Hiram Bingham III (1875-1956)

Het is vandaag 65 jaar geleden dat Indiana Jones is overleden. Inderdaad, de held uit de films van Steven Spielberg is geïnspireerd door de Amerikaanse ontdekkingsreiziger en archeoloog Hiram Bingham III.

Bingham, die later gouverneur (van Connecticut) en senator zou worden, is vooral bekend omdat hij in 1911 de Peruaanse Incastad Machu Picchu herontdekte. Enkele jaren geleden zou hier nog ontdekte hebben gestaan, maar ondertussen is bekend geworden dat in 1866 de Duitse goudzoeker en houthandelaar Augusto Berns de bergstad vond en plunderde, met toestemming van de Peruaanse regering. Berns verkocht de historische schatten aan Europese musea. Nochtans was Machu Picchu een stad van de Inca’s die door de Spanjaarden nooit is ontdekt en daardoor ook niet vernietigd werd. En ondanks mijnheer Berns is in deze stad dan ook nog veel van de Inca-beschaving terug te vinden.
Aangenomen wordt dat de bouw van Machu Picchu werd begonnen rond 1440, onder leiding van Pachacuti. Tot aan de Spaanse verovering van het gebied in 1532 was de stad bewoond.
Over de functie van de stad zijn wetenschappers het niet eens. Alleszins, doordat de stad zo ontoegankelijk is, wordt algemeen aangenomen dat de stad geen doorsneefunctie had. De meest plausibele theorie is dat Machu Picchu een buitenverblijf was voor koningen en andere hooggeplaatsten. De stad heeft veel verblijven voor edelen en slechts een paar woningen voor hun dienaren. Toch konden er rond de 750 personen in de stad verblijven. Gedurende de regentijd, als er geen koningen aanwezig waren, zouden er veel minder mensen in Machu Picchu geweest zijn. Toen de Spanjaarden het rijk van de Inca versloegen, stopte de regelmatige trek van en naar Machu Picchu door edelen en raakte de stad verlaten.
Ik moet het toegeven: ikzelf ben pas in Machu Picchu geïnteresseerd geraakt door het gelijknamige nummer van Raymond Van het Groenewoud. In het begin van 2001 was hij daar met zijn toenmalige vriendin naartoe geweest, zoals hij mij toen meedeelde in een kattebelletje dat zo maar uit de hemel kwam gevallen:
“Hallo!
Ben net terug van Bolivië en Peru. Dat komt ervan als je een ondernemende vriendin hebt.
Veel groetjes,
Raymond”
Pas vele jaren later (in 2014) realiseerde ik me dat er een verband was met een vorig mailtje n.a.v. een KRO-programma over hem, waarin hij het vooral had over religie. Ik had hem toen zelf een mailtje gestuurd met de mededeling dat ik het een mooie uitzending had gevonden, vooral omdat religie bij hem terugging naar de oorspronkelijke betekenis van “religere” (verbinden) en niets te maken had met een instituut zoals de kerk b.v. Daarop was zijn antwoord:
“Dag Ronny,
Religere= verbinden?
Mooi dat ik dat nu weet, want geregeld vroeg ik me af: we zijn nu wel om de haverklap over religie bezig, maar weet iemand hier over welk basisbegrip we het hebben? Ondanks mijn verregaande luiheid was ik van plan (als ik ooit eens vijf minuten heb) stomweg het woord op te zoeken in een Winkler Prins of zo.
Mij stoort het ‘recupereren door de KRO’ niet, ik zie geen vijandelijke grootmachten voor m’n geestesoog verschijnen. Wat ‘n gemak,hé?
Allee hoow, het beste met de gezondheid en tot een van de dagen.
Veel groetjes,
Raymond”
Toen in 2014 dan eindelijk mijn nikkel was gevallen, stuurde ik een mailtje naar zijn manager Johan Kerkhofs (Raymond was ondertussen opgehouden me persoonlijk te mailen)
“Dag Johan,
Nu ik al jaren niet meer verplicht ben de muziekactualiteit op de voet te volgen, kan het natuurlijk gebeuren dat ik pas veel later een nummer ontdek. Zo ben ik pas sinds enige tijd helemaal weg van Machu Picchu van Raymond uit 2001. Toegegeven, vooral omwille van de gitaarriff, maar ik ben toch ook zeer geïntrigeerd door de tekst. Ik begrijp er namelijk geen snars van en al helemaal niet in relatie tot de titel.
Ik weet dat Raymond niet graag zo’n dingen uitlegt en dat hoeft ook niet, maar kan hij me niet gewoon een hand reiken en me zeggen of dit nu een ‘gewoon’ liefdeslied is (eerder dan een ‘ongewoon’, maar goed) ofwel misschien zelfs een religieus lied?
Met dank bij voorbaat,
Ronny De Schepper”
En het antwoord van Johan luidde: “Hallo Ronny,
Raymond kondigt dit lied de laatste tijd aan met: ‘Een lied over het menselijk tekort’.
Inderdaad, bijna religieus zoals je dat omschrijft: hij had een speciaal gevoel op de plaats, Machu Picchu. (Hij is er met zijn toenmalige vriendin op haar verzoek naartoe geweest.)
Hij sprak toen ook over een nietig gevoel in deze grootse natuur…
Nog een fijne kerst!
Johan”

Ik had al langer in de mot dat er een alternatieve versie van “Machu Picchu” circuleerde op Spotify, maar pas op 31 januari 2023 wilde ik nu toch eens weten hoe de vork juist aan de steel zat. Toen tot mijn stomme verbazing deze alternatieve versie reeds meer dan een half miljoen keer was beluisterd, richtte ik me nog eens in een mailtje, zowel naar Raymond als naar Johan Kerkhofs:

“Deze afwijkende versie van Machu Picchu op de CD Allermooist op aard is al meer dan een half miljoen keer afgespeeld! (zie in bijlage ook het verschil met de andere nummers op deze CD). Waarom wijkt deze versie af van de normale? Is het een live-versie? (ook al hoor ik geen publiek) En wat gebeurt er aan het einde? (meer dan een minuut stilte, kort doorbroken door een meisjesstem)”

Ter vergelijking: de originele versie werd zowel op de oorspronkelijke CD “Een jongen uit Schaarbeek” als op de verzamel-cd’s “Ballades” en “Omdat ik van je hou” telkens precies 43.273 keer beluisterd. Ik neem dus aan dat dit driemaal hetzelfde aantal betreft en dat men dat niet maal drie moet doen. Maar zelfs dàn zou het verschil met de alternatieve versie nog heel groot zijn! (*)

Deze keer kwam het antwoord opnieuw van Raymond zelf:

“Beste Ronny,

Daar keek ik van op, van al dat geluister naar Machu Picchu 2. Ik nam het opnieuw op in een studio omdat ik meende dat het beter kon. Ondertussen denk ik dat opnieuw, maar ik ga niet herbeginnen, bovendien past het bij de inhoud, dat gevoel van tekortschieten (in dit geval bedoel ik heel de tijd het gitaarspel). Van dat einde weet ik niets (meer), dat zou ik eens moeten checken, maar niet nu.

Groetjes,

Raymond”

Ja, ik ben nu eenmaal geobsedeerd door dit nummer (ik hoop dat Raymond het mij niet kwalijk neemt dat ik de originele versie uit de CD “Een jongen uit Schaarbeek” verkies). Elk jaar in december neem ik mij dan ook voor om een campagne op touw te zetten om “Machu Picchu” in de Top 2000 of De Tijdloze 100 te krijgen, maar tot hiertoe vond ik het een zinloze onderneming. Nu ik echter weet dat alleen al de tweede versie meer dan een half miljoen keer is beluisterd, werpt dit een nieuw licht op de zaak natuurlijk!

Ronny De Schepper

(*) Op deze “aanvulling” reageerde Raymond met: “Misschien is er een drukfout mee gemoeid; dat half miljoen is niet te verklaren.” Waarop ik heb geantwoord: “Ik heb daar ook al aan gedacht, maar misschien is er toch een andere – leukere – verklaring. Aangezien de nadruk sterk ligt op het instrumentale (de gitaarriff) kan het misschien opgepakt zijn in het buitenland, zeg maar de VS of Korea of Japan of zo, en dan kan zoiets snel viraal gaan. Trouwens, kan je als artiest (en vooral als componist) niet bij Spotify opvragen hoe ze aan dat getal komen (b.v. opsplitsen per land of desnoods per continent)? Tenslotte zou jij als componist toch door hen vergoed moeten worden voor elke beluistering? Zelfs al zou het maar één eurocent per keer zijn (wat wel héél weinig is), dan nog zou je dat 5.000 euro moeten opbrengen…” Antwoord van RvhG: “euh,… wie weet maak ik er werk van! (of de manager)”