Zeventig jaar geleden verscheen “The catcher in the rye”

Het is vandaag zeventig jaar geleden dat “The catcher in the rye”, het bekendste boek van J.D.Salinger, is verschenen.

Letterlijk betekent de titel “de vanger in het koren”. Dit is echter géén verwijzing naar baseball, zoals men meestal denkt, maar naar een bestaande folksong, zoals die weliswaar verkeerd wordt geïnterpreteerd in het boek: de song gaat immers niét over kinderen in een korenveld naast een klif, die proberen te beletten dat anderen erin vallen. Maar aangezien deze verwijzing voor Nederlandse oren totaal onbegrijpelijk is, kreeg de eerste Nederlandse vertaling in 1958 niet geheel ten onrechte de titel “Puber” mee, want dat is het dus, één langdradige, zeurderige monoloog in toenmalige turbotaal van ene Holden Caulfield over zowat alles en iedereen in de wereld die hij als “phoney” beschouwt. Toegegeven, zichzelf als hyperindividualist niet uitgesloten. Dat streven naar zuiverheid, naar redding wordt dus wel in de originele titel weergegeven.
Op die manier is het boek ook vergeleken met “Rebel without a cause” en wordt het wel eens de eerste “poproman” genoemd. Herman Brusselmans gaf in De Morgen gewoon toe dat zijn “Prachtige ogen” (met op de cover de lijsttrekster van de CD&V voor de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen) gewoon “een naäping (is) van ‘The Catcher in the Rye’. D’r moet niets anders achter gezocht worden.” In een andere roman, “Het oude nieuws van deze tijden” schrijft hij trouwens “Mijn grote idolen waren schrijvers, met als grootste J.D.Salinger, omdat wat die schreef waar was, en amusant, en geen gelul, en als het wel gelul was, dan leuk gelul.”
Zoals je uit de samenvatting van hierboven kunt afleiden, beschouw ik het boek wél als gelul en dan nog niet eens als leuk gelul. Maar ja, ook de boeken van Brusselmans kan ik niet uitlezen. ‘t Zal dus wel aan mij liggen…
Men kan er ook nog aan toevoegen dat de moordenaar van John Lennon, Mark Chapman, zich op het boek beriep om zijn daad te verklaren. Vandaar trouwens dat de verfilming van de moord vanuit zijn (Chapmans) standpunt de titel “Chapter 27” meekrijgt, aangezien “The Catcher in the Rye” slechts 26 hoofdstukken telt en Chapman in zijn ogen daar dus met die moord een 27ste hoofdstuk aan toevoegde.
Salinger van zijn kant weigerde in te pikken op het succes en verschanste zich in het landelijke Cornish. Daar bracht hij in 1953 de verhalenbundel “For Esmé – with love and squalor” uit. Daarna wijdt hij zich aan de “saga” van de hoogbegaafde Glass-familie. “Franny and Zooey” uit 1961 is het eerste en twee jaar later volgt het verhaal “Seymour: an introduction”, dat net als “Catcher” vooral aan een overleden broer is gewijd. Seymour komt als levende figuur enkel voor in het verhaal “A perfect day for bananafish”. Niet voor lang trouwens, want hierin pleegt hij zelfmoord, omdat hij zo gelukkig is met zijn vrouw. Die had hij in “Raise High the Roof Beam, Carpenters” reeds op de dag van hun huwelijk laten zitten, precies omdat hij dat geluk toen al niet aankon. Let wel op: gelukkig zijn is bij verteller Buddy Glass (alterego van Salinger en van Caulfield) niet hetzelfde als vrolijk zijn. Integendeel zelfs.

Ronny De Schepper

P.S. De illustratie komt van tattoo.com, waar je nog tal van andere voorbeelden van tattoos kunt vinden die op het boek zijn gebaseerd.