screen Archives Entertainment en Chelsea Rialto Studios. Het album bevat het grootste deel van de partituur zoals te horen in de film, in chronologische volgorde. Het werd geproduceerd met behulp van digitale kopieën van de persoonlijke referentie-acetaatschijven van de componist, opgeslagen aan de Brigham Young University , die digitaal werden gerestaureerd door Ray Faiola. Deze zeldzame gelimiteerde editie bevat een rijkelijk geïllustreerd kleurenboekje van 32 pagina’s met uitgebreide liner notes van film- en muziekhistorici Rudy Behlmer, Ray Faiola en James V. D’Arc (curator van de BYU Film Music Archives) waarin de productie en partituur van de film worden beschreven. Max Steiner, die voor zowel deze film als Gone with the Wind werd genomineerd voor de Academy Award voor beste originele score, verloor van Herbert Stothart voor The Wizard of Oz .
CASABLANCA
Een paar jaar later volgde nog “Casablanca”. Als men het over het hedendaagse gebruik heeft om samen met een film ook een hitsingle te lanceren, dan denkt men vaak aan “As time goes by” in “Casablanca”, maar dat is niet helemaal waar. “As time goes by” was wel degelijk een reeds bestaand lied van Herman Hupfeld, maar het was helemaal niet zo bekend. Steiner hield trouwens helemaal niet van de melodie en wou ze uit de eindmontage laten knippen om ze te vervangen door een eigen lied. Ingrid Bergman had echter reeds haar haren laten knippen voor “For whom the bell tolls” en dus was het onmogelijk. Het heeft dus geen haar gescheeld (!) of “As time goes by” was wellicht definitief vergeten geraakt. Nu heeft het zijn hitstatus echt te danken aan de film.
Ook in “The big sleep” komt er een gezongen nummer voor (door Lauren Bacall, al kan die hoegenaamd niet zingen). “I Guess I’ll Have to Change My Plan” werd echter ook alweer niet geschreven door Max Steiner maar door Arthur Schwartz.
In 1954 schreef Steiner heel ongeïnspireerde muziek voor “The Caine Mutiny” van Edward Dmytryk. Akkoord dat hij omwille van de militaire contekst vooral bij John Phillip Sousa leentjebuur ging spelen, maar precies dààrdoor werd zijn score toch wel heel clichématig…
“They died with their boots on” was de laatste soundtrack die Max Steiner schreef. Het wordt door velen een voorbeeld van een westerse visie op indiaanse muziek genoemd.
Ronny De Schepper
dagelijks iets degelijks 